Met zulke media heeft Trump ook helemaal geen partij nodig

Bij het lezen van alle bezorgde, boze en beschaamde beschouwingen over ‘president Trump’ denk ik: we zijn er met z’n allen toch weer ingetrapt. Alwéér een populist die ons fopt.

Donald Trump wekte maanden de indruk dat hij terrorisme en illegale immigratie de wereld uit kan helpen, met idiote ‘oplossingen’. Kletskoek, en Trump weet dat als geen ander. Populisten als Trump en Wilders schelden luid op de (linkse) media. Maar diezelfde media zijn hun trouwste bondgenoten door overvloedige aandacht voor al hun malle plannen.

Populisten zijn praatjesmakers. Werkbare oplossingen bieden ze zelden. Maar we nemen hun wilde hersenspinsels steeds serieus. Trump zegt het niet maar weet het natuurlijk wel: als president kan hij bijna niks alleen. De radicale plannen voor deportatie van 11 miljoen illegalen, een inreisstop voor moslims en de bouw van een muur van 3.200 kilometer tussen de VS en Mexico zijn niet alleen onhaalbaar maar ook heel duur. En – vervelend voor een politieke eigenheimer als Trump – niet de president gaat in Amerika over het geld, maar het congres.

Het Amerikaanse parlement gaat heus niet tientallen miljarden uittrekken voor zo’n muur. Of meer dan 100 miljard voor deportatie van illegalen (geschatte kosten 11.000 dollar per illegale immigrant). De belofte van Trump dat hij de Mexicanen voor die muur laat betalen is even creatief als belachelijk. Zie je het voor je die deportatie? Wanhopige illegalen en hun spartelende kinderen die gillend worden afgevoerd? Live op CNN? Je bent wel even bezig voor je die 12 miljoen latino’s hebt opgespoord en op transport gesteld. Gaat dat gebeuren? Natuurlijk niet.

Het doet denken aan de ‘kopvoddentaks’ van Wilders. Heeft hij ooit gedacht dat die er zou komen? Nee dus. Maar politiek en media nemen het idee serieus. Wilders krijgt zijn gewenste publiciteit en scoort ermee in de peilingen. De parallel Trump-Wilders is treffend. Les 1 uit het Handboek Populisme: vermeld hun plannen, maar neem ze niet al te serieus. Maar helaas: we tuinen er elke keer weer in.

Een verschil tussen beide heren is dat Wilders geen premier wordt, maar Trump misschien wel president. Houdt Trump dan zijn grote mond? Wordt hij dan voorzichtiger, politieker? Het lijkt ondenkbaar voor een man met zo’n mega-ego. Toch zal het gebeuren.

Trump is een circusdirecteur die zijn ‘hooggeëerd publiek’ trakteert op de knapste acrobaten ‘van de hele wereld’. In geen enkel ander circus zijn de clowns zo grappig, de dierentemmers zo dapper. De directeur overdrijft schromelijk. Maar ach, hij verkoopt het verhaal goed. Neem zijn gepoch dus niet al te serieus.

Trump doet hetzelfde. Hij weet dat hij overdrijft en jokt. Hij doet dat heel bewust („you have to be outrageous”). De pers vergroot het verhaal (‘breaking news’) en de kiezers stromen toe. En journalisten zijn dáár dan weer verbaasd en boos over.

Donald Trump wordt vanaf nu meer een gewone politicus. De glijvlucht en afrekening nadert

Het keiharde schelden van Trump werkt goed tijdens de voorverkiezingen. Daarna zal het politiek vrij worstelen plaats maken voor een serieuze presidentiële campagne. Trump moet dan gematigde kiezers in het midden aantrekken om Hillary Clinton te verslaan.

Voor Trump begint vanaf nu de politieke glijvlucht. Behendig en langdurig onttrok hij zich aan de politieke zwaartekracht die elke andere politicus al lang fataal was geworden.

Blijft hij deze politieke natuurwet tarten? Waarschijnlijk niet. De oplossingen die hij aandraagt voor de grote problemen van Amerika zijn dus ‘wishful thinking’. Het moment van de afrekening nadert. De politieke zwaartekracht kneep een oogje toe, maar zal nu ook ‘The Donald’ in zijn greep krijgen. Trump wordt vanaf nu meer een gewone politicus.

Een voorbeeld: „Denkt u niet”, vroeg een Fox-journalist, „dat u uw toon wat moet matigen nu u zo’n voorsprong heeft? Moet u zich niet een beetje presidentieel gaan gedragen?” Trump: „Waarschijnlijk wel.” Fox: „En wanneer gaat u daarmee beginnen.” Trump: ,,Well, pretty soon.” Een veelzeggend fragment dat de voorpagina’s niet haalde. Kandidaten die hun toon matigen zijn geen nieuws.

Nog een voorbeeld: in een besloten bijeenkomst van The New York Times zou Trump hebben laten doorschemeren dat we zijn vergaande plannen om immigratie af te remmen met een korreltje zout moeten nemen. En die deportatie: „We komen heus met een eerlijk systeem. Over alles valt te onderhandelen.” Dat klinkt al veel politieker.

De komende dagen zullen steeds meer Republikeinen uit het door Trump zo gehate partij-establishment naar hem overlopen. Gouverneur Chris Christie was de eerste. ‘Join the winner’ is het devies. Hoe vroeger je overloopt, hoe groter de kans dat je op het pluche belandt. Maar al die ouderwetse machthebbers zullen Trump ook adviseren zijn toon te matigen.

Voordat getergde twitteraars zich nu verbaal aan mij vergrijpen, nog even dit: nee, Trump wordt geen gewóne presidentskandidaat. Hij is en blijft herrieschopper. Hij is gestoord, gevaarlijk én geniaal. Zo hebben we ze nog niet eerder in Washington gezien.

We kennen het van clowns: zonder schmink serieuze mensen. En zo’n circusdirecteur maakt wel veel lawaai, maar bekijkt na de voorstelling met zijn boekhouder of er genoeg kaartjes zijn verkocht. Allen het resultaat telt: voor clown, circusdirecteur én Donald Trump.