De ene na de andere winkel valt om - wie zijn de slachtoffers?

Het omvallen van winkelketens als V&D en Perry Sport veroorzaakt een domino-effect bij leveranciers, verhuurders en exploitanten van ‘shop-in-shops’. De failliete winkels richten een ravage aan. Wie zijn de slachtoffers?

1. De leveranciers

Leveranciers van een failliet bedrijf hebben driedubbel nadeel. Ze blijven zitten met de spullen die het failliete bedrijf wel besteld had, maar die nog niet geleverd waren. Ze moeten nog maar zien of ze ooit betaald krijgen voor de spullen die ze wél geleverd hebben, maar de nog niet waren betaald. Én ze zijn een klant kwijt.

Niet zo gek dus, dat leveranciers soms worden meegetrokken door het faillissement van een grote opdrachtgever. Dat overkwam een cliënt van advocaat Wies Janssen van Fort Advocaten – ze wil niet zeggen om welk bedrijf het ging. Deze leverancier ging vorig jaar failliet als gevolg van het omvallen van kledingketen Miss Etam, een belangrijke klant. Na een doorstart lijdt deze zelfde leverancier nu „opnieuw flinke schade” door het faillissement van V&D, vertelt Janssen, die optreedt voor tien gedupeerde leveranciers van V&D.

In de afbeeldingen winkels die failliet zijn gegaan tussen 2014-2016. Tussen haakjes het moederbedrijf/de investeerder.

Met name leveranciers van huismerken raken in de problemen na een faillissement. Neem de kledingleveranciers van de eigen merken van V&D. Zij kunnen hun overgebleven voorraad V&D-kleding niet aan een andere keten verkopen, want daar zit niemand op te wachten. Zulke kleding worden uiteindelijk vaak per kilo verkocht, zegt advocaat Janssen, om vervolgens te eindigen als „vulling voor autostoelen”.

Leveranciers van merkkleding die ook in andere winkels wordt verkocht, kunnen nog wel proberen de bestelde maar nog niet geleverde kleding aan een ander te verkopen. Deze leveranciers hebben ook meer mogelijkheden om hun spullen uit de failliete winkels terug te halen dan huismerkleveranciers.

Branchevereniging Modint, dat textielleveranciers vertegenwoordigt, verwacht dat de faillissementen van de laatste tijd „grote effecten” zullen hebben op kledingleveranciers, zegt directeur Patric Hanselman. Hij durft niet te zeggen hoeveel geld de faillissementen zijn leden kosten. Maar: „Haast iedereen wordt geraakt.” Grote faillissementen van leveranciers zijn er nog niet. Advocaat Wies Janssen schat de schade van de circa 1.500 leveranciers van V&D op vele miljoenen euro’s. De schade die haar tien cliënten alleen al lijden, bedraagt miljoenen, zegt ze.

Een faillissement van een opdrachtgever is in principe een ‘gewoon’ ondernemingsrisico. Maar de leveranciers van V&D vinden dat ze niet goed zijn geïnformeerd – zij dachten dat het „veilig” was om aan V&D te leveren, zegt Modint-directeur Hanselman. Die indruk hadden het nieuwe V&D-management en de Amerikaanse eigenaar Sun Capital gewekt, vinden zij, na de redding begin 2015. „Dat nemen de leveranciers V&D kwalijk”, zegt Hanselman. Onder deze leveranciers is dan ook „gemor” te horen. Ze zijn nu over deze kwestie met de curatoren van V&D in gesprek.

Een selectie van de oorspronkelijke winkels van verschillende ketens die sinds begin 2015 failliet zijn gegaan. Tik een locatie in of zoom in op de kaart.

2. De beveiliger, de automatiseerder, de transporteur

De rekensom is simpel, legt concerndirecteur Geert van de Laar uit. Zijn Facilicom deed de beveiliging én schoonmaak bij V&D: een contract van zo’n 10 miljoen euro per jaar. V&D hanteerde een betalingstermijn van 90 dagen. Facilicom is dus 2,5 tot 3 miljoen euro kwijt. „Fors hoor.” Het bedrijf is weliswaar goed voor een omzet van zo’n miljard euro, maar met een winst van 30 miljoen zijn de marges erg klein. „Als je het zo bekijkt vervliegt dus 10 procent van de winst”, zegt Van de Laar.

Wat betreft de werknemers is er beter nieuws, vertelt hij. De 150 beveiligers die via de beveiligingstak Trigion bij V&D werkten hebben namelijk allemaal een nieuwe baan: ze werken voortaan als beveiliger bij asielzoekerscentra door heel Nederland. Triogion doet namelijk al jaren de beveiliging voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. „Dat groeit heel erg.”

De 197 schoonmakers zijn een wat lastiger verhaal, zegt Van de Laar. De schoonmaakbranche krimpt. 150 van de V&D schoonmakers heeft Facilicom kunnen herplaatsen, maar daarvoor zijn er wel 150 Facilicom-medewerkers met een tijdelijk contract op straat gezet.

„Misschien niet zo fair naar die mensen toe, maar het was de enige manier om te voorkomen dat we mensen in vaste dienst moesten ontslaan.”

Na een oproep van vakbond CNV aan de concurrentie lijkt het er nu op dat die de overige 47 in dienst gaan nemen.

De ene ondersteunende dienstverleners van V&D heeft het makkelijker dan de ander. Capgemini, dat de computersystemen aan V&D leverde, wist naar verluidt de verschuldigde 1,5 miljoen euro van de curatoren los te krijgen door te dreigen anders het kassasysteem op zwart te zetten.
Docdata, dat voor de V&D internetbestellingen afhandelde en verstuurde, probeerde druk te zetten op een andere manier: door 2 euro per opgeslagen artikel te eisen van leveranciers die hun spullen terugwilden. Centraal Boekhuis zou vanaf 2016 de rol van DocData overnemen en mist nu een klant waarmee het zichzelf prominent op de markt van de e-commerce logistiek had willen vestigen.

Diezelfde timingspech heeft transportbedrijf G. Snel, verantwoordelijk voor de bevoorrading van V&D. Dat deed het V&D tot voor kort nog zelf, maar het werd ruim een half jaar geleden uitbesteed via een tender die G. Snel wist binnen te slepen. „Uiteraard met de belofte dat alles goed zou gaan”, zegt directeur Peter de Vries. Zijn bedrijf nam destijds het transportmaterieel en personeel van V&D over: 20 vrachtwagens én 20 chauffeurs. Die rijden nu onder meer voorraden naar de Bijenkorf. „Van al die 8.000 mensen die bij V&D weg zijn, zijn deze 20 misschien wel de enigen die echt als clubje zijn overgebleven.”

3. De verhuurders

De warenhuizen van V&D zaten overal: op prominente locaties in de grote steden als de Amsterdamse Kalverstraat, maar ook op veel minder drukbezochte plekken als Den Helder, Zeist en Weert. Zo’n twintig van de 62 V&D-panden zijn absolute A-locaties, zeggen ingewijden. De eigenaren van die panden hebben kunnen kiezen uit verschillende begerige nieuwe huurders. Het Canadese retailbedrijf Hudson’s Bay bijvoorbeeld, dat naar eigen zeggen tientallen warenhuizen wil openen in Nederland. Of anders grote kledingketens als het goedkope Ierse Primark of het Zweedse H&M.

Maar er zaten ook zo’n twintig V&D’s op slechte plekken. De verhuurders van deze locaties hebben een probleem, zeggen vastgoedkenners. De kans dat zij snel een nieuwe geschikte huurder vinden is gering – het is de vraag of iemand de panden überhaupt nog wil betrekken. Waarschijnlijk lijden de eigenaren van deze panden – meestal vastgoedfondsen met pensioenfondsen of andere institutionele beleggers achter zich – flink verlies door het faillissement van V&D.

Ook de vastgoedeigenaren die hun panden wél kunnen verhuren, hebben last van de val van V&D. Het duurt gemiddeld zo’n 9 tot 12 maanden voor een nieuwe huurder zo’n groot pand betrekt, zegt directeur Jeroen Lokerse van vastgoedadviseur Cushman & Wakefield, die na het faillissement van V&D optrad als bemiddelaar tussen de vastgoedeigenaren en curatoren. Doorgaans eist een retailbedrijf dat de verhuurder de boel eerst flink verbouwt. Lokerse:

Hoe dan ook lopen de vastgoedeigenaren van V&D-panden maanden aan huurinkomsten mis.

Ook de verhuurders van de zelfstandige vestigingen van Perry Sport (58) en Aktiesport (131) zullen zenuwachtig zijn door het faillissement van moederbedrijf Unlimited Sports Group. Gelukkig voor hen hebben zich al „tientallen” partijen met interesse in een doorstart gemeld, zegt curator Toni van Hees, en zijn „longlist” groeit nog altijd. Volgende week stuurt Van Hees een aantal geïnteresseerden een informatiepakket toe en hoopt hij de eerste gesprekken te kunnen voeren.

Maar interesse is geen garantie voor een doorstart met veel winkels. De curatoren van V&D meldden aanvankelijk ook dat wel 70 gegadigden zich hadden gemeld, maar uiteindelijk wilde niemand de warenhuizen overnemen. Curator Van Hees wijst erop dat Perry Sport en Aktiesport het „relatief goed doen”, maar geen enkele koper zal desondanks door willen met álle locaties. „Er is een beperkt aantal winkels dat niet goed liep, die worden natuurlijk niet overgenomen.”

4. De shop-in-shops

In één week tijd gingen er ineens 139 ten onder: zogenoemde ‘shop-in-shops’ van Perry Sport en Aktiesport. Dat was zó’n grote hap van de in totaal 328 sportwinkels dat het hele moederbedrijf, de Unlimited Sports Group (USG), omviel. Dinsdag ging het bedrijf met 2.300 werknemers, waar ook Time Out en Primo onder vallen, failliet.

In de week daarvoor was duidelijk geworden dat warenhuisketen V&D definitief ophoudt te bestaan, waar Perry Sport in totaal 11 winkeltjes in had. In diezelfde week bleek dat de nieuwe eigenaar van de failliete schoenenwinkel Scapino niet verder wil met de 128 inpandige Aktiesports. „Twee van zulke klappen in één week was te veel”, zegt curator Toni van Hees. Vooral het wegvallen van Scapino was volgens hem een harde klap. USG was er min of meer vanuit gegaan dat zijn shop-in-shops met de redding van Scapino ook veilig waren. Maar de nieuwe eigenaar van Scapino, familiebedrijf Ziengs, bleek niet verder te willen met Aktiesport.

Ook andere retailbedrijven zijn hun shop-in-shops verloren, met name door de definitieve val van V&D. Zo had parfumketen ICI Paris XL 24 parfumerieën in de warenhuizen, vertelt directeur Jeroen van der Hamsvoort. Alle 200 werknemers van deze shop-in-shops gaan aan de slag in een van de 150 zelfstandige filialen in Nederland. Van der Hamsvoort wil niet zeggen hoeveel omzet hij door het wegvallen van V&D misloopt – hij wil zijn grote concurrent Douglas niet te wijs maken.

Modeketen Esprit had 31 verkooppunten in V&D’s, laat een woordvoerder weten. Esprit houdt maar 54 zelfstandige winkels in Nederland over. Het bedrijf wil wel graag een „mooie aanwezigheid” in Nederland behouden, zegt de woordvoerder, en is al op zoek naar plekken om eventueel nieuwe verkooppunten te openen. Esprit wil niet zeggen hoeveel mensen er bij hun locaties in V&D werkten en of deze werknemers hun baan behouden.

Voor kledingketen Mexx is het verdwijnen van V&D extra sneu: het bedrijf ging zelf in 2014 failliet en heeft nu wéér pech. Het van oorsprong Nederlandse Mexx, na faillissement doorgestart door een Turkse retailer, had 30 shop-in-shops in V&D, laat een woordvoerder weten. Verder wil hij geen vragen beantwoorden. Ook computerbedrijf Paradigit heeft weinig geluk: het net doorgestarte bedrijf zou vijf shop-in-shops in V&D starten, maar die zijn nooit geopend.

Andere pechvogels met winkeltjes in V&D: lingeriemerken Hunkemöller en Sapph, modeketens Didi en Oasis, cosmeticaverkoper Rituals en babywinkel Prénatal.