Samenvatting van het debat
Met de beantwoording van Rutte en Dijkhoff is de eerste termijn achter de rug. De tweede termijn is nog bezig, maar wij gaan dit liveblog sluiten. De rest van het debat live kijken kan via NPO Politiek.
Klik hier door naar de belangrijkste zaken uit het debat:
- Rutte erkent: lagere aantallen asielzoekers nog onvoldoende
- Rutte: het is makkelijk vingertje wijzen naar Turkije
- Buma (CDA): weken verstreken zonder zicht op oplossing
- Segers en Roemer willen realisme Rutte
- Zijlstra 'sluit geen enkele maatregel uit'
- Wilders: beleid Rutte brengt Nederlanders in gevaar
Rutte: ik kende notitie met nieuwe prognose nog niet
Rutte sprak zojuist over de notitie waarover de oppositie eerder vandaag opheldering vroeg. In deze notitie van ambtenaren werd in september vorig jaar al voorspeld dat dit jaar niet 26.000, maar misschien wel 93.000 asielzoekers naar Nederland zouden. De Telegraaf bericht vandaag dat ook het kabinet deze notitie in september al kende, terwijl premier Rutte tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen stelde dat hij niet "voldoende strakke onderbouwingen" had om de eerder prognose van 26.000 bij te stellen.
Rutte zegt dat het niet gebruikelijk is om dit soort notities met de Kamer te delen. Hij benadrukt verder dat dit een stuk was dat uitging van het scenario van ongewijzigd beleid en daarvan was volgens de premier geen sprake. Verder stelde Rutte nog dat hij het stuk op de dag van de Algemene Beschouwingen nog niet kende.
Oppositie vindt 'richting 0' niet realistisch
Verschillende fractieleiders vallen Rutte nu aan op zijn uitspraak vorige maand dat de vluchtelingenstroom naar Europa binnen 6 tot 8 weken "richting 0" moet zijn gegaan. Dat is volgens Rutte nodig om te kunnen beginnen met het hervestigen van vluchtelingen vanuit vluchtelingenkampen in Turkije naar Europa.
Rutte antwoordt dat Europa inderdaad binnen dit tijdsbestek naar "aantallen die hanteerbaar zijn" moeten om de vluchtelingenstroom onder controle te krijgen. "We proberen dat te bereiken", was Rutte even later voorzichtiger. De oppositie vindt dat de premier tegenover Nederlanders onrealistische verwachtingen schept over de beheersbaarheid van de vluchtelingenstroom.
Rutte erkent: lagere aantallen nog onvoldoende
Rutte verdedigde zich zojuist tegen de bewering van een aantal oppositiepartijen dat hij de cijfers over de vluchtelingenstroom uit Turkije naar zijn hand zou zetten. „Waar we nog maar een week geleden spraken over duizendtallen per dag, spreken we nu over enkele honderden per dag”, zei Rutte woensdag tijdens een persconferentie met de Turkse premier Davutoglu.
Uit cijfers van de UNHCR blijkt dat vorige week donderdag tot en met zondag weliswaar sprake was van bijzonder lage cijfers, maar de dagen daarna liepen die aantallen weer fors op. Bovendien is het de afgelopen maanden al vaker voorgekomen dat een aantal dagen incidenteel weinig mensen arriveerden.
Foto ANP / Valerie Kuypers
Rutte erkende zojuist in de Kamer dat de veranderingen in de vluchtelingenstroom richting Griekenland "absoluut nog onvoldoende" zijn:
"Een paar dagen is het mogelijk geweest de toestroom te verminderen, maar er moet absoluut nog heel veel gebeuren."
Volgenchristiaanpe Christiaan Pelgrim Klaver aan Rutte: "U wekte de indruk dat de instroom flink daalde,zoals beloofd. Wilt u niet weer zo'n Frans Timmermansje maken? #asieldebat
Rutte: afspraken niet koppelen aan toetreding Turkije
Buma (CDA) vraagt van Rutte de garantie dat Europa de onderhandelingen over toetreding van Turkije tot de EU niet koppelt aan de afspraken over de vluchtelingenstroom, vooral vanwege de slechte mensenrechtensituatie in het land. Ook Pechtold (D66) vraagt de premier opheldering over de uitspraken van de Turkse premier gisteren na zijn ontmoeting met Rutte dat er "grote stappen richting toetreding" zijn gezet.
Rutte ontkent dat er sprake is van een koppeling:
"We zullen vasthouden aan alle criteria en nergens gaan marchanderen. Wel moet Europa als een betrouwbare partner bereid zijn te kijken of je het uiteindelijk eens kunt worden."
Rutte: het is makkelijk vingertje wijzen naar Turkije
In het begin van zijn beantwoording gaat premier Rutte in op de rol van Turkije in het terugdringen van de vluchtelingenstroom. Hij waarschuwt voor te snelle kritiek:
"Het is makkelijk vingertje wijzen naar Turkije, maar laten we ons even realiseren dat er geen land in de wereld is dat in absolute aantallen te maken heeft met zo'n grote stroom vluchtelingen."
Debat gaat verder met Rutte
Nu de dinerpauze voorbij is, mag premier Rutte antwoorden op de vragen van de Kamer. Hoe gaat hij de kritiek op zijn omgang met de asielcrisis pareren? Volg het hier, live kijken kan via NPO Politiek.
Debat geschorst
50Plus-leider Henk Krol sloot de eerste termijn van de Kamer zojuist af. Het debat is nu geschorst tot 19.45 uur voor de dinerpauze.
Samsom: einde aan 'misdadige' smokkelroutes
PvdA-leider Samsom stelt dat een oplossing voor de asielcrisis niet dichterbij komt "als we blijven hangen in uitersten". Samsom licht zijn onlangs gelanceerde plan nog eens toe, wat bekend is komen te staan als het 'plan-Samsom'. De kern daarvan is: zet iedereen die illegaal naar de Griekse eilanden komt terug op de veerboot naar Turkije en nodig in ruil jaarlijks een afgebakend aantal vluchtelingen uit Turkije legaal uit om naar Europa te komen. Alleen zo kan de mensensmokkel volgens Samsom worden gestopt.
Volgen
Buma (CDA) wil van Samsom weten wat de precieze status van het plan-Samsom is, of hij bijvoorbeeld de volle steun heeft van premier Rutte. Daar kan de premier beter zelf op antwoorden, aldus Samsom.
Zijlstra: plan-Klaver lijkt op Project X
Een fel debatje zojuist GroenLinks-leider Jesse Klaver en VVD-fractieleider Zijlstra. Klaver presenteerde deze week een plan dat het voor vluchtelingen makkelijker moet maken om naar Europa te komen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de PvdA wil Klaver geen maximum stellen. Hij wil “realistisch” zijn over de verwachting dat er komend jaar niet minder migranten zullen komen.
Zijlstra vindt dat Klaver de suggestie wekt dat "iedereen" welkom is in Nederland:
Volgen
Buma: weken verstreken zonder zicht op oplossing
CDA-leider Buma is bijzonder kritisch op Rutte. "De zaak loopt alleen maar meer vast", constateert Buma. "Er zijn drie weken verstreken zonder zicht op een oplossing", zegt hij, refererend aan de deadline die Rutte zichzelf en Europa stelde voor het omlaag brengen van de instroom van asielzoekers.
Buma vindt dat Turkije de afspraken met Europa over het terugdringen van de vluchtelingenstroom niet nakomt en stelt dat Rutte de Turken desondanks beloften doet over visumvrij reizen en EU-lidmaatschap. "Deze premier toont geen leiderschap, maar loopt aan de leiband van Turkije."
Segers en Roemer willen realisme Rutte
Wat we nu nodig hebben is geen premier van rooskleurige verwachingen die niet waargemaakt kunnen woorden en goochelt met prognoses, zegt ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers. Hij vindt het tijd dat Rutte met een "realistisch, hoopvol" perspectief komt. SP-leider Roemer vindt dat Nederland "niets heeft aan een premier die mooi weer speelt". Rutte moet volgens Roemer alles op alles zetten om de opvang in eigen land goed te organiseren en internationaal samen te werken om tot een staakt-het-vuren in Syrië te komen:
"Als we de vluchtelingenstroom willen stoppen, moeten we beginnen met de oorzaak aan te pakken".
Oppositie wil opheldering over notitie
Een ongebruikelijk bondgenootschap: D66-leider Pechtold en PVV-voorman Wilders willen precies van premier Rutte weten hoe het zit met een notitie van ambtenaren uit september 2015, waarin al werd voorspeld dat er dit jaar niet 26.000, maar misschien wel 93.000 asielzoekers naar Nederland komen. De Telegraaf bericht vandaag dat ook het kabinet deze notitie in september al kende, terwijl premier Rutte tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen stelde dat hij niet "voldoende strakke onderbouwingen" had om de eerder prognose van 26.000 bij te stellen.
Pechtold vroeg zijn VVD-collega Zijlstra of hij het vragen van een feitenrelaas over wie wanneer wist van de notitie steunt. Dat vindt Zijlstra overdreven, maar ook hij wil graag opheldering van Rutte over hoe het precies zit.
Zijlstra 'sluit geen enkele maatregel uit'
VVD-fractieleider Halbe Zijlstra zegt de ambitie van premier Rutte te steunen om de instroom van asielzoekers de komende weken in Europees verband sterk omlaag te brengen. "De grenzen van de draagkracht van onze samenleving is in zicht en op sommige plekken al bereikt."
Zijlstra wil de Europese afspraken met Turkije de komende weken nog een kans geven, maar zegt dat wanneer de instroom niet daalt "op voorhand geen enkele maatregel uitgesloten is". Pechtold (D66) wil weten op welke maatregelen de VVD-fractievoorzitter doelt, maar daarover wil Zijlstra zich niet uitspreken. Wel zegt Zijlstra ook het sluiten van de grenzen, zoals de PVV al lange tijd bepleit, niet uit te sluiten.
Volgen
Op een vraag van Kamerlid Joram van Klaveren (VNL) hoeveel asielzoekers Nederland nog kan opnemen wil Zijlstra niet antwoorden. Dat is volgens hem niet precies aan te geven.
Pechtold: asielcrisis vraagt om praktische oplossingen
Pechtold (D66) begint door te zeggen dat de vluchtelingencrisis niet vraagt "om politiek gehakketak, maar praktische oplossingen." Al snel begint Pechtold over de cijfers over de instroom van asielzoekers, waarmee premier Rutte volgens hem goochelt. Hij noemt de onterechte claim van Rutte dat het aantal asielzoekers dat bij Griekenland binnenkomt zou dalen en ook het bericht dat het kabinet al eerder zou hebben geweten dat het aantal asielzoekers dat dit jaar naar Nederland komt veel hoger ligt.
Volgen
Foto ANP / Valerie Kuypers
Wilders: revolte geen oproep tot geweld
CDA-leider Buma vraagt Wilders naar zijn gebrek van het woord 'revolte' in Milaan twee weken geleden. Als de PVV de grootste partij wordt bij verkiezingen en andere politieke partijen in Nederland niet met hem willen samenwerken, zullen ,,de mensen” dat niet ,,accepteren”. En: ,,Wij laten dat niet gebeuren", zei hij ook in Milaan.
Buma vraagt zich af of deze woordkeuze verstandig is gezien het huidige klimaat rond de komst van asielzoekers in Nederland. Wilders stelt dat het woord 'revolte' niets te maken heeft met geweld en dat hij steeds bedoeld heeft dat zo'n revolte op een "democratische, geweldloze manier" zou moeten plaatsvinden. De PVV-leider blijft herhalen dat hij nooit zal oproepen tot geweld.
Wilders zei ook nog dat andere politici in het verleden vaak genoeg het woord 'revolte' hebben gebruikt:
Volgen
Wilders: beleid Rutte brengt Nederlanders in gevaar
Geert Wilders mag het debat openen en begint met een grap naar aanleiding van het Correspondents' Diner van gisteravond, toen Rutte de parlementaire pers toesprak: "Ik zal er een hele kluif aan hebben u volgend jaar te overtreffen", zei Wilders, referend aan de verkiezingen van volgend jaar maart en zijn goede positie in de peilingen.
In zijn betoog stelt Wilders dat premier Rutte de grenzen "wagenwijd" open laat staan en dat hij Kamer en publiek verkeerd informeert over de aantallen asielzoekers die Europa en Nederland binnenkomen. "Zijn beleid brengt Nederlanders in gevaar", vindt Wilders. Het kabinet zou de gevoelens over asielzoekers van veel Nederlanders negeren.
Volgen
Foto ANP / Valerie Kuypers
Wilders vraagt Rutte op te houden te overleggen in Europa en wil een "nationaal plan" voor de asielcrisis:
"Een plan dat nee zegt tegen Turkije en ja zegt tegen onze eigen mensen, het plan van onze grenzen dicht en wel nu."
Kijk het debat live via NPO Politiek.
Breed scala aan onderwerpen
De fractievoorzitters en de premier gaan vanmiddag en vanavond (vanaf ongeveer 16.00 uur) in de Tweede Kamer in debat over dé grote politieke kwestie van dit moment, de vluchtelingencrisis. Officieel gaat dit Kamerdebat over de instroom van asielzoekers in Nederland, maar ook de internationale component van de problematiek zal naar verwachting uitgebreid aan bod komen.
De oppositie heeft veel vragen voor Rutte, onder meer over verkeerde cijfers over de instroom in Europa die hij woensdag noemde. CDA-leider Buma zei donderdag tegen NRC dat Rutte probeert "de cijfers naar zijn hand te zetten". Vorige maand zei de premier dat het aantal vluchtelingen dat Europa binnenkomt in 6 tot 8 weken sterk moet dalen. Maar de oorlog in Syrië is verder opgelaaid en aan de Turks-Syrische grens hebben zich tienduizenden Syriërs verzameld die Turkije proberen binnen te komen.
Het kabinet kreeg er deze week ook binnenlandse problemen bij: zo uitten de Nationale ombudsman en het College voor de Rechten van de Mens kritiek op de noodopvang in Heumensoord . En de schaduw van PVV-leider Wilders hangt nog altijd boven het asieldebat. Deze week zei Wilders in reactie op de uitspraak van PvdA-voorzitter Spekman dat hij een gevaar voor de democratie is dat “als de kogel van links komt heel Nederland weet dat aan de zijkant de letters PvdA staan geschreven”.