Krot uit Detroit op kunstbeurs

De Vlaamse kunstverzamelaar Geert Verbeke rijdt in een vorkheftruck over het terrein van de Van Nelle Fabriek. Hij helpt bij de opbouw van een verkrot Amerikaans huis, voor de ingang van kunstbeurs Art Rotterdam. Het huis, dat kunstenaar Ryan Mendoza heeft verscheept uit Detroit, komt na de beurs op het terrein van de Verbeke Foundation te staan, het museumdomein van de verzamelaar. Verbeke heeft in Detroit gezien waar het huis vandaan komt. „Complete straten zijn daar leeg, net als scholen, ziekenhuizen en kantoorpanden.”

Kunstenaar Ryan Mendoza (1971) groeide op in New York, maar verliet de Verenigde Staten twintig jaar geleden. Hij woont afwisselend in Napels en Berlijn. Dit project wijkt af van al zijn werk hiervoor. „Ik maakte romantische schilderijen”, vertelt hij. „Ik keerde me af van alles wat Amerikaans was: de smakeloosheid, het geweld, de eigengereidheid. Anderhalf jaar geleden ben ik gestopt met vluchten. Waar ik ook ging, overal droeg ik mijn Amerikaanse identiteit mee. Ik ben teruggegaan om een stukje geboortegrond op te halen. Mijn grootmoeder woonde in precies zo’n huis in Pennsylvania.”

Mendoza heeft het hele huis wit geschilderd, zelfs de ramen. „Ik wil het huis met een witte sluier beschermen tegen de indringende blikken van voyeurs. Maar wit staat ook voor: witwassen, het verhullen van de waarheid door politici. In Detroit wordt geen rekening gehouden met de belangen van de bevolking, maar draait alles om geld.” De stad was ooit het centrum van de Amerikaanse autoproductie. Maar sinds de jaren vijftig raakte Detroit in een neerwaartse spiraal. De fabrieken sloten, crisis stapelde zich op crisis. Mendoza: „Huizen verkrotten en worden met bulldozers neergehaald. Denk je eens in hoe uitzichtloos het is voor een kind om in zo’n omgeving op te groeien.”

Niet iedereen apprecieert het kunstproject. Stadsgeograaf Brian Doucet, die lesgeeft aan het Erasmus University College en een boek schrijft over Detroit, vindt het „ruïneporno”. „Door dit huis zonder context te laten zien, geeft Mendoza een gesimplificeerd beeld van de stad. De boodschap is duidelijk: Detroit is leeg. Maar Detroit ís niet leeg. Er wonen 680.000 mensen. Dit project doet geen recht aan de stad en haar inwoners.”

De kunstenaar zegt dat hij juist wél wat voor de stad wil terugdoen. „Oppervlakkig gezien lijkt het misschien alsof ik de armoede van Detroit alleen gebruik om er zelf beter van te worden, maar ik wil de opbrengst van het project investeren in sociale projecten daar.” Tot nu toe heeft Mendoza nog geen cent verdiend, alleen uitgegeven, zegt hij. „Er worden nog drie gevels van huizen naar Europa verscheept. Die zullen rondreizen langs musea en daarna worden geveild. Misschien kunnen we van de opbrengst wel 50 huizen in Detroit laten opknappen.”