Voor Assange is dat balkon een isoleercel

Een hotelkamer met een balkon is beter dan een kamer zonder. Op een balkon kun je nog in de zon zitten. Of sigaretjes roken. Balkons zijn een beetje vrijheid. Wie aan balkonscènes denkt, denkt aan de liefde (Romeo en Julia) en aan macht (de paus, de koning). Of misschien aan reclames voor Gauloises-sigaretten.

Julian Assange (44) heeft een Brits balkonnetje, met sierbalustrade. Het hangt nog geen twee meter boven de straat. Hij kan er zo vanaf springen. Rondje hardlopen. Dat wil zeggen, als hij daar niet door de Britten zou worden opgepakt.

Als een koekoek uit een klok duikt hij af en toe op, de man die oorlogsmisdaden blootlegde, uit de gevangenis waar hij nu al drie jaar zit: de ambassade van Ecuador in Londen. Op zijn bordes lijkt hij een vorst. De pers is het volk. De pers houdt van hem. Omdat hij een beroemdheid is. De reporters hengelen met hun microfoonstokken letterlijk naar die grote vis.

Houden ze ook van hem omdat hij belangrijke onthullingen deed? Wie weet. Zijn WikiLeaks toonde tenslotte beelden van hoe Amerikaanse militairen lachend journalisten, hun beroepsbroeders, doodschoten vanuit een helikopter. En we hebben veel meer nieuwtjes aan hem te danken. De Correspondent somde ze laatst nog eens op, en terecht. Onthullingen over wat onze Shell precies deed in Nigeria. Over de graaizucht van een IJslandse bank. Over het dumpen van afval door het Nederlandse bedrijf Trafigura.

Assange is in Zweden beschuldigd van verkrachting. De kans bestaat dus dat de man op het balkon een verkrachter is. Misschien is hij een held én een klootzak. Verwarrend. Maar ja, alleen in slechte films zijn mensen soms zuiver van ziel. Konden we hem maar opsplitsen, de ene helft naar Zweden sturen en de andere helft vrijlaten.

Op de foto toont Assange een VN-rapport dat stelt dat hij ten onrechte van zijn vrijheid is beroofd. Zowel Zweden als het Verenigd Koninkrijk is er niet van onder de indruk. Hij koos zijn gevangenschap zelf, zeggen ze. Kletskoek, denk ik. Hij kan best naar Zweden, maar dan stuurt Zweden hem naar de VS.

En dat land gooit mensen in de cel als ze oorlogsmisdaden onthullen. Edward Snowden is niet voor niets in ballingschap. Of zie Chelsea Manning. Vergeleken met haar heeft Assange het beter. Hij heeft nog een beetje beenruimte.

Nederland had ooit ook zo’n smekeling op een ambassade, de ANC-terrorist (of vrijheidsstrijder) Klaas de Jonge. Hij vluchtte in 1985 onze ambassade in Pretoria in. Daar zat hij ruim twee jaar vast. Tegen de Volkskrant zei hij vrijdag: „Ik heb in die tijd veel boeken gelezen waar ik nooit aan toekwam en veel geschreven. Ik wilde me niet monddood laten maken, zocht contact met de pers. Van alle kanten kwamen reacties, dat hield me levend. Ik heb in die tijd ook veel gekke huwelijksaanzoeken gekregen.”

Zo klinkt het nog doenlijk. Maar Assange heeft last van woede-uitbarstingen, bleek uit documenten die vorig jaar ingezien werden door Buzzfeed. En hij zou te veel drinken. Ambassademedewerkers volgen zijn gedragingen letterlijk van minuut tot minuut.

De ambassadebewakers noteerden ook hoe hij een keer, midden in de nacht, een boekenkast omvertrok. In de gevangenis kun je eindelijk alle boeken lezen die je wilde lezen, maar zelfs lezen gaat natuurlijk vervelen.

De tip van ANC-strijder De Jonge voor Assange was: probeer te ontsnappen. Maar ontsnappen is geen optie. Er waren plannen voor, bleek uit diezelfde documenten die Buzzfeed inzag. Een idee was om hem VN-vertegenwoordiger te maken voor Ecuador, zodat hij onschendbaar kon reizen. Of hem naar buiten te smokkelen in een diplomatentas. Of verkleed in een jurk. Creatief, maar die plannen vielen af vanwege de Britse agenten buiten.

Dus heeft Assange alleen zijn balkonnetje. Zou hij er soms zitten in de zon? Sigaretjes roken?

Balkons zijn bedrieglijk. Je bent buiten, maar toch ben je nog binnen. Je zweeft tussen hemel en aarde. Een isoleercel lijkt bijna beter, want dan zie je in elk geval niet wat je allemaal mist.

Op de foto geniet Assange van zijn bezoekuur. Maar terwijl je dit leest, zit hij weer in zijn hok. Boekenkasten omverduwend wellicht, schreeuwend. Het enige wat je kunt doen, is aandacht vragen voor zijn onthullingen.

Vrijdag schreef deze krant nog dat ons land maar mondjesmaat informatie verstrekt over de bombardementen die we uitvoeren. Bommen op mensen gooien, dat is verstrekkend, iets waar je meer over wilt weten. Daarom is het goed dat de WikiLeaks-methode bestaat. 

Als hij een klootzak is, dan een klootzak aan wie we wat te danken hebben.

Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stonden twee fouten. Er stond ten onrechte dat NRC met Wikileaks samenwerkte. Ook stond er dat er agenten buiten stonden te wachten op Assange. Dat was niet zo, al klopt het wel dat de Britten hem wilden arresteren.