‘Serial’ kan moordzaak rond Adnan toch niet loslaten

Onverwachts kroop Sarah Koenig vorige week in de kast van een hotelkamer in Baltimore, stopte hem vol met kussens en badhanddoeken om er een geïmproviseerde geluidsstudio van te maken, en begon een vervolg op het immens succesvolle eerste seizoen van Serial op te nemen.

Voor wie er niet van op de hoogte is: daarin werd de moord op een schoolmeisje, Hae Min Lee, uit 1999 onderzocht. Koenig was via via op de zaak gestuit en ontdekte al snel dat haar ex-vriend, Adnan Syed, wellicht ten onrechte levenslang kreeg: de zaak had veel losse eindjes en een mogelijk cruciale getuige werd nooit gehoord.

De twaalfdelige true crime-podcast erover werd een onwaarschijnlijk succes, met inmiddels ruim 100 miljoen downloads. Het betekende de definitieve doorbraak voor het podcast-genre (radio on demand) dat sindsdien, en nog steeds, groeit als kool.

Daarna werd het lang stil. De makers beloofden een tweede seizoen, over een heel ander onderwerp, maar lieten tot afgelopen december op zich wachten. En toen het eenmaal was begonnen was de ontvangst lauwtjes.

Het team onderzoekt nu de gijzeling van de Amerikaanse militair Bowe Bergdahl door de Talibaan, nadat hij in 2009 uit zichzelf bij zijn legerbasis in Afghanistan was weggelopen. Maar Koenig spreekt zelf niet met Bergdahl (de podcast put uit gesprekken die hij had met een filmmaker, die daarna de samenwerking met Serial zocht) en is veel minder betrokken bij zijn verhaal dan bij dat van Syed. Er is geen whodunit-mysterie en de Talibaan zijn een stuk verder van het bed dan een doodgewone high school in Baltimore. Juist de allergrootste fans van seizoen 1, lijkt het, knappen af op seizoen 2. Zij willen Adnan en niemand anders.

Nu werden ze dus plotseling op hun wenken bediend. Koenig liet de zaak-Bergdahl even rusten en vloog naar Baltimore om er, in drie korte updates van pakweg vijftien minuten, verslag te doen van een nieuwe ronde verhoren in Syeds zaak. Overdag zit ze in de rechtszaal, ’s avonds in die hotelkamerkast.

Die nieuwe mini-afleveringen zijn er vooral omdat Syed meent dat zijn advocate destijds grove steken heeft laten vallen. Een belangrijke getuige, Asia McClain, werd toen niet verhoord. Nu wel. Zij zegt dat ze Syed heeft gezien in de bibliotheek van de school op de middag van de verdwijning van Lee, en kan hem dus misschien een alibi verschaffen.

Wat opvalt, is het levensgrote verschil in Koenigs benadering. Als het over de Talibaanzaak gaat, neemt ze de rol aan van neutrale verteller. Maar gaat het over Syed, dan staat ze zichzelf weer toe onderdeel van het verhaal te zijn. Waar twijfelt ze aan, hoe voelt ze zich erbij, wat viel haar op? De luisteraar kan zich weer verplaatsen in hoe zij zich laat verwonderen. Dat toont met terugwerkende kracht nog maar eens hoe goed dat werkte, maar ook hoe moeilijk het is om dat te recreëren als het om een complexere zaak gaat, vol politieke spanningen en diplomatiek, in een ver land.

Ook fans veren weer op. Op communitysite Reddit, waar een speciale groep voor Serial-luisteraars 50.000 leden heeft, gaat het allang niet meer over Bergdahl. Een discussie over zo’n mini-aflevering over Syed kreeg vorige week ruim 1.200 reacties; de laatste over Bergdahl kwam amper tot eenvijfde daarvan. Er was zelfs iemand die zei in huilen te zijn uitgebarsten toen het intromuziekje van seizoen 1 weer te horen was.

Hoewel de zaak deze week doorgaat, moest Koenig het vliegtuig pakken; ze moet weer met seizoen 2 verder. Wel beloofde ze „op een manier” verslag te blijven doen.