Razernij in de sneeuw

Wint Iñárritu straks zijn tweede regie-Oscar op rij, dan stapt hij in het voetspoor van studiolegendes John Ford en Joseph L. Mankiewicz. Als iemand dat verdient, dan is het deze temperamentvolle, perfectionistische Mexicaan. 

In de 21ste eeuw filmde hij Babel (2006), 21 Grams (2003) en Biutiful (2010): knappe films, maar wat looiig in hun levensernst. Met Birdman (2014) keerde de nerveuze energie van zijn debuut Amores perros (2000) pas terug - en die behoudt hij in The Revenant. Renden we in het hyperverbale Birdman rondjes door een sleets Broadwaytheater en een acteursbrein, in het zwijgzame The Revenant - DiCaprio hoor je als pelsjager Hugh Glass drie kwartier alleen hijgen en grommen - gaat het om basale drijfveren in een weidse, majesteitelijke natuur. Wat blijft, is dat opwindende gevoel van nabijheid, beweging, agitatie.

Iñárritu stelde zijn cast aan helse omstandigheden bloot in Canada en Argentinië. DiCaprio ploegt door heupdiepe sneeuwvelden, poedelt in ijsrivieren, eet rauwe vis en bizonlever. Gelauwerd cameraman Lubezki filmde met natuurlicht en laat de acteurs stoomwolken in zijn lens wasemen. Het maakt The Revenant tot een bijna fysieke onderdompeling in een wereld van modder, bloed en ijs, waar kou tot het bot snijdt.

The Revenant is gebaseerd op de frontierlegende Hugh Glass, een pelsjager die in 1822 na een aanval door een grizzlybeer door de twee collega’s die hem zouden verzorgen dan wel begraven, beroofd werd en voor dood achtergelaten. Toch is dit minder een wraakfilm dan een survivalwestern waarin razernij de ideale brandstof in een overlevingsstrijd blijkt. Ploetert Glass misschien voort om niet bij zijn verlies stil te hoeven staan?

De pelsjager kreeg als extra motivatie een dode indiaanse bruid en een halfbloedzoon: zij spoken door zijn flashbacks en dromen. Dat zou het cliché-ideaal van de blanke indianenredder uit films als Avatar en Dances with Wolves bevestigen, hoor je af en toe. Inderdaad sluiten Glass’ dromen daar bij aan. Maar er is verder weinig sentimenteels aan Iñárritu’s frontier, waar iedereen - Franse en Angelsaksische pelsjagers, Pawnee en Sioux - elkaar naar het leven staat uit hebzucht; om de honger naar beverpelzen te stillen. 

Als Glass’ helletocht eindigt en warm bloed door de sneeuw smelt, rest leegte. Dat ervoer ik als anticlimax, maar nu zie ik het anders. Moet wraak in triomf eindigen? Of met een eenzame pelsjager die voor de vraag staat waarvoor hij nu dan nog leeft?