:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/stripped/brexit_cartoon_op_maat_hajo.jpg)
De Europese Unie gaat door de ergste en gevaarlijkste crisis uit haar geschiedenis. Groot-Brittannië weigert niet alleen te helpen, het gebruikt ons moment van zwakte ook nog eens om concessies af te dwingen. Tegen deze achtergrond moeten we het Brexit-referendum zien. ‘Als een man op de grond ligt, moet je hem niet schoppen’, luidt een bekend Engels gezegde. De Britse regering trapt niet alleen, ze probeert ook nog de portemonnee af te pakken.
De onderhandelingen over een ‘betere deal’ raken in hun laatste fase. De Britse premier David Cameron laat het nu aan zijn ministers of ze voor of tegen Brexit campagne willen voeren. De hoogste tijd dat Europeanen de situatie daar eens onder ogen zien. Schotland is overwegend pro-EU, terwijl Wales en Noord-Ierland nauwelijks invloed hebben. Hoe dan om te gaan met de Engelsen?
Eerste stap is de vraag of we de Engelsen niet gewoon moeten dumpen. En na een tijdje weer opnemen, op voorwaarde dat ze het lief vragen. De Engelsen zitten na een Brexit nog steeds in de Navo, dus wat kunnen ze nu eenmaal? Amerika gebruikt de Britten als pion aan de EU-tafel. Als ze die verlaten, wat moet Washington dan nog met zo’n poedel? Intussen bestaat de helft van de Britse handel uit die met de EU, slechts elf procent van de EU-handel is met de Britten.
We kunnen de Engelsen verpletteren in post-Brexit-onderhandelingen, zoals iedere landengroep van 450 miljoen inwoners dat kan met een chanterend broertje, maar het vertrek komt hoe dan ook op een ongelukkig moment: denk aan de vluchtelingencrisis, de puinhoop van de euro, voortdurende dreiging van terreur, Russische agressie. Meer instabiliteit kunnen we ons nauwelijks veroorloven.
Nu stap twee. De Engelse elite mag strategisch zwak zijn, het zijn wel geniale tactici. Ze overvallen de Europese Unie op haar zwakste moment. We hebben onze aandacht en middelen nu namelijk nodig voor de aanpak van echte problemen. In ons belang dus om het pro-EU-kamp in Engeland te helpen. Dit kan door aan een aantal eisen tegemoet te komen, maar dat is precies waarop Cameron hoopt: het zou een historische fout zijn. Als we ze belonen voor hun poging tot afpersing, krijg je overal van dit soort referenda. Dat verlamt Europa.
Beter om tot dreigementen over te gaan. Duidelijk maken dat we de Engelsen keihard kunnen raken. Beschouw het EU-lidmaatschap niet als een gunst van Engeland aan Europa. Nee, laat ze hun afhankelijkheid maar eens aan den lijve ondervinden.
Dat vergt een andere toon. Veel continentale Europanen zijn voor de Europese Unie omdat ze daarin de beste garantie en bescherming zien tegen de dreiging van oplevend, agressief nationalisme. Maar de Engelsen leerden een hele andere geschiedenis. Europeanen denken: nooit meer nationalisme, want dan krijgen we Hitlers. Engelsen leren op school dat ze dankzij hun nationalisme Hitler konden verslaan. Ze zien de noodzaak tot Europese politieke integratie dus niet zoals wij die zien. Europa is voor de Engelsen meer een economisch dan een politiek-cultureel project. Lees de pro-EU-kranten, zoals de Financial Times en The Guardian er maar op na. Of luister naar de pro-Europese politici: ze argumenteren puur vanuit het nationale belang.
Verklaring premier Cameron aan zijn ministers
Anders gezegd: de Engelse houding tegenover de EU is transactioneel, niet transformatief. Daarom heeft het geen zin om te appelleren aan solidariteit of het Europese ideaal. Vertel die Engelsen liever hoe we ze zullen laten lijden mochten ze vertrekken. Laten we in onze parlementen hardop praten over wat we de Schotten te bieden hebben als ze na een Brexit hoofdkwartier Brussel verkiezen boven Londen. En hoe we de financiële macht uit Londen zullen terughalen naar het vasteland. Wall Street houdt immers ook geen kantoor op Cuba. Amerikaanse, Braziliaanse en Chinese multinationals zullen zich na een Brexit beraden of Londen nog wel de ideale plek is voor handel in de EU.
Vergeet ook niet de Japanse auto-industrie. Nu nog in Groot-Brittannië, maar Griekenland is met zijn prachtige havens natuurlijk een veel betere plek. En, oh ja, straks beginnen de 1,3 miljard Indiërs weer over hun gemis aan een permanente zetel in de VN Veiligheidsraad. Waarom 55 miljoen Engelsen wel en wij niet, zullen ze zeggen na een Brexit. Laten we die zetel eens voor India opwarmen in ruil voor steun aan onze campagne.
De beste manier om een Brexit te voorkomen is door net te doen alsof het al zover is. Maar dat is niet genoeg. Aan Europese politici en columnisten de taak Engeland voor te houden hoe machteloos en irrelevant ze dreigen te worden. Wat een domme zet, dat referendum. Een kind kan zien dat de Europese Unie grondig moet worden hervormd. Stel je voor dat Engeland niet ging voor ‘betere deal’ voor zichzelf, maar voor alle Europeanen. Dat Cameron zich had gekeerd tegen de voortdurende parlementsverhuizing. Dat hij aan de slag ging met het landbouwbeleid, salarisverlaging bepleitte voor Eurocraten en vervolging van corrupte Europese ambtenaren.
In plaats daarvan eist hij dat de eurozone niet machtiger wordt dan de schil erbuiten en begunstiging van de financiële sector in Londen. The English are only in it for themselves. Laten we ze dan zo ook behandelen.