Lieve mensen, ik wil dit keer beginnen met jullie veel sterkte te wensen dezer dagen. Voor wie afgelopen weekend heeft zitten steengrillen met een doodvervelende schoonvader: ik hoop dat jullie er goed bij zijn blijven drinken. Voor wie weer naar kantoor mag: vergeet je anti-jeukpoeder niet. Want als érgens het moment is dat de jeuk toeslaat in de kantoorjungle, dan is het wel rond het begin van het nieuwe jaar en dan vooral tijdens de nieuwjaarstoespraak van de baas.
De “drempel van het nieuwe jaar” die altijd weer opduikt, de “onzekere tijden die ons wachten”, de “ontwikkelingen die elkaar in razendsnel tempo opvolgen”, de “uitdagingen” die vooral “kansen” zijn. De “inzet waarvoor we weer bedankt” worden, de voortzetting van de “inspirerende samenwerking” waar naar wordt “uitgekeken”. Maar ook de “ups and downs” die we hebben meegemaakt, hoe “bewogen” het jaar weer was, en hoe goed dit moment is, “juist nu”, om “vooruit te kijken”, maar bovenal “TERUG”, om alle “toppers in het zonnetje te zetten”.
Man man man. Mag het een keer zonder jeukwoorden?
Dus zonder die drempel bijvoorbeeld, waar we met z’n allen weer op staan, elk jaar weer. Alsof je in de bijkeuken staat. Denk eens wat groter, wat bolder waar no one dared to go before, bazen van Nederland. Noem het een springplank, een lanceerplatform of desnoods een schietstoel waarmee we het nieuwe jaar in worden geslingerd. Het mooiste is het als dat vervolgens ook écht gebeurt. Dan kom je al heel anders bij de mensen binnen.
Ik wil ook geen “bewogen jaar” meer horen. Het is áltijd een bewogen jaar, dat mag ik althans hopen zeg. Onbewogen jaren zijn er sinds het verdwijnen van de dinosaurus niet meer geweest op aard’, met uitzondering misschien van 1954. Je mag alleen ‘bewogen jaar’ zeggen in je speech als je erbij gaat huilen. Sowieso een goede tip voor bazen, om te gaan huilen tijdens je nieuwjaarsspeech. Oscarwinnaars doen het ook altijd, het maakt indruk, je laat zien dat het je wat kan schelen en ze durven geen boe te roepen als er iemand op het toneel huilt.
Dan het “vooruit en achterom kijken”: mag dat ophouden? Achteruit: dat weten we helaas allemaal nog, en vooruit: weet jij veel, wat er allemaal tussen de printers ligt te wachten: wees blij dát je het niet weet. Laten we in plaats daarvan eens opzij kijken, juist ja, naar ELKAAR! Dat is voor heel veel mensen inderdaad even schrikken, maar dáár komt de liefde vandaan het komend jaar. Bovendien kun je dan laten zien waar jij als baas de hele tijd op uit zit te kijken.
Wat ook weg kan: ‘zonder jullie inzet was het niet gelukt’. Dat valt nog maar te bezien hè, of het zonder onze inzet gelukt was. Want we kunnen het niet testen en het lukt bovendien al jaren prima zonder onze inzet. Ik wil ook geen mensen meer genoemd hebben in zo’n speech. Allereerst omdat ik zelf nooit genoemd word, maar ook omdat het niet nodig is. Als je een goede baas bent, heb je allang tegen de toppers gezegd dat ze toppers zijn. “Kansen en uitdagingen” tot slot, mogen ook met de vuilnisman mee. Die ga je maar in de Ikea zoeken, in de Ardennen, of in de spits in de trein.
Wat wél altijd moet tijdens de nieuwjaarsspeech: de mensen van sales bedanken, als collectief. Die jongens en meisjes verkopen het levenswerk dat je in elkaar prutst, daar mag best even een minuut voor genomen worden. Neem vervolgens een kwartier voor de afdeling ICT. Zonder hen zou de tent sowieso dichtkunnen. Mét hun ook, maar daar gaat het nu even niet om.
Dan nog wat korte tips voor de speechers: neem vlak vooraf een flinke borrel, stop ruim voordat je oksels gaan doorlekken, schep niet op hoe goed het gaat terwijl iedereen net een lousy kerstpakket heeft gehad en zorg dat je er niet gaat staan met een poepbruin hoofd van je laatste Antillenvakantie. Zorg verder dat je verstaanbaar bent en vermijd stippen aan de horizon: die maken je publiek onrustig omdat ze dan over je hoofd gaan turen.
Maar het allerbeste advies is natuurlijk: doe gewoon eens géén nieuwjaarsspeech. Al dat gezeur over ‘ik hou het kort’, DOE dat dan ook; gaan we anders dood ofzo? Vraag liever de knappe stagiair een ijzersterke set te draaien met disconummers en kattenfilmpjes, en als je dan tóch zo nodig moet speechen: bied dan je ontslag aan. Heb je geluk, dan vragen ze of je wilt blijven, doen ze niks dan kon je toch al beter iets anders zoeken.
Lieve bazen van Nederland: dít is het moment om een memorabel moment neer te zetten – doe dat dan ook. Zet dus een champagnefontein neer en een karaokemachine en zing ‘Amazing Grace’ - denk Obama.
Verplichte nummers hebben we rond de feestdagen al genoeg.