Diversiteit? Wel bij de cupcakebakkertjes

Het bleek nog veel erger. Het opiniestuk van regisseur Norbert ter Hall, dinsdag in NRC, wees op de spierwitheid van het kerstpromofilmpje van de NPO. De boegbeelden van de publieke omroep glommen dat ze Kerst „samen” vierden, maar deden dat wel alleen met, aldus Ter Hall, „blije blanke blozende burgers”.

Maar niet alleen de NPO-boegbeelden zijn uitsluitend witte mensen. Het geldt voor het overgrote deel van de mensen die er in beeld zijn.

Hoe normaal die witte monocultuur is, blijkt wel uit het reclameblok na het Achtuurjournaal, op NPO1. Wie niet wegzapte naar Love Actually of Harry Potter, kon in dertien spotjes drie mensen tellen die niet wit waren. Te weten: één zwarte callcentermedewerker van de Nederlandse Energie Maatschappij, ‘Jean-Pierre’ stond er met een pijltje naar zijn hoofd. En twee zwarte Amerikanen in een spotje van Netflix. Twee miljoen niet-westerse allochtonen worden blijkbaar niet gerekend tot koopkrachtige reclameconsumenten.

En hoe zit het met de diversiteit in de programmering? Zeg maar: daar waar de publieke omroep een publieke taak te vervullen heeft? Beter, maar vooral als het moet. Als verschillen het onderwerp zijn, als verschillende achtergronden het onderwerp zijn. Daar openbaart zich politieke correctheid in z’n puurste vorm: diversiteit in beeld brengen om goede sier te maken. Niet omdat die diversiteit nu eenmaal een feit is in de buitenwereld. In wezen is dat nog steeds een vorm van uitsluiting.

Dat gebeurde bij Joris’ kerstboom (KRO-NCRV), toch al vrij drakerige kerstkitsch. Joris Linssen interviewt mensen die naar een kerstboom zijn gekomen om daar een eerbetoon aan een dierbare te brengen – door een soort plastic flesje met een foto aan een den te hangen. Joris praatte met twee homoseksuele mannen, de één uit Irak, de ander uit conservatief-christelijk Nederland. „Liefde gaat over religieuze en culturele grenzen heen”, zei die laatste.

Ondertussen discussieerde Arie Boomsma in Van hagelslag tot halal (KRO-NCRV) met tot de islam bekeerde Nederlandse meisjes. Arie: „Geloof is toch niet een set regels, dat is toch een gevoel in je hart!” Nee hoor, zei een moslima: zij had verrukkelijke vastigheid gevonden in strenge geloofsregels. Dat leek al iets meer op diversiteit.

De enige echte diversiteit, zonder problematisering, tref je in primetime-kindertelevisie. In CupCakeCup (AVRO-TROS) heten de jonge cupcakebakkers Marieke en Justin, en ook Souha en Jelani. Wellicht zat er een politieke correctie achter dat kleurenpalet, maar zo voed je kinderen in elk geval op met het feit dat Souha en Jelani ook Nederlandse namen kunnen zijn. Nu de volwassenen nog.