Seizoen 2 van Serial is begonnen: geen whodunit maar whydunit

Serial is terug. De podcast die in het najaar van 2014 tientallen miljoenen luisteraars aan hun oordopjes gekluisterd hield, zette vanmiddag de eerste aflevering van het langverwachte tweede seizoen online. Host Sarah Koenig is er weer, net als die veelbesproken ‘Mailkimp’-commercial aan het begin - maar daar houden de overeenkomsten met het eerste seizoen, waarin de moord op het 18-jarige highschoolmeisje Hae Min Lee in 1999 werd onderzocht, wel op.

Seizoen 2, zo werd een paar maanden geleden al bekend, gaat over de Amerikaanse militair Bowe Bergdahl, die in 2009 op 23-jarige leeftijd in Afghanistan gegijzeld werd door de Talibaan en vijf jaar later, in ruil voor de vrijlating van vijf Guantánamo Bay-gevangenen, werd teruggegeven aan de VS.

De overdracht van Bergdahl in mei 2014:

Na kortstondige euforie over zijn ‘redding’ sloeg de stemming om: Bergdahl zou op eigen houtje in de handen van de vijand zijn gelopen en verdiende het dus allerminst om als oorlogsheld te worden onthaald.

Daar begint seizoen 2 van Serial. Nadat Koenig het tafereel van de overdracht op die typisch toegankelijke, This American Life-manier heeft geschetst (“You see this pale, young man. That’s Bergdahl. His head is shaved. He looks kind of like a cult leader from a 70s movie”), wordt de hoofdvraag duidelijk: wat is er precies met deze man gebeurd, en waarom?

Was de zoektocht naar de moordenaar van Hae Min Lee en de schuld of onschuld van haar ex-vriendje Adnan een whodunit, dan is dit een whydunit: waarom liep een 23-jarige man weg bij zijn medesoldaten, de woestijn in, recht in de handen van een groep Talibaan-strijders met kalasjnikovs?

Bergdahl geeft daar in de eerste aflevering al deels antwoord op. Hij was naar eigen zeggen van plan aandacht te trekken door weg te lopen bij de buitenpost van zijn legerbasis. Hij heeft het over de inadequate en zelfs gevaarlijke leiding van zijn peloton (al wordt nog niet duidelijk wat hij daar precies mee bedoelt), en zegt dat die ten koste van alles aangekaart moest worden. Hij dacht daarom: ik loop weg, en als daar genoeg paniek over is, keer ik terug. Dan luisteren ze wel naar me. In zijn verklaring klinkt hij, ook nu nog, naïef: hij wilde de wereld bewijzen dat hij ‘the real thing’ was. Zo’n oorlogsheld, zo eentje als in de films.

Dát we Bergdahl horen praten, is al bijzonder. Sinds zijn vrijlating heeft hij nooit met de pers gesproken. Maar hij had sinds enige tijd wel contact met één man: filmmaker Mark Boal (The Hurt Locker, Zero Dark Thirty). Boal zocht de samenwerking met de makers van Serial en deelde al zijn bronnen en opgenomen telefoongesprekken met hen.

Maar - en daar zit vermoedelijk de zwakte van dit tweede seizoen - Koenig spreekt Bergdahl dus niet zelf. En om meteen maar het grootste pijnpunt van seizoen 1 erbij te slepen: kan dit verhaal 10 tot 12 afleveringen lang spannend blijven, en krijgen we dan dit keer wél een onomwonden antwoord op de hoofdvraag?

Aan de andere kant: juist Serial heeft eerder laten zien onvermoeibaar op te zoek te willen gaan naar iedereen die zou kunnen helpen in de zoektocht naar het antwoord. Dus wie weet hoe ver Koenigs team nog reikt in de komende afleveringen.

Aan het eind van deze eerste aflevering horen we een telefoon overgaan. Een man neemt op. Koenig zegt tegen de luisteraar: “That’s me, calling the Taliban.” En dan denk je toch meteen weer: ja, benieuwd naar volgende week.