Zorg: kiezen vereist informatie

Zo wordt het Nederlandse zorgstelsel een lachertje. Twee uitgangspunten vormen sinds 2006 de basis van de financiering van de gezondheidszorg. De eerste is: keuzevrijheid van consumenten om de ziektekostenpolis van de verzekeraar te kiezen die bij hen past. Het tweede uitgangspunt: concurrentie tussen zorgverzekeraars om de voorkeur van de consument. Daarbij wil de zorgverzekeraar op de prijs én op de kwaliteit van de ingekochte zorg bij ziekenhuizen en andere zorgaanbieders zo sterk mogelijk uit de bus komen.

Op deze manier dachten de bedenkers van het nieuwe zorgstelsel meerdere vliegen in één klap slaan: kwaliteitszorg tegen aanvaardbare kosten. In de gezondheidszorg in brede zin gaat, inclusief welzijnsuitgaven, jaarlijks meer dan 90 miljard euro om. Dat leggen premie- en belastingbetalers en bedrijven bij elkaar.

Het toch al complexe systeem, met een ruim en divers aanbod van ziektekostenpolissen, draait door als er, zoals nu, op cruciale punten onduidelijkheid bestaat. Deze onduidelijkheid geldt de vraag welke zorgverzekeraars met welke ziekenhuizen afspraken hebben gemaakt over de vergoeding van de medische ingrepen door de verzekeraar. Bij ruwweg de helft van de ziekenhuizen is nog geen contract afgesloten. Daarvoor zijn zowel de verzekeraars als de ziekenhuizen verantwoordelijk.

Twee onderwerpen spelen hier een rol. Wie betaalt de dure geneesmiddelen, die, zo bleek vorige week uit twee internationale studies, in Nederland meer kosten dan elders. En de verzekeraars willen de kostenstijging in de zorg limiteren tot 1 procent, zoals afgesproken met minister Schippers (Volksgezondheid, VVD).

Je kunt de trage voortgang van de onderhandelingen ook plaatsen tegen de achtergrond van de ‘machtsstrijd’ tussen zorgaanbieders, zoals huisartsen en ziekenhuizen, en verzekeraars over hoe ver de bemoeienis met de inhoud van hun werk moet gaan.

De zorgverzekeraars hebben de informele deadline van 19 november wél gehaald bij hun aanbod aan consumenten van de zorgpolissen 2016 inclusief de premies. Maar niet alle contracten zijn rond. Sommige verzekeraars geven klanten de garantie dat dat voor hen niks uitmaakt, andere verzekeraars gaan niet zo ver.

De basis van keuzevrijheid voor de consument moet zijn dat de adequate informatie tijdig beschikbaar is. Dat klemt hier des te meer omdat alle burgers verplícht een keuze moeten maken. Als de partijen in de zorg de voorwaarden van hun eigen stelsel niet naar behoren kunnen organiseren, zal de minister de voorwaarden moeten handhaven. Om te beginnen met een wettelijke deadline waarop alle afspraken rond moeten zijn.