San Bernardino

In Parijs is café Bonne Bière aan de Avenue Parmentier weer opengegaan. Het is het café waar op 13 november vijf mensen zijn vermoord door terroristen. Er circuleert op internet een filmpje over die aanslag. Wie graag cafés bezoekt, kan het misschien beter niet bekijken. Het laat zien hoe kwetsbaar je als bezoeker in zo’n situatie bent.

Al die nietsvermoedende mensen in Bonne Bière: rustig etend aan tafeltjes, achter de toonbank een man en een vrouw van het bedienend personeel die met elkaar praten. Dan opeens een regen van glassplinters die op alles en iedereen neerdaalt, achteraf geluidloos voor de kijker, maar allerminst voor de mensen die het moeten meemaken. Bezoekers zoeken dekking, het mannelijk persoonslid vlucht een trap af, een vrouwelijke collega neemt zijn plaats achter de toonbank over.

Enkele seconden later meldt zich de schutter op het terras, hij richt zijn geweer omlaag en probeert nog meer bezoekers te doden, maar het wapen blokkeert en hij loopt snel weg.

Dat café dus.

Hoe moedig om het weer te openen, maar zou ik er nog graag een biertje drinken? Uit de krant herinner ik me een koelbloedige, drievoudige moord van jaren geleden in een Japans restaurant aan de Nieuwezijds Voorburgwal in Amsterdam. Ik heb er daarna nooit willen eten. Niet uit bijgelovigheid, maar uit respect voor mijn fantasie. Sushi moet, net als wraak, koud gegeten worden, maar het smaakt niet bij bepaalde beelden.

Is fantasie hier een ander woord voor angst? Dat geloof ik niet. Ik voel me na de aanslagen in Parijs niet bang in openbare ruimten, ik merk alleen dat ik soms, zittend in een restaurant, bioscoop of concertzaal, denk: hier zou het ook kunnen gebeuren en wat zou ik dan doen en denken?

Voor je fantasie zijn dit nu eenmaal onrustige dagen. Woensdag zapte ik omstreeks middernacht naar CNN om met mijn neus in het bloedbad van San Bernardino te belanden. Paniek en chaos alom. De enige die het hoofd koel leek te houden, was de ervaren presentator Wolf Blitzer, die steeds weer de juiste vragen wist te bedenken voor de inderhaast opgetrommelde deskundigen.

Niemand wist wat er precies aan de hand was, omtrent daders en motief bestond alleen maar onduidelijkheid, maar Blitzer gaf ons het gevoel dat we in geen geval naar bed mochten. Dat heb ik dan ook een poosje niet gedaan. Wat we te horen kregen, deed sterk aan 13 november in Parijs denken. Het beschieten van weerloze mensen, de vlucht van de schutters in de auto, hun onvermijdelijke Bonnie en Clyde-achtige dood en hun islamitische achtergrond.

Net als bij Bonne Bière in Parijs dook er een filmpje op dat nog lang op het collectieve netvlies zal blijven. In een gang van het gebouw in San Bernardino lopen dodelijk geschrokken mensen rond, de armen omhoog gestoken, vermoedelijk op verzoek van de politieman die hen naar buiten moet loodsen. Je hoort hem tegen hen roepen: „I’ll take a bullet before you!” Daarmee wilde hij hen geruststellen, maar het leek me niet de gelukkigste zin om dat te bereiken.

Angst stond ook in de ogen van Hussam Ayloush, directeur van de Council on American-Islamic Relations. Alsof hij de vijanden van de islam maar meteen de pas wilde afsnijden, zei hij bij CNN: „Er is geen enkel excuus voor dit gedrag.”

Niet veel later retweet Geert Wilders hoopvol het bericht van Fox News met de namen van de daders.

Correcties en aanvullingen

Café Bonne Bière

In San Bernardino (4/12, p. 20) van Frits Abraham stond dat café Bonne Bière aan de Rue Parmentier ligt. De juiste straat is Rue du Faubourg du Temple. Het beschreven filmpje toonde de aanslag op een ander café, de Casa Nostra.