Wat je zelf kunt doen om het klimaat te redden

Stel je dit voor: je bent klimaatonderhandelaar in je eigen gezin. Je hebt zojuist je handtekening gezet onder een nieuw klimaatverdrag dat je na eindeloze vergadersessies en nachtelijke discussies hebt gesloten. Je bent met de andere gezinsleden overeengekomen dat jullie de uitstoot van broeikasgassen met 40 procent gaan reduceren. Je woont tenslotte in de Europese Unie, en dat is het percentage dat Europa op de klimaattop in Parijs gaat beloven.

Hoe verklein je je eigen klimaatvoetafdruk? Voor welke dilemma’s kom je te staan? Voor het gemak vergeten we even dat de EU zijn belofte pas in 2030 gerealiseerd moet hebben en dat 1990 als ijkjaar geldt. Je wilt meteen aan de slag en je ijkpunt is de jaarlijkse uitstoot van een gemiddeld Nederlands gezin, bestaande uit 2,2 personen.

Zo’n gezin is volgens de onafhankelijke voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal per jaar verantwoordelijk voor ongeveer 23 ton kooldioxide. Het grootste deel daarvan komt voor rekening van eten en vervoer (beide goed voor ongeveer 5,6 ton). Daarna komen energieverbruik (4,1 ton) en nog een paar kleinere posten, zoals huis en inrichting (3,3 ton), vrije tijd en studie (2,4 ton) en kleding en persoonlijke verzorging (1,8 ton).

Klik of tap op de bollen voor meer informatie over hoe je zelf de uitstoot van CO2 kunt verminderen:

De vraag is dus: hoe reduceer je de CO2-uitstoot van je gezin met 40 procent? Waar haal je 9,2 ton kooldioxide vandaan?

Dat kan wel eens tot heftige discussies leiden. De een zal boos worden als de wasdroger de deur uit moet. De ander weigert de vliegvakantie op te geven. Dat soort conflicten kun je voorkomen door niet je gedrag te veranderen, maar je vervuiling elders te compenseren – wat in klimaatbeleid heel gewoon is. Investeer in een windmolenproject, koop cookstoves (eenvoudige schone kooktoestellen) voor mensen in arme landen, of plant bomen die kooldioxide opnemen.

Met 460 bomen (iets meer dan een hectare bos) kun je een heel eind komen. Op een willekeurige website voor klimaatcompensatie, bijvoorbeeld treesforall.nl, blijkt dat je voor 460 bomen in de Filippijnen ongeveer 1.375 euro betaalt. Het nadeel van deze oplossing is dat je niets doet aan het verlagen van je eigen uitstoot. Die 1.375 euro moet je dus ieder jaar opnieuw op tafel leggen.

Isoleer je spouwmuren

Dat geld kunt je dus beter investeren in het terugdringen van de eigen CO2-uitstoot. Het eerste wat je zou moeten doen is voorkomen dat je onnodig energie verbruikt. Isoleer daarom spouwmuren (1,6 ton), dak (1,4 ton), en vloer (0,6 ton). Zet overal dubbel glas in (0,8 ton) en koop een hoog rendement cv-ketel (0,33 ton). Ook zou je je eigen duurzame energie kunnen opwekken. Met 10 zonnepanelen op het dak bespaar je nog eens 1,2 ton broeikasgassen.

Dit zijn allemaal grote investeringen, die niet binnen een paar dagen te realiseren zijn. Maar het prettige is dat ze helemaal geen gedragsverandering vereisen. Je kunt je leven voortzetten zoals je gewend was, en toch je klimaatvoetafdruk fors verlagen. Een gemiddelde woning die van energielabel G naar A gaat zorgt, jaar na jaar, voor een besparing van 7 ton CO2.

Met een beetje extra oplettendheid kun je je energieverbruik gemakkelijk nog verder naar beneden brengen. Door zuinig te stoken bijvoorbeeld: een uur voor het slapengaan de verwarming laag zetten, in kamers waar je overdag niet komt de verwarming omlaag draaien, deuren dichthouden, enzovoort. Zuinig stoken levert nog eens 0,36 ton CO2-reductie op.

Ook op de meeste andere terreinen zijn maatregelen te bedenken die geld kosten maar verder weinig offers vragen, en maatregelen die consequenties hebben voor je levensstijl (maar vaak goedkoper zijn). Wie niet het geld heeft om zijn benzineauto te vervangen door een elektrische (een besparing van 1,5 ton per jaar), kan ook besluiten niet langer met de auto naar het werk te gaan. Als je 50 kilometer van je werk woont, en dus 100 kilometer per dag rijdt, bespaar je 4,3 ton CO2 per jaar. Een zuinige rijstijl (snelheid aanpassen zodat je minder hoeft te remmen, eerder naar een hogere versnelling schakelen, enz.) levert bijna 0,3 ton CO2-besparing op.

Er komt een moment dat het ‘laaghangende fruit’, zoals dat in de klimaatonderhandelingen heet, geplukt is. Wat veel oplevert, heb je al gedaan en het wordt lastig om nog meer te reduceren.

Dan blijven kleine maatregelen over die individueel misschien weinig voorstellen, maar die betekenis krijgen als iedereen meedoet: een bespaardouchekop, was aan de lijn drogen, standby van elektrische apparaten niet gebruiken, minder vlees eten, korter douchen, een oude koelkast vervangen, geen verse producten eten die per vliegtuig worden ingevoerd, voor kleine afstanden niet de auto gebruiken, en ook je laatste gloeilampen vervangen door ledverlichting. Wie dat allemaal doet, kan nog eens ongeveer 1,4 ton CO2 besparen.

Veel van de grote maatregelen zijn niet direct uit te voeren. Dat zou een probleem kunnen opleveren als je snel die 9,2 ton wilt halen – voor het klimaat geldt: hoe eerder hoe beter. Dan is er altijd nog de mogelijkheid om uw vliegvakantie voor twee personen naar Thailand af te zeggen, en in plaats daarvan gezellig door Nederland te gaan fietsen. Daarmee voorkom je samen 5,4 ton CO2 en heb je meer dan de helft van je reductieverplichting binnen.

Veel succes met de onderhandelingen.