Naar Noorwegen vlucht je boven poolcirkel – op fiets

Drieduizend platgedrukte fietsen liggen op een hoop bij een afvalplaats in Tana Bru. Van de bewoners komen de fietsen niet. Er wonen nog geen zevenhonderd mensen in dit dorp in het uiterste noorden van Noorwegen. De fietsen komen van vluchtelingen uit Syrië, Afghanistan, Irak, Pakistan en Iran die niet de riskante zeeovertocht maken van Turkije naar Griekenland, maar een visum aanvragen voor Rusland en fietsend de Noorse grens over gaan.

De grens tussen de twee landen, die eindigt in de Barentszzee, is bijna tweehonderd kilometer lang. Volgens de Noorse grenspolitie zijn vorig jaar twaalf vluchtelingen fietsend het land binnengekomen. Dit jaar hebben zo’n vierduizend vluchtelingen via de ‘Nordic route’ het land bereikt, ruim eenvijfde van de 21.946 mensen die in Noorwegen dit jaar asiel aanvroegen.

De reis verloopt als volgt: de vluchtelingen vliegen op Moermansk, reizen door naar Nikel, in de linkerbovenhoek van Rusland, en kopen er een fiets. Daarvandaan is het nog vijftig kilometer tot de grensovergang. Velen nemen een taxi en pakken vlak voordat ze de grens bereiken hun fiets uit de achterbak. „Sommige vluchtelingen komen fietsend de grens over, andere lopen met de fiets aan de hand en een kindje achterop”, zegt de woordvoerder van de politie van Kirkenes telefonisch. Rusland staat niet toe mensen lopend een grens over te gaan. De Noren beboeten mensen die vluchtelingen over de grens rijden.

Maar na de grens hebben de vluchtelingen weer met Noorse regels te maken, die de Russische fietsen niet veilig genoeg vinden. „De fietsen zouden geen voorremmen hebben, en de lichten zijn niet in orde. Ze mogen het land niet in”, zegt de politiewoordvoerder.

En de fietsen? „We gooien ze in containers en die worden opgehaald door een afvalbedrijf.” Arve Øverland is eigenaar van Øst-Finnmark Avfallsselskap. Hij werd vorige maand gebeld door de autoriteiten, of hij de fietsen kon ophalen en vernietigen. „Ik dacht: waarom zou je die weggooien en recyclen, maar goed, dat zijn mijn zaken niet”, zegt Øverland telefonisch.

Aan het begin van de zomer waren het enkele tientallen vluchtelingen die deze route kozen. Vanaf september werd het steeds drukker, vertelt de politiewoordvoerder. In oktober kwamen er in een week tijd een paar honderd mensen per week het land binnen, twee weken geleden werden het er meer dan duizend per week.

Zijn bedrijf heeft veertig containers vol fietsen opgehaald. „Er ligt nu veertig ton metaal in de tuin. In het grensgebied is het nu tien graden onder nul. De Noren en vluchtelingen zien maar een paar uur licht per dag. De politie weet niet hoeveel vluchtelingen ze nog mogen verwachten. En de fietsen? Die worden naar een recyclingbedrijf gebracht en verwerkt tot herbruikbaar metaal, zegt Øverland.