Geweld tegen vrouwen: subsidie is echt niet alles

Deze week vindt in Nederland de internationale World Conference of Women’s Shelters plaats met als motto Connect and Act to end violence against women. De directeur van de Blijf Groep, een van de grootste organisaties voor vrouwenopvang in Nederland, is medeorganisator. Maar is het zo goed gesteld met de vrouwenopvang in Nederland? Onderdeel van de conferentie is een studiebezoek aan een vrouwenopvanghuis in Nederland. Misschien is het goed om het opvanghuis van de Blijf Groep in Heemskerk te bezoeken? De Nederlandse overheid is niet van plan zich misstanden in de Nederlandse vrouwenopvang aan te trekken. Zou internationale druk kunnen helpen?

Twee maanden geleden ontvluchtten drie vrouwen het blijf-van-mijn-lijf huis in Heemskerk. Het was er smerig, er heerste schurft, er vond prostitutie plaats en de vrouwen werden niet of nauwelijks begeleid naar zelfstandigheid buiten de opvang. Vrouwen moesten bedelen om eten voor hun kinderen te kopen. Klachten hierover werden beantwoord met intimidatie.

Radio 1 en het Noordhollands Dagblad besteedden aandacht aan de situatie van de vrouwen. De stichting Femmes for Freedom ging met de vrouwen naar de gemeente Haarlem, die verantwoordelijk is voor het toezicht. De staatssecretaris van VWS werd aangesproken op de zaak door de PvdA en de SP, die om een onafhankelijk onderzoek vroegen.

Inmiddels zijn we twee maanden verder. Twee van de drie vrouwen zitten nu noodgedwongen weer in dezelfde opvang, een omdat de gemeente haar – met twee jonge kinderen – dwong te kiezen tussen terug naar deze opvang of de daklozenopvang; de andere omdat de Jeugdzorg haar kinderen uit huis plaatste en zei dat ze haar kinderen alleen terug zou kunnen krijgen als ze terug zou gaan.

Wacht even, wat gebeurt hier nu? Drie vrouwen brengen de moed op om te klagen over de behandeling die hun ten deel valt en vooral over de afhankelijkheid waar ze door de gesubsidieerde hulpverlening in gehouden worden. Hun klachten zijn geen onzin, vraag het aan SP-Kamerlid Saadet Karabulut, SP-raadslid Sibel Ozogul of de journalist van het Noordhollands Dagblad. Of aan de Blijf Groep zelf, die een deel van de klachten toegaf.

Maar wat is het gevolg? De gemeente Haarlem is tevreden met de toezegging van de Blijf Groep dat er een onderzoek komt. De staatssecretaris belt met de Blijf Groep en schrijft hun reactie over. Een onafhankelijk onderzoek is volgens hem niet nodig, want het onderzoek in opdracht van de Blijf Groep is onafhankelijk. En wie praat er met die vrouwen? De Haarlemse wethouder één keer, alleen omdat we op de stoep stonden en niet weggingen. De staatssecretaris van VWS niet. De Blijf Groep stuurt een advocaat op de klokkenluidster af (gelooft u nog dat het onderzoek in opdracht van de Blijf Groep ‘onafhankelijk’ is, zoals de staatssecretaris stelt?). De vrouwen staan dus in de kou.

Dit is niet de eerste keer. In 2012 concludeerde een onderzoek naar wantoestanden in het ‘helhuis’ Hilversum dat er niet tot onvoldoende extern toezicht was. Op klachten vanaf 2007 (sic!) werd door de gemeente en de landelijke federatie ‘niet doorgepakt’. Femmes for Freedom heeft signalen dat de situatie ook bij andere opvanginstellingen dan de Blijf Groep niet in orde is en doet hier verder onderzoek naar.

Dit falen gaat ons allemaal aan. De Blijf Groep alleen kreeg vorig jaar 14 miljoen subsidie. De directeur verdient meer dan de premier (162.000 tegen 144.000 euro - u kunt het nakijken in het jaarverslag. En o ja, de fee om aanwezig te zijn bij de World Conference of Women’s Shelters is 500 euro – staat gewoon op de website.) Maar de vrouwen moeten bedelen. Als iemand de moed heeft om te klagen, staat de doofpot klaar. De overheid is niet geïnteresseerd in de echte situatie van deze vrouwen, noch in de vraag hoe ons belastinggeld besteed wordt.

De Blijf-van-mijn-lijf huizen zijn ontstaan uit de feministische strijd. Helaas zien we nu dat de vroegere feministen zich tevreden wentelen in hun subsidiebad en hun gebeukte zusters laten stikken. De naam Blijf Groep zegt het al: het bedrijfsproces staat centraal, niet het slachtoffer. ‘Thuis in huiselijk geweld’, luidt de slogan. We zijn het erover eens dat geweld tegen vrouwen een maatschappelijk probleem is. We staan voorop om mooie internationale verklaringen af te leggen. Maar als we een misstand in Nederland moeten oplossen, kijkt de overheid weg nadat ze haar subsidieoffer gebracht heeft. Dat is ook een maatschappelijk probleem. Wat voor trauma’s zullen de kinderen van deze vrouwen hebben als ze opgroeien? Wij betalen als samenleving de rekening als we blijven wegkijken van deze vrouwen en hun kinderen.