Dit zijn de vreemdste en normaalste provincies van Nederland

Nederland is niet echt een land van extremen, maar als je goed kijkt zijn ze er wel. Geïnspireerd door website Business Insider, die vorige week de Amerikaanse Staten rangschikte van vreemd naar normaal, maakten wij onze eigen normaalheids-index.

We bepaalden voor 21 sociaal-economische en demografische indicatoren, bijgehouden door het Centraal Bureau voor Statistiek, welke provincies het meest afwijken van het landelijke gemiddelde en welke er het dichtst bij in de buurt komen. Het gaat om cijfers over 2014, tenzij anders aangegeven.

Dit zijn de twaalf provincies, gerangschikt van vreemd naar normaal:

1. Flevoland

Wat Flevoland vreemd maakt: wat niet, mag je je best afvragen. Want op bijna alle fronten wijkt Flevoland af van het gemiddelde. Het werkloosheidspercentage van 9,3 procent is het hoogste van Nederland, de provincie heeft de grootste huishoudens (2,41 personen per huishouden), niet-westerse allochtonen zijn er het sterkst vertegenwoordigd (19,7 procent van de bevolking) en het autobezit is er met 804 personenauto’s per duizend inwoners verreweg het hoogst.

Dat de provincie uit de pas loopt met de rest van Nederland, valt deels te verklaren door de scheve leeftijdsopbouw van de bevolking: Flevoland is verreweg de jongste provincie van Nederland. De verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar ten opzichte van de personen in de ‘productieve’ leeftijdsgroep van 20 tot 65 jaar is er het hoogst, namelijk 44,4 procent. Voor heel Nederland ligt dat percentage op 32,9 procent.

Ook opvallend: er woonden in 2014 bijna precies evenveel mannen als vrouwen in de provincie. Als elke Flevolandse man dat jaar met een Flevolandse vrouw zou trouwen, zouden er slechts 7 ongehuwde mannen overblijven. Ter vergelijking: Nederland bestond in 2014 voor 49,5 procent uit mannen en voor 50,5 procent uit vrouwen.

Wat Flevoland normaal maakt: Het gemiddelde inkomen van Flevolanders (30.700 euro) lag in 2012 (de laatste keer dat het werd bijgehouden) het dichtst bij het landelijke gemiddelde (30.600 euro).

2. Groningen

Wat Groningen vreemd maakt: Groningen heeft de meeste ongehuwde inwoners: 41,6 procent - misschien niet heel verrassend gezien het relatief hoge aantal studenten in de provincie. Wat daar ook mee kan samenhangen: Groningers verdienen gemiddeld het minst. Het gemiddelde persoonlijk inkomen van Groningers met een inkomen lag in 2012 op 27.000 euro. In heel Nederland verdiende dezelfde groep gemiddeld 30.600 euro. De gemiddelde woningwaarde is de laagste van Nederland: 159.000 euro.

Wat Groningen normaal maakt: Niet veel is normaal aan Groningen, maar met het aantal huishoudens zonder kinderen - 28,4 procent van het totaal aantal huishoudens - komt de provincie het meest in de buurt van het landelijke gemiddelde van 29,2 procent.

3. Limburg

Wat Limburg vreemd maakt: In Limburg werden slechts 7,9 baby’s per duizend inwoners geboren, een stuk minder dan de 10,4 baby’s die elke duizend Nederlanders in 2014 maakten. Limburg heeft het hoogste percentage westerse allochtonen van Nederland: 14,6 procent van de bevolking.

Wat Limburg normaal maakt: Het werkloosheidspercentage van 7,3 procent ligt vlakbij het landelijke gemiddelde van 7,4 procent.

4. Zeeland

Wat Zeeland vreemd maakt: In Zeeland wonen relatief veel gelovigen, vandaar dat het aantal ongehuwde personen er laag ligt: 29,5 procent is ongehuwd, terwijl dat percentage voor heel Nederland op 36,5 procent ligt. De provincie heeft ook het laagst aantal werklozen: 5,5 procent van de beroepsbevolking.

Wat Zeeland normaal maakt: Het percentage gescheiden inwoners in Zeeland (8,9 procent) ligt het dichtst bij het landelijke gemiddelde van 8,7 procent.

5. Noord-Holland

Wat Noord-Holland vreemd maakt:  26,2 procent van alle huishoudens in Noord-Holland heeft geen kinderen, de laagste score van Nederland.  Overigens heeft Noord-Holland het hoogste aantal huisartsenpraktijken in een straal van 3 kilometer (16,2) en het minste aantal varkens (26.673) van Nederland, maar die cijfers hebben we niet laten meewegen in onze ranglijst.

Wat Noord-Holland normaal maakt: Het werkloosheidspercentage (7,2 procent) ligt vlakbij het gemiddelde van 7,4 procent.

6. Drenthe

Wat Drenthe vreemd maakt: Drenthe is verreweg de leegste provincie van Nederland. Er wonen 186 mensen per vierkante kilometer. Ter vergelijking: het landelijke gemiddelde ligt op 500 en in de meest stedelijke provincies Noord- en Zuid-Holland wonen respectievelijk 1.029 en 1.275 mensen per vierkante kilometer. Drenthe heeft de minste eenpersoonshuishoudens: 30,9 procent van het totaal.

Wat Drenthe normaal maakt: De man-vrouwverhouding in Drenthe (49,54 procent en 50,46 procent) ligt het dichtst bij het gemiddelde van Nederland (49,52 procent en 50,48 procent).

7. Zuid-Holland

Wat Zuid-Holland vreemd maakt: In Zuid-Holland wonen de minste autochtonen (70,5 procent); het landelijke gemiddelde ligt op 78,6 procent. De bevolkingsdichtheid is in Zuid-Holland verreweg het hoogst. Er wonen gemiddeld 1.275 mensen op elke vierkante kilometer, ruim twee keer zoveel als het gemiddelde in Nederland.

Wat Zuid-Holland normaal maakt: Het percentage ongehuwde inwoners (37,6 procent) ligt in Zuid-Holland in lijn met het Nederlandse gemiddelde. Ook de gemiddelde woningwaarde van 199.000 euro komt dicht in de buurt van de gemiddelde Nederlandse woning (211.000 euro).

8. Friesland

Wat Friesland vreemd maakt: De Friezen vormen wat afkomst betreft de meest gelijkvormige provincie. 91 procent van hen is in Nederland geboren. Nogal een verschil met de rest van Nederland, dat voor iets meer dan drie kwart uit autochtonen bestaat.

Wat Friesland normaal maakt: Friesland heeft hetzelfde aantal huishouden zonder kinderen als het landelijke gemiddelde: 33,9 procent.

9. Overijssel

Wat Overijssel vreemd maakt: Overijssel is een van de weinige provincies waar meer mannen (50,03 procent van de bevolking) dan vrouwen (49,97 procent) wonen.

Wat Overijssel normaal maakt: Het aantal geboorten per duizend inwoners (10,3) lag in Overijssel in 2014 het dichtst bij het landelijke gemiddelde. En ook het aantal sterfgevallen (8,4 per duizend inwoners) was het meest gemiddeld van Nederland.

10. Gelderland

Wat Gelderland vreemd maakt: Het aantal scheidingen ligt in Gelderland het laagst (7,9 procent).

Wat Gelderland normaal maakt: Woningen zijn in Gelderland gemiddeld 221.000 euro waard, het dichtst bij het landelijke gemiddelde van 211.000 euro.

11. Noord-Brabant

Wat Noord-Brabant vreemd maakt: Niet veel maakt Noord-Brabant vreemd. Nou goed, de totale weglengte van 22.681 kilometer is de hoogste van Nederland en de afstand tot een kinderdagverblijf is er met 0,8 kilometer relatief laag - maar die cijfers hebben we niet laten meewegen in onze ranglijst.

Wat Noord-Brabant normaal maakt: Noord-Brabant is niet leeg en niet vol: de bevolkingsdichtheid per vierkante kilometer  ligt er met 505 personen het dichtst bij het landelijke gemiddelde van 500 personen.

12. Utrecht

Wat Utrecht vreemd maakt: In Utrecht staan gemiddeld de duurste woningen: de gemiddelde woningwaarde is er 249.000 euro, 38.000 euro boven het landelijke gemiddelde. En de mensen verdienen er het meest: gemiddeld 34.000 euro per persoon met een inkomen.

Wat Utrecht normaal maakt: Toch is Utrecht volgens onze rekenmethode de meest gemiddelde provincie van Nederland. Het percentage autochtonen in Utrecht (78,9 procent) verschilt nauwelijks van dat percentage in heel Nederland: 78,6 procent. Het percentage niet-westerse allochtonen (12,4 procent) ligt ook het dichtst bij het landelijke gemiddelde (11,9 procent). Het aantal gehuwden als percentage van de hele bevolking is er het meest gemiddeld met 47,3 procent. En de Utrechtse huishoudens wijken met een gemiddelde van 2,2 personen nauwelijks af van de landelijke Familie Doorsnee van 2,18 personen.