Winkeliers: Zwarte Piet verdwijnt nog niet, maar de discussie kan nog jaren duren

Winkeliers zijn er nog niet over uit hoe ze moeten omgaan met de Zwarte Pietendiscussie. Vandaag kondigde Albert Heijn aan dat Zwarte Piet dit jaar nog niet uit de winkels verdwijnt, maar wel zal veranderen. Het is een lijn die meer winkels kiezen zo lang Pietenminners en Pietenhaters nog niet nader tot elkaar komen.

Supermarkten en andere winkeliers zijn bij monde van Detailhandel Nederland sinds kort betrokken bij rondetafelgesprekken op het ministerie van Sociale Zaken. Bij die gesprekken wordt gezocht naar een gulden middenweg waardoor de sinterklaasviering in de toekomst tot minder ruzies leidt. Volgens een woordvoerder van Detailhandel Nederland vinden er dit jaar geen gesprekken meer plaats, maar is een oplossing nog niet gevonden. Winkels bepalen voorlopig dus nog hun eigen koers.

Vijf grote supermarkten

NRC heeft een rondgang gemaakt langs de vijf grote supermarkten en gevraagd hoe hun Zwarte Pietenbeleid er dit jaar uit ziet. Albert Heijn houdt Zwarte Piet er voorlopig nog even in, maar worstelt duidelijk met het vinden van een oplossing:

“Dat culturele gebruiken rondom het geliefde Sinterklaasfeest ook kwetsend kunnen zijn vinden we oprecht vervelend. Want ondanks ons motto - Iedereen is welkom bij Albert Heijn - kunnen we het nu helaas niet voor iedereen goed doen.”

Op huismerkproducten staat Piet afgebeeld in verschillende verschijningsvormen: “alle kleuren zijn welkom, dus ook zwart”. Met de producten van andere merken heeft Albert Heijn zich niet bemoeid. Een woordvoerder zegt dat de campagnes rond Sinterklaas nog niet vaststaan, en wil daar nog geen uitspraken over doen.

Net als Albert Heijn heeft ook Jumbo Zwarte Piet nog niet de deur gewezen. Op de verpakkingen van de huismerken staan afbeeldingen van zowel zwarte als witte Pieten. Met de producenten en leveranciers van andere producten heeft de Brabantse keten geen overleg gevoerd. Artikelen van die merken liggen ongewijzigd in de schappen.

Lidl is van de grote vijf vooralsnog de enige die Zwarte Piet wel heeft geschrapt. De prijsvechter zegt dat er al jaren geen enkele Piet meer op de verpakking staat. Wel worden rond sinterklaasavond kleurplaten uitgedeeld waar Piet op staat, “maar deze kunnen kinderen zelf inkleuren.”

In een korte schriftelijke verklaring heeft Aldi laten weten ten opzichte van voorgaande jaren niets te veranderen. Welke keuzes Aldi toen precies gemaakt heeft is niet duidelijk, maar in een oude folder is geen Piet te vinden.

Spar heeft over zijn sinterklaasplannen nog geen uitspraken gedaan.

Speelgoedwinkels

Ook speelgoedwinkels en warenhuizen zitten met de kwestie in hun maag. De Bijenkorf kondigde eerder al aan Zwarte Piet goud te verven. De redenen zijn niet zozeer principieel, maar vooral onderdeel van de ‘premium experience strategie’.

Blokker Holding, het bedrijf achter onder meer Bart Smit en Intertoys maar ook Blokker en Xenos, houdt Piet wel zwart:

“We kijken wat betreft de feestelijke periode naar onze jongste klanten en hoe zij het sinterklaasfeest zien. In hun ogen is Piet een assistent van Sint die zwart is van het roet van de schoorsteen.”

Het bedrijf benadrukt de maatschappelijke ontwikkeling wel te volgen: een deel van de Pieten zal helemaal zwart zijn en een deel zal zwarte vegen op zijn gezicht hebben. De Pieten zullen geen ‘stereotyperende kenmerken’ hebben, zoals dikke lippen of zware oorringen.

De speciale sinterklaaswebsite van Bol.com heeft dezelfde opzet als die van vorig jaar en legt de focus op cadeautjes. Sint en Piet komen daarbij niet in beeld. Wel hergebruikt de webshop een televisiecommercial van vorig jaar waarin Sinterklaas zwart ziet van roet. Producten waar Zwarte Piet op is afgebeeld blijft Bol.com gewoon verkopen: “Wij vinden het niet aan ons om te bepalen wat goed of fout is.”

V&D heeft nog geen plannen voor Sinterklaas bekendgemaakt.

Consensus onder winkeliers

Vorige week kwam brancheorganisatie Detailhandel Nederland met een oproep tot ‘consensus’. De winkeliers zouden nu ten onrechte vaak aangesproken worden over hun Zwarte Pietenbeleid: ‘Dit maatschappelijke dossier gaat een veel bredere groep aan.”

De sector ziet blijkbaar nog geen reden om onderling een richtlijn af te spreken. Detailhandel Nederland neemt deel aan de rondetafelgesprekken op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de hoop met een pietenaanpak te komen die breed wordt gedragen. Snel zal dat volgens Detailhandel Nederland niet gaan:

“Vrede sluiten tussen alle partijen die nu ruziën of het niet met elkaar eens zijn kan wel enkele jaren duren, daar komen we dit jaar in ieder geval niet uit. Het gaat om diepgewortelde tradities en emotionele gevoelens. Het zou een grote cultuurverandering met zich meebrengen; zoiets verandert niet in een jaar.”

Minister Asscher heeft tot nu toe drie rondetafelgesprekken georganiseerd waaraan naast Detailhandel Nederland vertegenwoordigers van onder meer het Pietengilde, het Sint Nicolaasgenootschap, de gemeente Meppel en vertegenwoordigers van de Surinaams-Nederlandse gemeenschap hebben deelgenomen. Over de inhoud van die gesprekken doet het ministerie geen uitspraken omdat daar onderling afspraken over gemaakt zijn. Wel schreef minister Asscher onlangs een uitgebreide Facebookpost over het onderwerp.