N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

EU zegt tegen migranten ‘welkom’ en ‘wegwezen’

De Europese Commissie komt morgen met een migratieplan om de angel uit de crisis te halen. Er is medeleven, maar de Commissie is ook streng. Door Stéphane Alonso

8 september 2015

Zacht Europa

In mei stelde de Europese Commissie voor om 40.000 kansrijke vluchtelingen, uit Syrië en Eritrea, eerlijker te herverdelen over de EU, om Griekenland en Italië, waar de meeste migranten arriveren, te ontlasten. Morgen zal Commissie-voorzitter Jean- Claude Juncker pleiten voor de ‘relocatie’ van nog eens 120.000 mensen, gezien de explosief toegenomen vluchtelingenstroom. Naast Italië en Griekenland, zal ditmaal ook Hongarije hiervan profiteren.

Viktor Orbán geldt als de felste criticaster van Junckers migratiebeleid. De Hongaarse premier wil migranten niet accommoderen maar tegenhouden en schuwt daarbij de anti-moslimretoriek niet. Hij liet een hek bouwen langs de grens met Servië.

Deels probeert de Commissie dus de Hongaren te paaien. Dat neemt niet weg dat er ook echt een groot probleem is: van januari tot en met juli ontving Hongarije volgens de Commissie ruim 98.000 asielverzoeken, wat een stijging betekent van liefst 1290 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

De herverdeling van migranten gebeurt op basis van een verdeelsleutel waarbij vooral gekeken wordt naar de bevolkingsomvang van een EU-land en het welvaartsniveau.

Op basis daarvan komt Nederland uit op 8.954 (van de 160.000) migranten die voor relocatie in aanmerking komen. Daarnaast wordt het nog geacht om 732 mensen op te nemen uit opvangcentra rondom Syrië zelf.

Per opgenomen migrant krijgt elke lidstaat 6.000 euro uit de EU-begroting; voor Nederland is dat ongeveer 53 miljoen euro. Duitsland wordt verondersteld de meeste mensen op te nemen. Frankrijk is nummer twee, gevolgd door Spanje en Polen. En dan volgt Nederland.

De verdeelsleutel is deze keer iets anders dan in mei, omdat voor Hongarije (net als voor Griekenland en Italië) ditmaal geen quotum geldt.

Bovendien worden kleine landen, zoals de Baltische staten, nu enigszins ontzien. Dat lijkt op een nieuwe poging van de Commissie om Oost-Europese landen mee te krijgen.

De Baltische staten worstelen door hun Sovjet-verleden al met grote (Russische) minderheden. Het wat betreft zijn bevolking homogene Polen wordt niet ontzien en moet in totaal ruim 11.000 migranten opnemen die nu in Italië, Griekenland en Hongarije zitten.

Het grote struikelblok zal de vraag zijn of de quota verplicht worden of niet. In juni wisten met name Oost-Europese landen hier een stokje voor te steken: de quota werden vrijwillig. Dat functioneert niet, zo blijkt in de praktijk.

Daarom stelt de Commissie nu weer bindende quota voor. Even omstreden is het idee om landen die hun quota écht niet kunnen halen, financieel te laten bijdragen aan de relocatie in andere lidstaten, met 0,002 procent van hun nationaal inkomen.

Hard Europa

Commissie-voorzitter Juncker en zijn tweede man, eerste vicepresident Frans Timmermans, willen niet alleen dat lidstaten meer vluchtelingen opnemen, maar ook meer werk maken van het uitzetten van kansloze migranten die met economische motieven naar de EU zijn gekomen. Daarom komen zij morgen met een ‘Return Handbook’, een document van ruim honderd pagina’s waarin de procedures beschreven staan voor de uitzetting van ongewenste migranten.

Die zijn niet nieuw, maar ze verschillen per EU-lidstaat of worden niet overal consequent doorgevoerd. Dat kan leiden tot wat de Commissie „return shopping” noemt, waarbij illegale migranten elders hun heil kunnen zoeken in de hoop dat de regels daar minder strikt worden toegepast. Met het handboek,moet hier een eind aan komen.

Het handboek is uitermate gedetailleerd. Er staat precies in omschreven hoe een gedwongen uitzetting moet worden uitgevoerd, en onder welke omstandigheden illegale migranten mogen worden gearresteerd. Bijvoorbeeld niet als ze hun kinderen van school halen of wanneer ze in de nabijheid van een gebedshuis hun religie beoefenen. Het gaat niet om nieuwe regels, maar om een overzicht van de bestaande praktijken binnen de EU. Wat de Commissie betreft moeten die door alle landen worden overgenomen.

Volgens de Commissie is in 2014 minder dan 40 procent van de illegale migranten die voor uitzetting in aanmerking kwam, ook daadwerkelijk uitgezet. Vrijwillig vertrek moet worden aangemoedigd, door gedwongen deportatie „geloofwaardig” te maken. Dat zal onder meer gebeuren door de registratie van migranten te verbeteren en EU- agentschap Frontex, dat de bewaking van de Europese buitengrenzen coördineert,een grotere rol te geven bij uitzettingen.

Een beter gecoördineerd, strikter uitgevoerd terugkeerbeleid is volgens de Commissie nodig „om het publieke vertrouwen in het Europese asielsysteem overeind te houden”. Lidstaten hebben op nationaal niveau tot en met 2020 al 800 miljoen euro vrijgemaakt om dit probleem aan te pakken. De Commissie wil daar de komende jaren extra geld voor vrijmaken. Hoeveel is nog niet duidelijk.

Om die reden komt de Commissie morgen ook met een lijst van herkomstlanden die veilig worden geacht en waarvan de inwoners weinig of geen kans maken in een asielprocedure. Verschillende EU-landen hebben al zo’n lijst, maar op Europees niveau ontbrak deze nog. Het gaat om Albanië, Bosnië en Herzegovina, Macedonië, Kosovo, Montenegro, Servië en Turkije. In vrijwel alle gevallen gaat het om landen die (deels) aan EU-standaarden voldoen en waarvan de inwoners ‘meesurfen’ op de huidige migratiestroom, maar in EU-landen zelden asiel krijgen.

EU zegt tegen migranten ‘welkom’ en ‘wegwezen’

Gerelateerd in ons archief

Gerelateerd in ons archief

Gerelateerd in ons archief