Het is niet altijd relevant, wat ik vind

Een seconde of dertig lijkt Humberto Tan (49) ver weg. Uitgelogd. Hij staart over het verregende terras van pop-up restaurant BAUTZUID in Amsterdam, richting Olympisch Stadion en richting zijn grote trots, een matzwarte motor, type BMW R1200GS. Daarna zijn ze er weer, de alerte ogen, de linker wenkbrauw net iets hoger opgetrokken dan de rechter, en de beminnelijke glimlach. Oprecht maar gecontroleerd. De man die iedereen kent als presentator van de RTL-talkshow Late Night. Of host, zoals hij het zelf noemt.

Hoe hij al die gesprekken verwerkt, was de vraag. Vier gasten per uitzending, tweehonderd uitzendingen per jaar, dat zijn achthonderd gesprekken, heeft hij net zelf voorgerekend. „Bij onderwerpen als dood, verlies of vermissing, vind ik dat niet makkelijk. Dat kost energie, vraagt emotie van me, soms verdriet. En ik voel me verantwoordelijk voor mijn gasten. We hebben een paar keer gesproken met nabestaanden van MH17 slachtoffers en met de ouders van Kris en Lisanne, de meiden die in Panama vermist raakten. Die mensen zijn kwetsbaar en er is geen herkansing.”

Zelf verloor hij zijn beide broers veel te jong. „Ik kan het invoelen, verlies. Waarschijnlijk lukt het me daardoor sneller echt contact te krijgen in een gesprek over een moeilijk onderwerp. Ik laat mensen soms ook vrij in hoe ze hun verhaal willen vertellen. Omdat ik weet dat niemand jouw verdriet beter begrijpt dan jijzelf. Als ik zie dat iemand bijna breekt, stel ik soms een vraag liever niet. Ik ben niet uit op emoties aan tafel, al denken mensen dat vaak. Als ik daarop zou koersen, ga je op de automatische piloot. Nee, ik wil het verháál.”

Dan die blik uit het raam.

„Gisteren was het 23 jaar geleden dat mijn oudste broer overleed. Patrice, hij had aids. 23 augustus 1992. Dan zie ik zo’n datum staan en denk: 23 jaar?! Drie maanden had ik ook geloofd. Soms is de pijn dof, maar soms ook nog heel scherp.”

Heb je daar zelf controle over?

„Nee. Het komt vaak in een onbewaakt ogenblik. Door een fragment in een film, een zin in een boek, muziek, een gesprek.”

Een verhaal in de uitzending…

„Zou kunnen, maar dat is nog niet gebeurd op die manier. Als een onderwerp me raakt dan laat ik dat zien. Maar de heftige emoties komen meestal vooraf of naderhand. Bij journalist Mark Bos was ik voor de uitzending in tranen, dat heeft hij gezien, omdat ik wist dat dit zijn laatste gesprek zou worden op tv. Alleen al dat hij dat wilde, met mij, ontroerde me. Bij Thé Lau, zanger van The Scene, was het afscheid heel emotioneel. Tijdens de uitzending wil ik openstaan. Als ik me afscherm kan ik van mijn gasten niet verwachten dat ze zich blootgeven. Maar niemand heeft er wat aan als mijn emoties de overhand krijgen, dus ik wapen me ook. Door een goede voorbereiding, van mijzelf en de redactie. Rationele houvast.”

Na twee televisieseizoenen heeft RTL Late Night zich bewezen. Dagelijks kijken 800.000 tot 900.000 mensen, op vrijdag tot een miljoen. Populair bij vrouwen. Gasten, ook internationaal, komen graag. Het afgelopen seizoen waren er onder meer specials rond boyband One Direction en zanger Pharrell Williams. Onderschatting was zijn troef, zegt Tan. „Iedereen zei: een talkshow laat op de avond, dat kan niet, want daar zitten Pauw & Witteman. Jij kan dat niet, want je hebt nog nooit een talkshow gedaan. In je eentje presenteren kan niet, te vermoeiend. Een laag verwachtingspatroon, dat gaf mij de rust te groeien.”

Tan stapte in na de toezegging dat er niet gesprint hoefde te worden. „We kregen tot Kerst en als de cijfers matig waren maar het gevoel goed, zouden we toch doorgaan. Wij wilden echt anders zijn, dat heeft tijd nodig. Inspiratie, informatie en entertainment, hebben we toen gezegd, daarmee kunnen we ons onderscheiden. En met persoonlijke verhalen. Dus ik wil die burgemeester aan tafel, maar alleen over haar ervaringen, niet over een rapport.”

Wil je na twee jaar meer verdiepen? Het succes biedt die kans, zou je zeggen.

„Laatst hadden we een college over suiker, van 25 minuten. Dat zouden we in het eerste jaar niet hebben gedurfd. Zit iemand daar op te wachten? Wisten we niet, maar het leek ons boeiend. We doen al vaker zware onderwerpen, maar op onze manier. Milieu vind ik een belangrijk thema. Maar dan kies ik ervoor de student-uitvinder Boyan Slat te laten vertellen over zijn methode om het plastic in de oceaan op te ruimen. Super inspirerend. Ik vier echt niet alleen de lichtheid van het bestaan, het is een denkfout alleen onderwerpen uit politiek Den Haag als diepgaand of inhoudelijk te zien. Dit zijn zware onderwerpen die wij op een toegankelijke manier brengen. Wat heb ik aan een ingewikkeld gesprek waar honderdduizend mensen ontzettend van genieten? Ik wil dat het door een breed publiek gezien en begrepen wordt.”

„Ik ben er achter gekomen dat ik heel intuïtief ben. Ik kan een lijn voor het gesprek hebben afgesproken maar toch de andere kant opgaan, omdat ik denk dat het beter is en ik oprecht nieuwsgierig ben naar dat andere. Degene aan tafel moet voelen dat ik echt luister. Meteen tussen de ogen, dat zoek ik. Ook daardoor verdiept het programma. Je kunt me rationeel overtuigen van iets, maar als ik het niet voel, houdt het op. Zo sneuvelen er ook onderwerpen soms, als ik er niet in geloof kunnen we het echt niet doen. Jammer, maar so be it.”

Gisterenavond keek hij de film Men of Honor, zegt Tan, over de eerste zwarte duiker in de Amerikaanse marine. Hij vertelt hoe de man, gespeeld door Cuba Gooding jr., wordt tegengewerkt omdat hij zwart is. „Dan voel ik woede in iedere vezel van mijn lichaam. Dit is waargebeurd en vergelijkbare dingen gebeuren nog elke dag. Ferguson. Mitch Hendriquez.”

Moeten we daar niet meer van zien, jouw visie, jouw woede?

„Ik spreek me uit, ook in de uitzending, ook over racisme. De film Selma, de zwartepietendiscussie, Jeffrey Koorndijk die werd afgewezen bij een sollicitatie vanwege zijn huidskleur, we hebben het allemaal gedaan. En soms neem ik een risico. Tegen Jeffrey heb ik de tweede uitzending gezegd: ‘Je moet niet blijven hangen, in dit onrecht, in je boosheid, want I’ve got news for you: het gaat vaker gebeuren.’ Dat was gewaagd uit mijn mond. Toen Mark Rutte zei dat de overheid er niets aan kan doen als mensen geen werk kunnen vinden, heb ik gezegd: ‘Sorry, maar ik vind dat leiderschap betekent dat je mensen daarmee helpt.’ Dus nee, ik vind mezelf niet terughoudend. Maar het is niet altijd relevant wat ik vind en ik ben geen activist.”

„Citius, Altius, Fortius.” Tan wijst op de gevel van het Olympisch Stadion. „Sneller, hoger, sterker, de slogan van de Olympische Spelen. Wij evalueren constant, willen continu alles beter doen. Jij praat over inhoudelijke veranderingen, maar het succes van het programma zit hem grotendeels in kleine dingen. De bejegening door de redactie, de ontmoeting met mij vooraf, de tafelschikking, de ontvangst door de floormanager. Overal is een kans om iets te verpesten. Stel, je komt praten over een heel gevoelig onderwerp en de floormanager zegt: ‘Zo wijfie, ga daar maar lekker zitten, het wordt vast een gezellige avond.’ Dan hebben we een probleem. Al die schroefjes moeten we constant aandraaien.”

Late Night, een kledinglijn, commercials, goede doelen, boeken, cd’s. Je hebt veel te verliezen inmiddels.

„Je kunt niet uitgaan van wat je hebt, vind ik. Twee mooie seizoenen zijn geen garantie voor een geslaagd derde of vierde. Als ik iets heb geleerd van het verlies van mijn broers is het relativeren. De gezondheid van mijn dierbaren, dat telt, de rest is triviaal. Serieus. Ook Late Night blijft gewoon werk. Mocht dat stoppen dan vind ik iets anders.”

„Als ik beducht was voor verlies zou ik ook constant bezig zijn met mijn imago of reputatie. Dat ben ik niet. Ik doe zoveel dingen omdat ik een brede interesse heb. Kijk naar mijn achtergrond: twaalf jaar Studio Sport, vijf jaar Eredivisie Live, vijf jaar NOS Journaal, vier jaar Boulevard, drie jaar BNR-radio. Dat is een breed palet. Ik ben een schilder, waarom zou ik één kleur gebruiken? Maar ik doe ook dingen waar ik niet goed in ben. Als ik aan mijn imago zou denken zou ik geen fotoboek maken voor het Wereld Natuur Fonds, want ik ben geen briljante fotograaf. Maar het is voor een goed doel en het geeft mij de mogelijkheid samen te werken met topfotografen. Je denkt toch niet dat ik met natuurfotograaf Frans Lanting in discussie ga? Ik laat me inspireren, ik leer.”

„Weet je wanneer Late Night voor mij pas een succes is? Niet nu, na twee jaar, maar als ik Barend en Van Dorp heb geëvenaard met minimaal zeven jaar televisie op niveau. Ik ben nog steeds bezig met die marathon.”

Tan heeft zijn telefoon gepakt, hij wil een filmpje laten zien van de repetities voor Dance Dance Dance, de nieuwe dansshow van RTL waaraan hij samen met dochter Julia (15) meedoet. „Wauw! Daphne Schippers heeft gewoon zilver. Weet je hoe belangrijk dat is? We hebben opeens iemand die een medaille kan halen op het koningsnummer van de Olympische Spelen. 10.81, dus ze heeft ook nog een Nederlands record gelopen. Ik vínd het knap. Dat is ook Citius, Altius, Fortius. Op het moment dat het ertoe doet, ben je beter dan ooit. Ze wilde dit en ze doet het. Dat bedoel ik met inspiratie. Het kan niet, maar het gebeurt wel.”

Uit zijn Samsung klinkt het nummer Bad van Michael Jackson. Humberto omringd door dansers, in zwarte glimmende kostuums. Het komt nauw, iedere fractie vertraging of centimeter verschil verraadt amateurisme. Anderhalve maand trainde hij bijna dagelijks, soms drie keer per dag. „Ik heb nog nooit ergens zo hard voor gewerkt. Tijdens de perspresentatie vroeg een journalist me van wie ik per se niet wilde verliezen. Toen heb ik gezegd: ‘Gast, even rewind, je hebt er niets van begrepen. Het gaat niet om de wedstrijd, het gaat om het volbrengen.’”