Dag 10: Taxichauffeurs maken misbruik van hun angst 

We hebben vaak gehoord dat mensen hun beroep hebben gemaakt van het beroven van vluchtelingen, maar we hebben het nog niet meegemaakt. In de Servische hoofdstad wordt dat snel rechtgezet.   

Enkele minuten na aankomst op het busstation, worden twee groepjes die een taxi hebben genomen naar het hostel bestolen. Mazen zat in een van de taxi’s. „Hij heeft ons naar een donker straatje gereden en eiste 100 euro.”  

De chauffeur bedreigde hen niet concreet, maar Mazen vond het beter om gewoon te betalen. Mensen die vluchtelingen beroven weten heel goed dat zij ten eerste geld op zak hebben, en ten tweede bang zijn voor de politie. De tweede taxichauffeur maakte het nog bonter. Nadat hij een telefoontje had gepleegd, werd de taxi plots tegengehouden door de politie. „Big problem”, zei de chauffeur na enkele woorden te hebben gewisseld met de politie, die vermoedelijk het spel meespeelde.  

De vijf inzittenden moesten elk honderd euro betalen om aan dat niet nader omschreven ‘big problem’ te ontsnappen. Omdat een van de vijf de Amerikaanse fotograaf Matthew Cassel was, kwam het groepje er uiteindelijk met tien euro vanaf.

Maar de toon is gezet: het papier dat zij die ochtend hebben gekregen om Servië te mogen doorreizen, is vrijwel waardeloos als wettelijke bescherming. Je kunt er niet eens een kamer mee boeken in een fatsoenlijk hotel.

Dat merken de vluchtelingen die mij en de fotograaf zijn gevolgd naar ons hotel. Zij vonden het Dream Hostel, waar de rest logeert, niet goed genoeg. „Jullie wel, zij niet”, zegt de receptioniste in Hotel Prag onverbiddelijk.

„Maar we hebben het papier toch?”, proberen de vluchtelingen. „Ja”, zegt de receptioniste, „maar hebben jullie een stempel in jullie paspoort?” Daar hebben ze niet van terug: ze zijn de grens natuurlijk illegaal overgestoken.

Het is de wet, zegt de receptioniste. Dat is onzin: de betere hotels in Belgrado willen gewoon geen vluchtelingen, omdat die toeristen en zakenlui zouden afschrikken.

Dat is niet helemaal uit de lucht gegrepen, blijkt wanneer we de volgende ochtend in het Dream Hostel komen. Onze groep mag dan een tikje bourgeois zijn, ze hebben het hostel wel veranderd in een mini-vluchtelingenkamp. Kinderen rennen in ondergoed door de gang, overal hangt wasgoed te drogen.

Eigenaren Milos en Ivana, die er met haar korte rokje uitziet als een supermodel, laten het betijen. Ook al blijven de echte toeristen daardoor weg. Ze maken zich alleen boos als op de kamers wordt gerookt.

Terwijl Milos een heel goede reden heeft om vluchtelingen te weigeren: er hangt hem een gevangenisstraf boven het hoofd. Dat komt doordat hij één keer een zieke Syrische vrouw heeft laten overnachten terwijl ze niet het juiste papier had. Precies die dag kwam er controle: Milos ging twee nachten de cel in, de zaak loopt nog steeds.

Toch zijn vluchtelingen nog steeds welkom in zijn Dream hostel. Milos zou alleen willen dat ze wat minder water morsen in de badkamer: het vloerzeil is ervan krom getrokken. 

Voor de groep is Belgrado een koude douche. Velen hadden gehoopt hier taxi’s te vinden die hen rechtstreeks naar Duitsland zouden smokkelen. Maar na een reeks telefoontjes naar smokkelaars blijkt dat veel te duur. Belgrado naar Wenen kost 1.500 euro per persoon, en dan nog moeten zij de grens met het Schengen-gebied te voet oversteken om een eindje verderop opnieuw opgepikt te worden. Zoveel geld heeft niemand in de groep.

Ze nemen een beslissing: morgen pakken ze de bus naar Kanjiza, het laatste stadje in Servië. Vandaar gaan ze lopen.

Ondertussen is er weer nieuws van Hanada en haar bejaarde moeder. Hun poging om in Athene met valse papieren op het vliegtuig te raken, was eerder mislukt. Maar via een omweg zijn ze nu toch in de hoofdstad van een Schengenland aangekomen.