‘Bijna 100 miljoen nepprofielen’

De aanleiding

Op het eerste gezicht leek hij een doodgewone vakkenvuller uit Rotterdam, die er op Facebook een hoop vrouwelijke vrienden op nahield. Maar inmiddels weten we beter: Daniël Jambers bestaat niet, naar alle waarschijnlijkheid was zijn profiel het werk van iemand die zich anders voordeed om in contact te komen met meisjes als de 13-jarige Lisa Tuk. Volgens het gratis dagblad Metro is ‘Daniël’ bij lange na niet het enige nepprofiel op het sociale netwerk. ‘Bijna 100 miljoen Facebookgebruikers bestaan niet’, kopte het gratis dagblad onlangs op z’n site. Zijn er echt zo veel nepprofielen? We checken het.

Waar is het op gebaseerd?

In het artikel worden cijfers genoemd uit het laatste jaarverslag van Facebook, dat van 2014. Het stuk bevat een linkje naar het originele document. Omdat we daarin niet direct een getal van ‘bijna 100 miljoen’ kunnen vinden, mailen we de auteur van het Metro-artikel, Rens Oving. Hij laat weten dat hij een rekensom heeft gemaakt op basis van schattingen die Facebook zelf in z’n jaarverslag geeft: „Het gaat om ongeveer 5 procent aan zogenoemde dubbelaccounts en 2 procent aan bedrijfjes die per ongeluk of expres een profielpagina aanmaken terwijl dit eigenlijk niet de bedoeling is.” Aangezien Facebook eind 2014 „1.393 miljoen trouwe gebruikers” had, komt hij uit op bijna 100 miljoen profielpagina’s.

En, klopt het?

We rekenen het na. Met „trouwe gebruikers”, schrijft Oving, doelt hij op wat Facebook zelf monthly active users (MAU) noemt. In december 2014 waren dit er volgens het jaarverslag inderdaad wereldwijd 1.393 miljoen. Ook de percentages die de auteur noemt vinden we terug in het verslag. Als we 5 procent en 2 procent van het aantal maandelijkse gebruikers bij elkaar optellen, komen we uit op ruim 97 miljoen. Inderdaad: bijna 100.

De rekensom klopt dus. Maar wat hebben we zojuist berekend? Bewijst dit ook dat 100 miljoen gebruikers niet bestaan, zoals Metro beweert?

Wanneer ben je eigenlijk een gebruiker van Facebook? Als de netwerksite daadwerkelijk 1,3 miljard actieve gebruikers heeft, zou dat betekenen dat ruim een zesde van de wereldbevolking op Facebook zit. Dat is nogal wat.

Bij de gebruikersaantallen die Facebook claimt, zijn in het verleden weleens vraagtekens gezet. Zo is de definitie die Facebook hanteert nogal ruim: een ‘actieve gebruiker’ is ook iemand die op een andere website een foto liket, maar niet op Facebook heeft ingelogd. Uit het jaarverslag blijkt dat Facebook ook niet precies weet hoeveel gebruikers het heeft. Mensen die het sociale netwerk verkeerd gebruiken, en daarmee de servicevoorwaarden schenden, vormen namelijk een „inherent probleem”.

Facebook schat dat in totaal 7 procent van de gebruikers een ‘dubbel’ of een ‘vals’ profiel heeft. In de eerste categorie gaat het om mensen die meerdere profielen hebben, onder hun eigen naam of die van iemand anders. In de tweede categorie vallen profielen van ‘niet-menselijke entiteiten’: denk aan gebruikers die per ongeluk voor hun bedrijf in plaats van een company page een persoonlijk profiel aanmaakten, of gebruikers die het leuk vinden om hun hond ook een eigen account te geven. Ook undesirable accounts vallen in deze categorie; bijvoorbeeld profielen die worden gebruikt voor verspreiden van spam.

In Metro worden bovenstaande categorieën op één hoop geveegd en wordt losjes een verband gelegd met grooming: digitaal kinderlokken. Het is natuurlijk niet zo dat er 100 miljoen profielen bestaan zoals die van Daniël Jambers – die cijfers zijn namelijk niet te achterhalen. Maar dat beweert Metro ook niet. Het gaat om profielen die volgens Facebook onjuist worden gebruikt en dus niet ‘echt’ zijn.

Conclusie

Facebook heeft volgens het laatste jaarverslag 1,3 miljard actieve gebruikers. In 7 procent van de gevallen (97,5 miljoen keer) wordt een account verkeerd gebruikt en gaat het dus niet om een ‘echte’ gebruiker.

De bewering dat Facebook bijna 100 miljoen niet-bestaande gebruikers heeft is gebaseerd op een zeer ruime schatting, maar klopt wel. We beoordelen de stelling als waar.