Als de Nederlandse Spoorwegen te vaak te laat zijn, krijgt het bedrijf een boete. Dat is natuurlijk een mesjokke afspraak, want een boete voor staatsbedrijf NS is een opbrengst voor het ene ministerie, terwijl het dividend voor een ander ministerie wat lager zal zijn. De boete gaat naar de publieke kas, het dividend ook. Naar de aandeelhouder, het Koninkrijk der Nederlanden, vertegenwoordigd door minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA).
Maar als minister Dijsselbloem te laat is, als aandeelhouder in dit geval, als hij te laat is met gevoelige informatie aan het parlement, moet hij dan ook een boete krijgen?
De vraag rees bij het lezen van de brief van de minister afgelopen week over de bonus voor de inmiddels afgetreden NS-president-directeur Timo Huges voor zijn werk in 2014. De NS wil dat geld terugvorderen. Begin juni hebben de NS-commissarissen en Dijsselbloem hun vertrouwen in hem opgezegd. En dat is weer het gevolg van nieuwe informatie in het lopende onderzoek naar bedrijfsspionage in 2014 bij de strijd om een grote concessie in Limburg.
In zijn brief geeft Dijsselbloem informatie die strijdig is met eerdere gegevens van de commissarissen van NS. In het jaarverslag over 2014 schreven de commissarissen dat zij hadden „vastgesteld dat alle vooraf met de raad van bestuur overeengekomen variabele beloningsdoelstellingen over 2014 zijn behaald.”
Nu schrijft Dijsselbloem dat een boete voor de NS vanwege tekortschietende punctualiteit de bonus heeft verminderd. Huges krijgt niet het maximum (20 procent van zijn vaste salaris van 430.000 euro), maar 17,5 procent: 75.250 euro. De toekenning van de bonus was nieuw, want de commissarissen durfden daar in het NS-jaarverslag niks over te zeggen. „Over de mogelijkheid tot toekenning van een variabele beloning is de raad nog in beraad.”
Dijsselbloem vindt dat de bonus over 2014 gezien de onregelmatigheden in Limburg moet worden teruggevorderd. Maar dat is formeel de taak van de commissarissen. Dus heeft hij hun zijn standpunt „kenbaar gemaakt” en hebben de commissarissen „inmiddels bevestigd” dat zij het geld terugvorderen. Zo werkt dat dus bij een staatsbedrijf. De aandeelhouder gaat niet over het beloningsbeleid, en bezweert dat ook tegenover het parlement. Want het beloningsbeleid is in handen van de commissarissen. Maarrr... als het gevoelig wordt, bijvoorbeeld omdat (een deel van de) Tweede Kamer zich roert, blijkt de minister de stille fikser die in de achterkamertjes de zaken naar zijn hand zet.
Stop daarmee. Zet de deuren open. De minister moet zijn kennis met ons delen. Dijsselbloem wist vorig jaar ook dat de top van ABN Amro, minus voorzitter Gerrit Zalm, een ton extra salaris zou ontvangen. Maar hij deelde die kennis niet in een Kamerdebat. Pas toen het dit jaar in het jaarverslag stond, brak de woede uit en raakte iedereen beschadigd.
Als aandeelhouder wist hij ook wat Huges over 2014 als bonus had gekregen. Gezien de onduidelijkheid die de commissarissen daarover lieten bestaan was het passend geweest als de minister dan maar zelf openheid had gegeven.
Driemaal is scheepsrecht, dus mag ik de volgende motie in stemming brengen...? Elke keer als de aandeelhoudersvergadering van een staatsbedrijf of een staatsdeelneming de beloning van de directie heeft vastgesteld, inclusief de toegekende bonussen, stuurt de minister een briefje aan het parlement met de bedragen en de argumenten.
Of, beter nog: hij zorgt ervoor dat de vergadering net als bij grote beursgenoteerde bedrijven op internet is te volgen.