Wil jij wonen in de stad van de toekomst?

In de stad van de toekomst schakelen kantoorgebouwen zelf alle computers en lichten uit als de laatste werknemer het pand heeft verlaten, gaat de straatverlichting pas aan als er iemand op de stoep wandelt, loggen ouders in op de beveiligingscamera’s bij de speeltuin om hun kinderen in de gaten te houden en loodst het navigatiesysteem van je auto je naar die laatste vrije parkeerplaats.

Techbedrijven en beleidsmakers bouwen de laatste jaren ijverig aan de ‘slimme stad’, waar big data en technische snufjes het leven aangenamer, veiliger en efficiënter maken. Elke zichzelf respecterend stadsbestuur heeft tegenwoordig zijn eigen ’smart city project’ en een heel leger aan techneuten, consultants en onderzoekers werkt in de sector. Voor het allegaartje aan professionals dat zich met slimme steden bezighoudt wordt deze week in Amsterdam het Smart City Event gehouden. Onder andere Neelie Kroes en burgemeester Eberhard van der Laan gaven er eerder deze week lezingen over techoplossingen voor stadsproblemen.

Amsterdam heeft een CTO

“De sector is booming”, zegt de dagvoorzitter van het congres, Ger Baron. Volgens Baron zijn er wereldwijd 1.900 steden op de een of ander manier bezig met ‘de slimme stad’. Hij werd vorig jaar - geheel in de stijl van techbedrijven in Silicon Valley -  aangesteld als Chief Technology Officer (CTO) van Amsterdam, een functie waarin hij alle gemeentelijke techprojecten overziet. Zo ontwikkelt de gemeente met Nuon slimme energiemeters en bedenkt het met Airbnb manieren om toeristen beter te verspreiden over de stad.

Ook andere steden worden ’slimmer’ door met techbedrijven samen te werken. Berlijn krijgt real-time verkeersinformatie van TomTom waarmee het  verkeersstromen in het centrum reguleert, Boston gebruikt ritgegevens van  taxi-app Uber om verkeersopstoppingen op te sporen, en IBM bouwde in Rio de Janeiro een big data-commandocentrum waarmee de stad allerlei gevaren - van overstromingen tot rellen bij voetbalwedstrijden - sneller aan ziet komen.

Minority report

Want de slimme stad is ook een veilige stad. In Florida combineert het Department of Children & Families informatie over bijstandsuitkeringen, criminaliteit en echtscheidingen om kindermisbruik voor te zijn. En IBM levert heatmaps aan Amerikaanse politiedepartementen waarmee het op basis van data misdaad voorspelt, onder het motto ‘Get to the scene before the crime’. Minority Report komt zo echt dichterbij.

De slimste steden op aarde: Rio en New Songdo

Niet iedereen is even enthousiast over de slimme stad. “Het gevaar te vervallen in een modernistische maakbaarheidsgedachte is groot”, zegt onderzoeker Martijn de Waal.

“Le Corbusier dacht ook met exacte wetenschap de leefbaarheid in steden te kunnen verbeteren. Die filosofie leverde ons de Bijlmer en de Franse Banlieus op.”

Sociale kloof

De Waal, verbonden aan de Hogeschool van Amsterdam, schreef het boek De stad als interface, hoe digitale media de stad veranderen. Hij waarschuwt voor een sociale kloof als overheden met financiële prikkels gewenst gedrag gaan stimuleren.

“Op sommige tolwegen in de VS gaat de prijs omhoog als er meer auto’s op rijden. Zo heb je nooit files, maar krijg je ook een systeem waarin de rijken door mogen rijden terwijl de armen in de rij staan.”

Een cruciale vraag volgens De Waal is of de slimme stad zijn inwoners als burgers of consumenten beschouwt. “Krijg ik straks net als de gemeente toegang tot de ritgegevens van Uber en TomTom? Ik ben best benieuwd hoeveel auto’s er op een dag langs de school van mijn kinderen rijden, gezien de invloed daarvan op de luchtkwaliteit. Maar ik betwijfel of het delen van gegevens met burgers in het business model van die bedrijven past.”

“Uber en TomTom verkopen diensten die autorijden en taxiritjes comfortabeler maken. Ze zijn wellicht minder geïnteresseerd in het delen van gegevens die mensen stimuleren vaker de fiets te nemen.”