Enkel bootjes beschieten in de Middellandse Zee

‘Kabinet verwelkomt Europese migratieagenda’, stond er deze week boven het persbericht van het kabinet, waarin het een oordeel velt over de plannen van Juncker en Timmermans om het drama op de Middellandse Zee tegen te gaan. Hulde voor het kabinet, zo was onze primaire reactie. Positief is dat nu politiek breed de urgentie gevoeld wordt om dit enorme probleem aan te pakken. De vreugde over de kabinetsreactie was echter van korte duur. En beperkte zich tot de kop van het persbericht. Ja, de coalitie is voor een brede aanpak. En ja, ze steunen uitgangspunten. Maar zodra de plannen van Europa concreet worden, trapt het kabinet op de rem.

D66 is er wél van overtuigd dat we alleen door goed samen te werken in Europa en met commitment van álle landen het hoofd kunnen bieden aan de humanitaire crisis aan onze zuidgrens. Nu Europa eindelijk doordrongen lijkt van de urgentie van de bootvluchtelingenproblemen, is onze oproep duidelijk: het kabinet moet juist deze kans grijpen om echt iets te betekenen.

Maar in plaats van de Europese aanpak te omarmen, kiezen de coalitiepartijen voor het berijden van eigen stokpaardjes. Wat te denken van het VVD-voorstel om militaire missies in te zetten om de smokkelroutes te bombarderen? Of eerder al het onhaalbare VVD-plan om de buitengrenzen te sluiten, omdat dit zogenaamd zou voorkomen dat mensen die vluchten voor conflict en oorlog de oversteek naar Europa zouden wagen.

Het hoofdredactioneel commentaar van deze krant omschreef dit al treffend als ‘moreel dubieus, politiek onrealistisch, bestuurlijk onuitvoerbaar en juridisch ondenkbaar’. Dat de VVD tijdens de verschillende debatten met geen enkel concreet voorstel kwam om hun eigen plannen te realiseren, geeft maar weer aan dat dit puur voor de bühne bedoeld was.

Wat de VVD kan, kunnen wij ook, zullen ze bij de PvdA hebben gedacht. En dus was daar deze week PvdA-minister Ploumen die ‘extra’ ontwikkelingsgeld wil steken in Nederlandse ondernemers in de Afrikaanse landen als Ghana, Senegal en Tunesië. Laten dit nu net landen zijn waar niet de meeste vluchtelingen vandaan komen. En dat extra geld bleek ook niet bepaald extra, het is bestaand ontwikkelingsgeld dat al aan hetzelfde wordt uitgegeven. Symboolpolitiek dus.

Teleurstellend dus dat het kabinet en de coalitiepartijen niet verder komen dan versnipperde plannen die symptomen bestrijden. Migratiestromen laten zich niet indammen door beleid. Maar we kunnen wel meer doen om de problemen bij de wortel aan te pakken, levens te redden en de lasten eerlijker te verdelen.

1 Werk aan perspectief in de regio

De miljoenen van minister Ploumen zouden moeten gaan naar ondersteuning van landen in de conflictregio’s, waar de meeste vluchtelingen naartoe trekken. Ga structurele partnerschappen aan met landen als Libanon en Jordanië. Het gaat om het creëren van veilige opvang daar, niet om het verder versterken van Fort Europa. Economische vluchtelingen help je ook niet met de bedrijfssubsidies van Ploumen. Schaf belemmerende handelsbeperkingen af, of liever: meteen ook de Europese landbouwsubsidies waardoor veel Afrikaanse boeren inkomen mislopen.

2 Zorg voor een veilige zee

Dat je mensensmokkel aanpakt is logisch, maar wees ook bereid meer te doen voor de vluchtelingen op die bootjes. De verdriedubbeling van de reddingscapaciteit op de Middellandse Zee is een begin, maar zorg ook voor een uitbreiding van het mandaat van deze grensbewakingsmissie, zodat er meer levens kunnen worden gered. Wees ook bereid Nederlands materieel in te zetten, zoals een fregat.

3 Zorg voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen

Het kabinet moet zich uitspreken over een eerlijker verdeelsleutel van vluchtelingen over Europa. Rutte lijkt net zolang te wachten met een oordeel tot andere landen – Frankrijk, Groot-Brittannië – de plannen al afgeschoten hebben. Onbestaanbaar. Nederland moet pro-actief durven zeggen: natuurlijk nemen ook wij de verantwoordelijkheid voor ons aandeel en natuurlijk moeten sommige Europese partners meer doen.

‘Kabinet verwelkomt Europese migratieagenda…’ stond er boven het persbericht. Dat bleek maar een halve kop te zijn. Er had moeten volgen ‘…maar weigert concrete toezeggingen te doen’. Cruciaal is nu het commitment van Europese landen om tot een daadwerkelijk gezamenlijk Europese asielaanpak te komen. Vandaag is het aan Rutte om alsnog te laten zien dat Nederland in Europa die verantwoordelijkheid durft te nemen. Hij heeft zijn beste minister, Timmermans, toch niet voor niets naar Brussel gestuurd.