Turkse oud-president Evren (97) overleden

De Turkse ex-president Kenan Evren, die de bloedige militaire coup leidde in 1980, is overleden in het ziekenhuis van Ankara. Hij was al een tijdje ernstig ziek. De oud-generaal werd vorig jaar nog veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf wegens zijn optreden tijdens de staatsgreep.

Ook de voormalig gezaghebber van de luchtmacht Tahsin Sahinkaya kreeg een levenslange gevangenisstraf. De rechter vond beiden schuldig aan misdaden tegen de staat. Het was de derde coup in twintig jaar.

De voormalige generaal kwam in 1978 aan het hoofd te staan van het leger. Werd hij aanvankelijk geprezen om zijn ingrijpen dat een eind maakte aan jarenlange strijd tussen linkse en rechtse milities waarbij vijfduizend mensen omkwamen, zijn zevenjarig bewind veranderde hem snel in een controversiële figuur. Evren leidde met harde hand: honderdduizenden arrestaties, martelingen en tientallen executies schreef hij op zijn naam. Met name Koerden en linkse politici en sympathisanten moesten het ontgelden.

Genraal Kenan Evren brengt in augustus 1980, een paar weken voor de coup, een bezoek aan de toenmalige premier Demirel (l). v.l.n.r. Süleyman Demirel, Kenan Evren, Nurettin Ersin (commandant van het leger) en Tahsin Sahinkaya (commandant van de luchtmacht). Foto ANP

Tot 1983 leidde Evren het land onder een militair bewind, daarna bleef hij aan de macht na een referendum dat hem zeven jaar de heerschappij garandeerde. Het referendum gaf ook toestemming tot wijziging van de grondwet waardoor diverse vrijheden in het land enorm aan banden werden gelegd.

Evren: ik zou het zo weer doen

Zijn veroordeling voor deze misdaden vorig jaar was uitzonderlijk. De veroordeling werd mogelijk gemaakt door een grondwetswijziging, na een referendum in 2010 waardoor oud-leiders het recht op onschendbaarheid verloren. Evren verloor door de straf ook zijn militaire titels.

Ook tijdens de rechtszaak kampte Evren al met een slechte gezondheid en getuigde via een videoverbinding vanuit zijn ziekenhuisbed. Evren noemde in zijn verklaringen de militaire coup noodzakelijk en zei dat hij het onder dezelfde omstandigheden weer zou doen. Ook zei hij dat hij nooit direct opdracht of bevel had gegeven voor marteling of onderdrukking.

“12 September was een historische gebeurtenis. Historische gebeurtenissen kunnen niet aangeklaagd worden.”