Opnieuw doden bij protest tegen president van Burundi

Vier betogers zijn vandaag in Burundi omgekomen bij demonstraties tegen president Pierre Nkurunziza. Volgens behandelend artsen in het Afrikaanse land zijn de demonstranten neergeschoten. Zo’n 46 mensen raakten gewonden. Het dodental van de aanhoudende protesten tegen de kandidatuur van Nkurunziza voor de presidentsverkiezing staat nu op dertien, meldt persbureau AFP.

Nkurunziza stelde zich eind vorige maand ondanks negatieve adviezen van oppositiepolitici, wereldleiders en de katholieke kerk herkiesbaar voor een derde ambtstermijn. Kort na bekendmaking van zijn besluit begonnen de eerste demonstraties in hoofdstad Bujumbura. Daarbij vielen tien burgerdoden en kwamen twee politieagenten en een soldaat om.

De demonstraties zijn vandaag weer begonnen na een onderbreking van drie dagen. De Burundese regering heeft de protesten verboden en aangemerkt als “terroristische activiteiten”.

Fragiele vrede op het spel

Journalisten van AFP zagen vorige week hoe de politie met echte kogels op de demonstranten schoot, in sommige gevallen zonder waarschuwing. Ook zetten de ordediensten traangas, waterkanonnen en stungranaten in. De betogers sloegen terug met stenen en granaten, al zou daar vandaag geen sprake van zijn geweest.

Nkurunziza is sinds 2005 president. In 2010 werd hij herkozen. Hij is nu kandidaat voor zijn partij CNDD-FDD voor de verkiezingen op 26 juni. Volgens tegenstanders druist dit in tegen de grondwet en tegen het akkoord van Arusha, dat sinds 2003 een fragiele vrede mogelijk maakt in het land. Ook binnen Nkurunziza’s partij probeerden leden van een comité van oude wijzen hem op andere gedachten te brengen, schreef correspondent Koert Lindijer (€). Zij werden ontslagen.

Binnen de partij hebben zijn oude militaire kameraden van tijdens de oorlog zijn streven aan de macht te blijven gesteund, terwijl de burgerpolitici van na de vrede zich verzetten. Volgens de grondwet mag een president slechts één keer worden herkozen.

Hutu’s en Tutsi’s

Burundi is één van de vijf armste landen ter wereld. Tussen 1993 en 2006 woedde er een burgeroorlog. Het afwachten is op een oordeel van het constitutioneel hof, dat in de komende dagen moet besluiten of het herkiesbaar stellen van Nkurunziza grondwettelijk is of niet. De betogers geloven niet in de onafhankelijkheid van het hof.

Update 22.28: De vice-voorzitter van het constitutioneel hof is het land ontvlucht. Hij wil niet toegeven aan de druk die op hem wordt uitgeoefend, meldt AFP. “Met mijn ziel en mijn geweten, heb ik besloten geen handtekening te zetten onder een arrest, een besluit dat volledig bezijden de wet is en dat van buitenaf is opgelegd”, zei Sylvère Nimpagaritse.

De kans op meer geweld is heel reëel, schreef Lindijer.

Maar dit hoeft geen genocidaal geweld te worden zoals vroeger. Onder president Pierre Nkurunziza kregen de Hutu’s voor het eerst controle over politiek en het veiligheidsapparaat.

Daarmee is een belangrijke reden voor moorden langs etnische lijnen verdwenen. In de kliek rond de president, die krampachtig vasthoudt aan de macht, zitten zowel Hutu’s als Tutsi’s.

Lees verder in NRC: Iedereen vraagt om vertrek maar Burundi’s leider blijft (€)