Nederland, help Sisi niet

De Egyptische overheid organiseerde onlangs in Sharm el-Sheikh een economische donorconferentie om investeerders van over de hele wereld aan te trekken. Ook Nederlandse. Investeringen zouden de stabiliteit van Egypte ten goede komen. Onlangs zei VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra in de Volkskrant dat Nederland dictators aan de randen van Europa voortaan niet meer met een opgeheven vinger tegemoet moet treden. „Europa heeft een groter belang bij een stabiel Egypte”, aldus Zijlstra. Wie oppervlakkig naar dit land kijkt, kan denken dat het stabieler is geworden onder president Abdel Fattah El-Sisi, maar de Egyptische dictator heeft op kundige wijze een aantal mythes geschapen. We noemen de meest in het oog springende.

Mythe 1: Sisi brengt stabiliteit in Egypte

Het Sisi-bewind zette volgens Egyptische mensenrechtenorganisaties ruim veertigduizend opponenten van diverse pluimage vast: moslimbroeders, seculiere activisten, advocaten, passanten, minderjarigen. Demonstraties in Egypte namen onder Sisi flink af, maar het aantal aanslagen en explosies steeg naar ongekende hoogte.

Nooit eerder vonden in de moderne geschiedenis van Egypte overal dagelijks aanslagen plaats, naast de guerrilla in het noorden van de Sinaï. Naar verluidt doodden extremisten ongeveer vierhonderd personeelsleden van politie en leger (officiële cijfers zijn er niet) en veiligheidstroepen van het regime ongeveer tweeënhalf duizend demonstranten.

De demonstraties nemen daarom af, omdat er een reëel gevaar bestaat dat je het er niet levend afbrengt, zoals activist Shaima El-Sabbagh op de vooravond van de herdenking van de 25-januari-revolutie van 2011 overkwam. Of je riskeert mogelijkerwijs levenslange gevangenisstraf, zoals tegen 230 seculiere activisten reeds is uitgesproken. 7 maart werd een eerste doodstraf uitgevoerd; volgens Bahi el-Roubi, adjunct-hoofdredacteur van de staatskrant el-Gomhouriya, de eerste in een lange reeks.

Afgelopen zaterdag zijn opnieuw strenge straffen uitgesproken tegen leiders en aanhangers van de Moslimbroederschap. Mohamed Badie, opperste leider van de verboden oppositiebeweging, en dertien anderen kregen de doodstraf. Nog eens 37 beklaagden, onder wie drie journalisten en een Amerikaanse staatsburger, kregen levenslang. Terreurjustitie is de passende term op wat er in Egypte gaande is en bedrijven die denken dat el-Sisi Egypte op deze manier stabiliteit brengt, vergissen zich.

Mythe 2: Sisi bestrijdt IS, daarom moet hij gesteund worden

Oppervlakkig gezien lijkt het zo dat Sisi de Islamitische Staat bestrijdt, maar zijn aanpak heeft er juist toe geleid dat er meer jihadisten zijn gekomen. Sisi bestrijdt jihadisten op het Sinaï-schiereiland, maar zijn leger maakt daarbij zoveel onschuldige slachtoffers dat de gelederen van de jihadistische groepen alleen maar groeien.

Mythe 3: Sisi is pro-westers

El-Sisi voert voor de binnenlandse bühne een felle anti-westerse campagne op de volledig door hem gecontroleerde Egyptische media. Daar wordt iedere dag verteld hoe het Westen de terreur steunt, of erger: IS heeft opgericht. Zo zei de Egyptische minister van Cultuur Gaber Asfour dat IS was opgezet door Hillary Clinton, om de coup van juli 2013 van het leger, onder toen nog legerleider El-Sisi, tegen president Morsi te torpederen. De Egyptische kerkleider Tawadrous II zei in een tv-interview dat alle terreurgroepen in het Midden-Oosten door het Westen zijn geproduceerd. „Het Midden-Oosten produceert geen geweld.”

Mythe 4: Sisi is een islamhervormer

Toen de extreme gewelddadigheden van Islamitische Staat en verwante jihadistische groepen in Egypte en elders maar niet ophielden – na de aanslag op Charlie Hebdo in Parijs, maar nog voor het onthoofden van 21 Kopten door IS in Libië – riep president Sisi op tot een revolutie in de islam. Hij zei dat „de moslimgemeenschap uit elkaar wordt gerukt en verwoest en verloren gaat, en jullie doen het zelf”. Hij verwoordde daarmee een belangrijke wens van het Westen. Dit wordt dan echter wel gezegd door degene die verantwoordelijk is voor de grootste massamoord op één dag in de moderne Egyptische geschiedenis, namelijk die op het Rabaaplein in Kaïro op 14 augustus 2013 waar 817 doden werden gedocumenteerd door Human Rights Watch. Een ander bewijs van El-Sisi’s islamhervormingsrevolutie is de ongeëvenaarde heksenjacht op homo’s in Egypte.

Mythe 5: Door te investeren helpen wij het Egyptische volk

Regelmatig lekken er geluidsopnames uit het kantoor van Sisi. In een van die ‘Sisileaks’ valt te horen hoe Sisi zijn bureaumanager Abbas Kamel opdraagt tien miljard dollar aan Koeweit en tien miljard aan de Emiraten te vragen. Zijn bureaumanager: „Excellentie dat is wel heel erg veel geld.” Maar El-Sisi antwoordt: „Geld is als rijst voor ze. Dat geld moet rechtstreeks naar de rekening van het leger en een paar ponden naar de rekening van de staat.” Het gaat erom de kas van het leger te spekken, dat een krachtige greep op de economie heeft. Intussen verhardt Sisi gestaag de repressie om verzet en geweld in te tomen.

Nederlandse bedrijven houden de Egyptische dictatuur steviger in het zadel onder het mom van de mythe ‘investeren in stabiliteit’. Maar je wilt toch geen bloed aan je handen?