Bedankt Viva, zo wordt racisme ontmaskerd

Gisteren was ineens a brand new day. Weekblad Viva kwam online met een ‘gewaagde’ toptien over de voordelen van het ‘daten’ met een zwarte man. Oh my Lord, dacht ik, daar gaan we weer. En daar gingen we weer.

Eerst even terug in de tijd. In 2011 werd Rihanna in het blad Jackie het ultieme voorbeeld van de ‘niggabitch’ genoemd. Verschillende modestijlen werden omschreven en ‘niggabitch’ was volgens de wittedamesglossy de allercoolste. Die stijl past bij een ‘chick’ die ‘street cred’ en een een ‘ghetto ass’ heeft. Zucht, dacht ik toen. Daar gaan we weer. De usual suspects, ook ikzelf, reageerden op de sociale media. Verder bleef het stil. Heel stil.

Totdat Rihanna herself een lange tweet stuurde: ‘Er zijn duizenden Nederlandse meisjes die erkend willen worden voor hun bijdrage aan jullie land, daar had je een artikel over kunnen schrijven. In plaats daarvan heb je ervoor gekozen een stuk af te drukken waarin een compleet ras wordt gedegradeerd.’

Eva Hoeke stapte op als hoofdredacteur en dat was het einde van de discussie. Zo gaat dat, dacht ik. Dezelfde mensen blijven trekken aan dezelfde touwtjes. De mainstream media lijken kritiek op geestig bedoelde, maar oh zo racistische stukjes veelal weg te wuiven als politiek correct gezeur van een klein groepje boze activisten in de marge.

Het leek hetzelfde kleine groepje te zijn dat maar bleef uitleggen dat ook onbedoeld racisme nog steeds racisme is. Dat ook grappig bedoelde racistische opmerkingen racistisch zijn. Het is nou eenmaal racistisch om een groep van miljoenen mensen te reduceren tot een cliché dat is opgelegd door een dominante groep, om die andere groep te marginaliseren en daarmee onrecht te rechtvaardigen, zoals het verhandelen van diezelfde mensen.

Kwartjes leken te vallen als nooit tevoren

Ik weet het, de slavernijtijden zijn voorbij. De effecten van die tijden nog niet. Als zwart persoon heb je ook in 2015 nog steeds minder kans op een goede opleiding, een betere baan en een promotie dan een wit persoon.

Daarom zijn ‘geestige’ en ‘prikkelende’ stukjes van witte glossy’s die voornamelijk bemand en geleid worden door witte mensen, op z’n minst ongepast, en soms zelfs behoorlijk racistisch. Daarmee zeg ik niet dat redacties uit racisten bestaan. Redacties bestaan wel veelal uit witte mensen die nooit over het onderwerp hebben hoeven nadenken. En ook dat kan ik niemand kwalijk nemen. Het onderwerp slavernij is nog steeds geen verplicht onderdeel van het basis- en voortgezet onderwijs. Ik weet niet hoe het zit met de School voor de Journalistiek, maar ik heb zo m’n twijfels.

De ‘redenen’ van de Viva waren naïef en onvoorstelbaar simplistisch, met als hoogtepunt cliché nummer 9: de piemelgrootte van de zwarte man. Ik zat al helemaal klaar om te reageren, maar binnen een uurtje was het brandje al geblust. Deze keer niet alleen door de usual suspects. Kwartjes leken te vallen als nooit tevoren. Iedereen leek de toptien vanzelfsprekend stigmatiserend en zwaar racistisch te vinden. Viva haalde het stuk offline.

Racistische shit happens nog steeds in Nederland. Korpschef Bouman schrijft een blog waarin hij z’n zorgen uit over de racistische cultuur binnen onze politie. Hij is zelfs bang voor Ferguson aan de IJssel, en ik hoor tot nu toe alleen nog maar krekels. Maar ook die stilte kan niet lang meer duren.