:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/stripped/1004ecobootechtdeze.jpg)
Vloeibaar gas heeft iets magisch. Je kunt het op de meest ontoegankelijke plekken winnen en overal ter wereld kopen en verkopen op de spotmarkt. Per schip kan het overal worden bezorgd, als er een terminal staat om het gas op te vangen.
De handel in vloeibaar gas (LNG) wordt daarmee niet meer alleen bepaald door pijpleidingen en langlopende contracten. Met LNG ben je wendbaar en relatief schoon; van de fossiele brandstoffen is gas het schoonst.
Om het gas te kunnen vervoeren wordt het gekoeld tot min 162 graden waardoor het vloeibaar wordt. Zo neemt het gas 600 keer minder ruimte in en kan net zo makkelijk over de wereld vervoerd worden als een vat ruwe olie.
Shell heeft zich met de deze week aangekondigde overname van de BG Group uit het Verenigde Koninkrijk voor een recordbedrag van ruim 64 miljard euro definitief tot het gas bekeerd. Olie blijft een belangrijk deel uitmaken van het Nederlands-Britse concern, maar gas is de toekomst.
Ooit zal er aan de uitstoot van CO2 een forse prijs komen te hangen. Dan zal de wereldindustrie zich massaal tot het gas wenden, is de verwachting.
Shell ziet gas als transitie-energie bij uitstek, benadrukte topman Van Beurden deze week nog eens. Ondanks de opmars van duurzame energie blijft de wereld nog decennia afhankelijk van fossiele brandstoffen, is de redenering die ook door het Internationaal Energie Agentschap (IEA) wordt uitgedragen.
Met de overname van BG verzekert Shell zich tot in lengte van jaren van de koppositie als het om LNG gaat. Volgens persbureau Reuters zal het samengevoegde bedrijf tegen 2020 ongeveer 50 miljoen ton LNG per jaar verkopen, meer dan ExxonMobil en Chevron bij elkaar.
Met de overname voegt Shell grote gasbelangen in Australië, de Verenigde Staten en Tanzania toe aan zijn portfolio. De verkoop van LNG neemt in één klap toe met ruim 30 procent, in 2018 zal dat door ontwikkelingen in Australië en de VS, zelfs 80 procent zijn, verwacht Van Beurden.
Het zijn enorme hoeveelheden. Maar zit de markt daar eigenlijk wel op te wachten? Volgens Dick Meurs, algemeen directeur van de Gate Terminal op de Maasvlakte in Rotterdam, is LNG bezig „zijn plaats te vinden op de markt”. Dat die markt nog volop in beweging is, hebben ze in Rotterdam aan den lijve ondervonden. Daar werd in 2008 begonnen met de bouw van een terminal waar LNG aan land kon worden gebracht en omgezet tot gas voor het net. De terminal zou een sleutelrol gaan spelen in de Nederlandse gasrotonde: als het eigen aardgas zou afnemen, kon Nederland toch gas blijven exporteren dat het via Gate het land binnenbracht. Maar toen de terminal in september 2011 werd opgeleverd, was de LNG-wereld veranderd.
Na de kernramp eerder dat jaar in Fukushima had Japan alle kerncentrales stilgelegd. Het land zat dus dringend verlegen om energie. Dat moest over zee worden aangevoerd. De prijs van LNG verdrievoudigde op de Aziatische spotmarkt en alle LNG-schepen zetten koers naar Japan. De opslag van de Gate Terminal – een project van de Gasunie en Vopak – bleef grotendeels onbenut. Tegen zulke hoge prijzen konden de spelers op de prille Nederlandse gasrotonde niet concurreren.
Maar inmiddels heeft de markt een nieuwe bocht gemaakt, vertelt Meurs. Op de Gate Terminal wordt niet meer alleen LNG uitgeladen, maar sinds 2013 ook overgeladen. Bijvoorbeeld op schepen die het naar Brazilië brengen waar op dit moment grote droogte heerst waardoor de waterkrachtcentrales niet kunnen draaien. Het gas is daar hard nodig om de elektriciteitscentrales aan de praat te houden. Vandaag is het Brazilië, morgen misschien China, India, of Indonesië.
In Azië zijn de prijzen van LNG zijn inmiddels gedaald. Er zijn dagen dat de prijs in Azië zelfs lager is dan in Europa. Meurs verwacht dat de markt zal stabiliseren naarmate er meer LNG beschikbaar komt. Op dit moment bestaat de wereldgasmarkt voor ongeveer 10 procent uit LNG.
Daar komen binnenkort enorme hoeveelheden bij. Uit Australië, waar een aantal grote LNG-projecten op stapel staat, én uit de VS. Daar zal, naar verwachting, later dit jaar het eerste LNG-schip vertrekken met vloeibaar gemaakt schaliegas. Uit deze landen moet de groei komen die Van Beurden voorspelt.
Intussen kruipen de prijzen van LNG op de Aziatische, Europese en Amerikaanse beurzen steeds verder naar elkaar toe. Volgens Meurs een teken dat LNG definitief zijn plaats aan het veroveren is.