Atoomdeal Iran: verrijkingscapaciteit omlaag - sancties geleidelijk afbouwen

Iran en de zes wereldmachten (VS, Rusland, China, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland) hebben een akkoord gesloten over de nucleaire activiteiten van het land. De verrijkingscapaciteit van Iran wordt met tweederde gereduceerd en de sancties tegen het land worden over tien jaar geleidelijk afgebouwd. Dat meldt persbureau Reuters.

Minder verrijking

• Iran heeft momenteel 19.000 centrifuges. Als de deal definitief wordt, gaat Teheran tweederde van de huidige Iraanse capaciteit om uranium te verrijken bevriezen. 6,104 centrifuges blijven nog draaien; daarmee is het land niet langer in staat om kernwapens te ontwikkelen.
• De komende 25 jaar zijn er inspecties van het Internationaal Atoomenergie Agentschap om toe te zien op naleving van het akkoord.
• Het grootste deel van het Iraanse hoogverrijkt uranium zal afgezwakt worden of naar het buitenland worden getransporteerd. De voorraad laagverrijkt uranium wordt van 10.000 kilo teruggebracht naar 300 kilo.

Opheffen sancties

De sancties tegen Iran worden geleidelijk afgebouwd. Als Iran zich niet aan de afspraken houdt dan worden de sancties weer ingevoerd. De Amerikaanse sancties tegen Iran voor onder meer terrorisme en schending van mensenrechten blijven gehandhaafd. Het basisakkoord dat vanavond gesloten is in Lausanne moet 30 juni tot een definitief akkoord leiden.

Obama: historisch akkoord

Obama sprak vanavond van een “historisch” akkoord. Hij noemde het een “goed akkoord, dat tegemoet komt aan onze belangrijkste eisen”. Obama zei in zijn verklaring dat als er binnen een paar maanden een alomvattend akkoord komt, de VS, zijn bondgenoten en de wereld veiliger zullen zijn. De president benadrukte dat het akkoord, als het definitief wordt, er voor zal zorgen dat Iran geen kernwapens kan ontwikkelen. Hij wees er ook op dat Iran heeft ingestemd met “robuuste” inspecties die het land aan naleving van de gemaakte afspraken kunnen houden. “Als Iran de boel bedondert, zal de wereld het weten”, waarschuwde Obama.

Europese landen: ‘belangrijke stap’

De Duitse bondskanselier Merkel noemde het bereiken van het principeakkoord vanavond een “belangrijke stap”. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Laurent Fabius sprak van een “positieve stap”, maar liet weten dat er voor het bereiken van een alomvattend akkoord nog een aantal vragen moeten worden opgelost. Zijn Britse collega Philip Hammond noemde het akkoord “erg goed”. “Dit gaat veel verder dan wat we achttien maanden geleden dachten dat mogelijk was”, zo zei Hammond. Ook hij benadrukte dat er nog “veel werk” te verrichten is.

Lees hier de volledige verklaring over de nucleaire deal.

‘De wil om een deal te bereiken is zeer groot’

De leiders van de Verenigde Staten, Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland aan de ene kant en Iran aan de andere kant waren allen zeer gemotiveerd om tot overeenstemming te komen, reageert NRC-journalist Carolien Roelants.

“Omdat de onderhandelingen zo ontzettend lang duurden, werd een vage verklaring verwacht. Maar nu is toch een best stevig akkoord gepresenteerd. Tegelijkertijd moeten de details natuurlijk nog wel worden ingevuld. We hebben nu gezien hoe moeizaam de onderhandelingen gaan, dus het zal nog heel lastig zijn om hieruit te komen. Maar de wil aan beide zijden is groot om tot een definitieve deal te komen.

De onderhandelingen zijn al járen bezig. Het aantreden van de pragmatische Rohani als Iraanse president in 2013 - na de radicale Ahmadinejad - bracht hoop dat de al jaren voortsukkelende nucleaire onderhandelingen eindelijk tot resultaat zouden kunnen leiden. Rohani beloofde zijn kiezers verbetering van hun economische situatie, wat opheffing van de sancties en dus nucleaire concessies vergde. Aanvankelijk was er grote twijfel of opperste leider Ali Khamenei wel bereid zou zijn in te stemmen met vergaande nucleaire concessies. Maar nu is duidelijk dat hij wel degelijk een deal wilde.

Je ziet dat de Iraniërs vergaande concessies hebben gedaan. Zij hebben namelijk altijd geëist dat de westerse sancties met onmiddellijke ingang moeten worden opgeheven, zodat ze aan de bevolking en de haviken konden laten zien: kijk wat we ervoor terugkrijgen. Maar nu moet Iran genoegen nemen met een afbouw van de sancties over tien jaar.

Kortom: een echt akkoord is er nog lang niet maar met dit akkoord is een nieuwe belangrijke stap gezet naar de reïntegratie van Iran in de internationale gemeenschap in het algemeen.”

Lees ook op Vox: de atoomdeal in ‘normaal Engels’.