Radicalisering bestrijden op school: maak er geen welles/nietes van

In gesprek met moslimjongeren over Charlie Hebdo, 9/11 of IS kampen veel leraren met handelingsverlegenheid. Besef dat Nederlandse waarden niet vanzelfsprekend zijn. Weersta de verleiding om antiwesterse uitspraken te veroordelen, adviseren Hans Bellaart (Verwey-Jonker Instituut) en Jamal Chrifi (Movisie).

Een voorbeeld. Monique is docent maatschappijleer op een vmbo-school. In de klas vraagt zij wat de leerlingen vinden van de aanslagen in Parijs. Farida neemt het woord. Zij zegt dat er op internet wordt getwijfeld over wat er gebeurd is. Het klopt allemaal niet: de terrorist die op straat een politieagent doodschiet. Er is geen bloed te zien, geen terugslag op het wapen en het lichaam van de agent beweegt niet als er wordt geschoten.

„Het is opgezet om moslims in een slecht daglicht te stellen”, zegt een andere jongen in de klas. Monique had niet op deze reactie gerekend. „Maar deze agent is zelf moslim en vader. Het is toch onbetwist dat hij vermoord is”, zegt zij. Een andere leerlinge zegt dat we wel vaker voor de gek worden gehouden. Ook bij de aanslagen in Mumbai en bij de aanslagen van 11 september. Monique zegt: „Waarom zeggen jullie dit? Mag dit niet waar zijn, omdat er dan moslims negatief in het nieuws zijn?”

Daarna roepen leerlingen hard over en weer in het klaslokaal. Dat er alleen maar negatief over moslims wordt bericht. De discussie wordt chaotisch en dan is het lesuur alweer afgelopen. Docent Monique zal zich voortaan waarschijnlijk bedenken voor ze weer haar vingers brandt aan zo’n netelig onderwerp.

Handelingsverlegenheid heet dit in vaktermen. Het resultaat: de dialoog stopt. Want de professional raakt niet daadwerkelijk in gesprek met de jongeren. Over hun frustraties, hun gevoel van onrechtvaardigheid, over hun leefwereld, over het kritisch bekijken van nieuwsfeiten.

Lees verder (€)

Hans Bellaart (Verwey-Jonker Instituut) en Jamal Chrifi (Movisie) werken voor het Kennisplatform Integratie & Samenleving (www.kis.nl).