Internet is als de dood voor foto van menstruerende vrouw

Vindt u het plezierig om naar de foto hierboven te kijken? Zou u hem delen? Ik vond de foto aanvankelijk enigszins vies. Ik houd niet van foto’s met vlekken, zeker niet van menstruatiebloed. Wie wel?

De foto is gemaakt door de 22-jarige dichter Rupi Kaur, uit Toronto. Ze plaatste de foto op Instagram (@rupikaur_). Instagram verwijderde de foto binnen een etmaal, Kaur plaatste de foto terug, omdat die volgens haar nergens in strijd was met de regels, Instagram verwijderde de foto opnieuw.

Toen plaatste Kaur de foto op Facebook. Ze riep haar volgers op de foto te delen, de foto ging viral, waarop Instagram de foto alsnog terugplaatste, met excuses: het bedrijf had een foutje gemaakt.

Een foutje? Twee keer achter elkaar? Kaur gelooft daar niet zo in. Kaur wilde laten zien dat je wel makkelijk foto’s van naakte vrouwen kunt vinden, maar een foto van een aangeklede vrouw (met een klein, rood vlekje) is taboe. En toen verwijderde Instagram dus die foto. Quod erat demonstrandum.

De kuisheidspolitie op sociale media zorgt vaker voor debat. Onlangs heeft Facebook (de eigenaar van Instagram) de regels duidelijker gemaakt, schreef de Amerikaanse krant The Washington Post vorige week. Foto’s van borstvoeding zijn okay, naaktschilderijen ook, én foto’s van menstruatiebloed, kennelijk.

Maar die regels zijn niet zo interessant. Instagram-medewerkers gaan foto’s pas beoordelen, als er klachten over komen. De klagers, de maatschappij dus, die zijn interessant. Waarom vinden we menstruatie ongepast?

Het taboe is oud. In het Oude Testament staat al dat ongestelde vrouwen onrein zijn, sterker, een menstruerende vrouw die seks heeft met haar man moet worden gedood (de man ook, trouwens, aldus Leviticus 20 vers 18). Die joods-christelijke cultuur leeft in verdunde vorm nog voort. Je merkt het aan woorden als ‘ongesteld zijn’ (letterlijk: ziek, onpasselijk). Of aan de eufemistische commercials voor maandverband, waarin vrouwen huppelen en waarin nooit een druppel bloed vloeit.

Menstruerende vrouwen hoeven niet langer dood; ze moeten nu verplicht huppelen en mondje dicht over bloed en gedoe (praat daar maar over op het Viva-forum). „Alsof dit proces minder natuurlijk is dan ademhalen”, schrijft Kaur in een toelichting bij haar foto.

Niet alles wat natuurlijk is, moet per se in beeld. Naar de wc gaan is ook natuurlijk. Maar Kaur wilde wat anders zeggen. Haar foto is onderdeel van een serie menstruatiefoto’s, voor een afstudeerproject getiteld ‘period.’ Je kunt ze zien op rupikaur.com. Het zijn subtiele foto’s, bijvoorbeeld een bloeddruppel in de wc-pot, een vrouw met een kruik.

Heel gewone, alledaagse (allemaandelijkse) foto’s, maar terwijl ik de fotoserie bekeek, realiseerde ik me dat ik voor het eerst in mijn leven foto’s zag van menstruatiebloed. Ik keek naar iets heel zeldzaams.

De moderne tijd kent zijn eigen achterlijkheid. Ook in mijn hoofd patrouilleert een archaïsche zedenmeester. Dat Kaur’s foto massaal gedeeld zijn, betekent wellicht dat het taboe verbrokkelt.