Een shovel beukt de deur in, de krakers moeten eruit

„Klerelijers”, roept Alice van der Kuijl, terwijl de shovel van de politie de deuren uit het ‘Slangenpand’ ramt. Dwars door de kleurrijke slang die over de voorgevel kronkelt. „Daar gaat een historisch stuk stad.”

De Amsterdamse Spuistraat, aan beide kanten geblokkeerd door tientallen ME’ers, kleurt blauw, geel en roze van de verfbommen. Er smeulen brandjes, en in de lucht houdt een helikopter zicht op de krakers op de daken. Een waterkanon spuit harde stralen, de shovel beukt onverminderd door. Krakers schreeuwen: „Fuck the police.” Door de lucht vliegen stenen, verfbommen en vuurwerk.

Gisteren werden de zogenoemde Tabakspanden aan de Spuistraat, waar het Slangenpand deel van uitmaakt, ontruimd. Het zijn de laatste krakersbolwerken in de Amsterdamse binnenstad, gekraakt sinds 1983. Bij de ontruiming werden twintig mensen aangehouden. De meeste bewoners waren de afgelopen dagen al vrijwillig vertrokken, maar dinsdagnacht zijn de panden opnieuw gekraakt en voegden zich sympathisanten bij de harde kern.

Het stadsbestuur besloot in te grijpen nadat dinsdagnacht brand werd gesticht in de straat en barricades werden opgeworpen. Vorige week hadden de panden al leeg moeten zijn. Woningcorporatie De Key, die de panden in 2008 opkocht, wil 69 koopwoningen en bedrijfsruimte in de gebouwen realiseren.

„Dit gaat mij zeer aan het hart”, zegt Van der Kuijl (35), die bij bierwinkel De Bierkoning werkt, om de hoek van de Spuistraat. Ze kent veel (oud-)bewoners en leverde jarenlang bier aan het Slangenpand. „Voor als er een expositie was, of een feestje. Er gebeurden geweldige dingen daar. Het was een culturele hotspot.”

Intussen wordt kunstenaar Peter Klashorst, die een galerieruimte huurt in de Tabakspanden, uit zijn atelier gehaald. Hij bleef tot het laatst, en heeft nog een rechtszaak tegen De Key lopen. Daar wacht de politie niet op.

Verderop kijkt Philip de Jong (44) toe hoe zijn woning met grof geweld wordt ontruimd. Tot vorige week woensdag woonde hij in kraakpand ‘Het Keizerrijk’ in de steeg naast het Slangenpand. De Jong, kunstenaar en muzikant, vertrok vreedzaam met vier medebewoners. „De politiek verkoopt Amsterdam uit”, vindt hij. „We hebben altijd constructief samengewerkt met de gemeente. Maar De Key heeft de macht. En de gemeente kan hun plannen alleen maar uitvoeren.”

De menigte die is uitgelopen naar de Spuistraat om een glimp op te vangen van de ME-actie, moet opzij. De politie komt aanrijden met een kraanwagen. Die zal straks een container met ME’ers op het dak van een van de panden hijsen.

Toen De Key de Tabakspanden (vernoemd naar een van de eerste eigenaren) in 2008 kocht, stonden de bewoners nog te juichen, vertelt Mark Bakker (42), cameraman en muzikant, die dertien jaar woonde in het Slangenpand. „Een sociale woningcorporatie. Die is toch besteed aan ‘ons soort mensen’.”

Aanvankelijk werkten corporatie en krakers samen aan herontwikkeling van de panden. Ook stadsdeel Centrum ondersteunde het voortbestaan van het Slangenpand als creatieve broedplaats. Totdat De Key in 2012 haar bouwplannen presenteerde. Bakker: „We hebben nog geprobeerd het Slangenpand, met behulp van een investeerder, te kopen. Er lag een realistisch bod, maar De Key heeft iedere bemiddeling geweigerd. En straks verkopen ze het pand gewoon door en zijn ze van ons af.” De Key ontkent dat. „We gaan meteen beginnen met renoveren en deels slopen en zijn al in gesprek met aannemers.”