Co-piloot liet Airbus neerstorten

De Airbus van Germanwings is neergestort omdat de co-piloot moedwillig een scherpe daling heeft ingezet nadat hij de gezagvoerder buiten de cockpit had gesloten.

Dat heeft de Franse procureur Brice Robin vanmiddag tijdens een persconferentie in Marseille genoemd als meest waarschijnlijke verklaring voor de crash, waarbij alle 150 inzittenden dinsdag omkwamen.

De Franse onderzoekers baseren zich op de opnames van de zogeheten cockpit voice recorder (CVR), die op de rampplek in de Franse Alpen is gevonden. Robin noemde geen verklaring voor het handelen van de co-piloot, maar volgens hem staat vast dat de co-piloot „opzettelijk” het vliegtuig scherp liet dalen, en dat hij in leven was tot het moment van neerstorten, omdat zijn ademhaling was te horen.

Vlucht 4U9525 kwam in een steile glijvlucht van tien minuten omlaag van een kruishoogte van twaalf kilometer zonder dat de piloten alarm sloegen, of reageerden op oproepen van de verkeersleiding. Het raadsel nam vannacht toe nadat een hoge Franse militair aan The New York Times had verteld dat een van de piloten tijdens de slotfase van de vlucht de cockpit had verlaten en daarna tevergeefs probeerde binnen te komen.

„De man buiten de cockpit klopt zacht op de deur en er komt geen antwoord”, aldus de bron tegen de krant. „Daarna slaat hij harder op de deur en weer geen antwoord. Er komt nooit antwoord. Je hoort dat hij de deur probeert in te beuken. Het staat vast dat aan het eind van de vlucht de ene piloot alleen is en de deur niet opent.”

Volgens Brice heeft de co-piloot op geen moment een reactie gegeven op oproepen van buiten of via de radio.

De buitengesloten gezagvoerder gold met tien jaar ervaring en 6.000 vlieguren als zeer ervaren. De co-piloot was sinds 2013 in dienst van Germanwings en had 630 vlieguren. Van de twee zijn alleen voornamen bekend. De co-piloot heette Andreas en de gezagvoerder Patrick.

Dat een piloot alleen achterblijft in een gesloten cockpit is tegen de regels. Als een piloot de cockpit verlaat, bijvoorbeeld voor wc-bezoek, hoort in die tijd iemand van het cabinepersoneel in de cockpit te komen. „Je laat iemand nooit alleen in een afgesloten cockpit”, zegt Bob Mulder, hoogleraar luchtvaarttechniek in Delft en oud-gezagvoerder.

Intussen wordt gespeculeerd over zelfmoord. De procureur weigerde echter dat woord te gebruiken. De Duitse krant Die Welt wees op de ramp met een Mozambikaans toestel in 2013. De piloot sloot zich op toen zijn collega naar de wc ging en pleegde zelfmoord door het toestel te laten neerstorten; 33 mensen kwamen om.

Na 9/11, toen terroristen vliegtuigen overnamen, zijn cockpits voorzien van een versterkte deur met elektronisch slot. Toch is toegang mogelijk, via het intoetsen van een code. Even later gaat de deur van slot, tenzij iemand in de cockpit dat belet. Het moet voorkomen dat iemand van buiten cabinepersoneel dwingt de deur te openen.

De verklaringen maken een eind aan eerdere hypotheses, zoals het wegvallen van de luchtdruk waarbij de bemanning bewusteloos raakte, of een computerprobleem. De CVR, een van twee ‘zwarte dozen’, is gevonden na de crash. De andere recorder is de flight data recorder, die elektronische vluchtgegevens registreert. Die data zijn er nog niet. Onderzoekers zeiden gisteravond al dat op de CVR „tot het einde van de vlucht stemmen te horen [waren]” , maar gaven geen details.

De luchtverkeersleiding probeerde het toestel vijf of zes keer op te roepen, aldus het Franse ministerie van Transport. Een gealarmeerd gevechtsvliegtuig heeft kort naast de Airbus gevlogen in een poging contact te maken. Verwarring over een mogelijk alarmsignaal lijkt opgehelderd. Een Italiaans gevechtsvliegtuig in het gebied verzond rond die tijd wel zo’n signaal. Dat toestel landde veilig.