Schumann klinkt luchtig

Schumanns antwoord op Beethoven? Zó presenteert het Rotterdams Philharmonisch Orkest een concertprogramma met de Tweede symfonie van Schumann en de Derde symfonie ‘Eroica’ van Beethoven. De Eroica (1803-04) is een monument in de muziekgeschiedenis: destijds de langste symfonie ooit gecomponeerd. Vorm en inhoud waren verbijsterend en controversieel, zoals het tweede deel met een treurmars. Na de dominante Beethoven was moed nodig om symfonieën te componeren, Brahms werkte 21 jaar aan zijn Eerste symfonie! Schumann had er minder moeite mee. Hij bracht in zijn Tweede (1846) eer aan Bach, Beethoven (het lied An die Ferne Geliebte en de Ode an die Freude) en Mendelssohn, die ook de wereldpremière dirigeerde. In de muziekwereld hield men zich vooral stevig aan elkaar vast.

Dirigent Philippe Herreweghe liet het ‘antwoord’ van Schumann vooraf gaan aan de revolutionaire Beethoven. Schumann klonk aanvankelijk al te licht, luchtig en transparant, zonder veel richting of focus. Het Scherzo was beter en pas aan het slot klonk hij wat beethoveniaans. Maar Beethoven zelf, die wel erg vlotjes binnen drie kwartier werd afgewikkeld, klonk lang niet zo extreem, explosief en imposant als zou kunnen. Een lager tempo en meer monumentaliteit hadden meer recht gedaan aan het uitzonderlijk indringende van de Eroica.