Neem aardbevingslast van de Groningers op je schouders

Vanaf de Grote Markt in Groningen klinkt vanavond een lofzang op de provincie, tégen de gaswinning. Tijd voor meer vrolijk stemmende plannen om de Groningers tegemoet te komen. Bijvoorbeeld: woningruil tussen de bewoners van het gasbevingsgebied en die van elders in het land. Uit solidariteit, voor de duur van een sabbatical.

‘Thrilling Groningen’ is de naam van het initiatief om, in weerwil van de somberheid over barsten en scheuren en boerderijen die hypothecair ‘onder water’ staan, een muzikale ode aan Stad en Ommelanden te brengen. Kennelijk hebben de aardschokken als gevolg van de gaswinning nu ook de creativiteit in de doorgaans stugge Groningers losgetrild.

Het aanslaan van opgewekte tonen is een goede zaak, want met smeken, schoppen of klagen – hoe terecht ook – win je de oorlog tegen de NAM en de staat niet. Herstel, schadeloosstelling en het steeds een stukje dichter draaien van de gaskraan – het is allemaal nodig maar niet genoeg. Wat node wordt gemist is een waaier aan creatieve, tot de verbeelding sprekende ideeën om te voorkomen dat het gasbevingsgebied het verdomhoekje van Nederland wordt.

Voortbouwend op het fundament dat Thrilling Groningen legt, draag ik graag mijn steentje verbeelding bij – geïnspireerd op het oudtestamentische jubeljaar. In de kern is het jubeljaar een voorschift om je broeder die in de prut wegzakt daar eens in de halve eeuw met vereende kracht uit te trekken.

In Leviticus wordt het uitgelegd: zoals er rust hoort te zijn op de sabbat, zo dient het volk Israël elk zevende jaar de akkers braak te laten liggen in het zogeheten sabbatsjaar, en na zeven sabbatsjaren (zeven maal zeven) breekt dan in het vijftigste jaar het jubeljaar aan – waarin alle rijkdom gelijkelijk onder de twaalf stammen wordt herverdeeld.

De tijd is daar om onder onze twaalf provinciën net zo’n solidariteitsregel in te stellen als het jubeljaar onder de twaalf stammen Israëls.

Sinds mei 1959 toen bij Slochteren op het land van boer Boon het grootste gasveld van West-Europa werd aangeboord, zijn meer dan vijftig jaren verstreken. Alles bij elkaar vloeide er grofweg 275 miljard euro naar de schatkist en daalde de bodem in Groningen gedurende een halve eeuw gestaag (tot dertig centimeter op het diepste punt bij Loppersum). Maar nu al een jaar of vijf gaat dit inzakken schoksgewijs – met alle ellende van dien.

Van de aardgasweelde hebben alle Nederlanders geprofiteerd, de Groningers evengoed, maar de geseling van de gasbevingen komt eenzijdig op hun schouders neer. Die pijn moeten we zien te spreiden met een jubeljaar voor Groningen.

Hoe? Door vrijwilligers uit andere provincies de plaats van de Groningers per toerbeurt te laten innemen. Uit dank voor de gasrijkdom, of uit lotsverbondenheid. Want wie een woning bezit in de gasbevingszone kan daar niet meer weg. De huizen zijn er onverkoopbaar. Rouleren op landelijke schaal is dan de meest radicale optie: eens in de vijftig jaar schuiven de bewoners van de ene provincie door naar de volgende; met de klok mee zou dit erop neerkomen dat de Noord-Hollanders naar Friesland verhuizen, de Friezen naar Groningen, de Groningers naar Drenthe, enzovoorts.

Dit aanzwengelen van een binnenlandse volksverhuizing kan echter ook vriendelijker, kleinschaliger. Wat te denken van woningruil tussen bewoners van de gasbevingszone en stedelingen op zoek naar rust en ruimte. Tijdelijk, vrijwillig. Er zijn immers genoeg mensen die hunkeren naar een sabbatical. Als het jubeljaar te hoog gegrepen is, waarom dan niet mikken op het sabbatsjaar? De solidariteit uit Leviticus zou dan hierin kunnen bestaan: maak van de schitterende dorpen in het Groninger land de droomplek voor het doorbrengen van een sabbatical.

Ruil je woning in Eindhoven of Krimpen aan de Lek een jaar lang voor een dijkhuisje in Loppersum of een boerderij in Bedum – met gesloten beurzen. De deal kent geen verliezers. Bevrijd een Groninger die weg wil maar niet kan uit zijn onverdiende gevangenschap en geniet van zijn tuin, de wolkenluchten en het land dat zo wijds is en zo vlak dat de horizon zich niet voordoet als een streep, maar als een cirkel.

Ongetwijfeld vergt dit een e-matching van vraag en aanbod, de bouw van een woningruilsite onder de naam ‘Ik ben een Grunneger’ – vrij naar Youp van ’t Hek. Misschien kan minister Kamp de sabbaticalgangers fiscaal tegemoet komen. En in de kleine lettertjes moet iets komen over de risico’s. Het kan namelijk zijn dat je twee of drie keer per jaar wakker schrikt van een aardbeving. Die ervaring krijg je er gratis bij, want ja, het gaat wel om ‘thrilling Groningen’.