Jos, Piet en Dik in zaken

Het is de gedroomde vondst: een archiefdoos met opschrift ‘Van Pol P.J.J. diversen’. Hij komt boven water bij het doorzoeken van de Roermondse villa van Jos van Rey, op 19 oktober 2012. De VVD-politicus, die een paar dagen later zou aftreden als senator en wethouder, staat er om bekend alles over iedereen te bewaren. Zijn archief, dat tientallen dozen omvat, is de basis voor zijn veelbesproken dossierkennis. Maar in deze ene doos zit een dubbelgevouwen A3-vel met de tekst ‘Piet van Pol VERTROUWELIJK’.

De vondst staat beschreven in een zogeheten rechtshulpverzoek, dat in het bezit is van deze krant. Het maakt deel uit van het strafdossier tegen Van Rey en projectontwikkelaar Piet van Pol. Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt Van Rey van het aannemen van giften van Van Pol, van verkiezingsfraude, schending ambtsgeheim en van het witwassen van 175.000 euro.

Het OM deed het rechtshulpverzoek in 2013, met een aanvulling in 2014, aan de Amerikaanse justitie. Hulp uit de Verenigde Staten was nodig bij het Nederlandse onderzoek. Want zo eenvoudig als de papieren dossiers bij Van Rey thuis opgehaald konden worden, zo moeilijk is het om digitaal bij hem binnen te komen. De Amerikaanse justitie kan Apple in Californië vragen om twee iPads van Van Rey te onderzoeken, zo hoopt het OM. Misschien kan dat bedrijf wat het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en Britse onderzoekers van zware misdaad eerder niet lukte: de beveiligde iPads kraken.

Justitie vraagt de Amerikanen ook om data van Van Rey die worden bewaard op de servers van Microsoft: e-mailgegevens, zijn contactenlijst, foto’s en zijn elektronische agenda. Want het was het OM niet gelukt bij de beveiligde gegevens van zijn hotmail-account te komen.

Het verzoek aan Apple levert volgens het OM „inhoudelijk geen resultaat” op. Microsoft heeft inmiddels wel alle e-mails van Van Rey verstrekt, inclusief agenda, contactenlijst en foto’s. Die worden op dit moment geanalyseerd, melden bronnen rond het onderzoek.

Om de Amerikanen zover te krijgen dat ze meewerken aan het rechtshulpverzoek, heeft het OM de verdenkingen tegen Van Rey en Van Pol in tientallen pagina’s feitelijk onderbouwd. Voor het eerst is in documenten van justitie zelf gedetailleerd te lezen wat het OM nu eigenlijk op het spoor is: de dubbelrol die Van Rey jarenlang in Roermond speelt.

De meeste pagina’s ruimt het OM in voor het project ‘Kazernevoorterrein’. Van alle projecten die Van Pol in Roermond realiseert, is dit veruit het grootste: goed voor circa 70 miljoen euro.

Het ligt aan de rand van de binnenstad, op het terrein van de voormalige Ernst Casimirkazerne. Tussen 2000 en 2012 worden daar winkels, restaurants, een megabioscoop, een parkeergarage, kantoorruimte en vijf luxe woontorens gebouwd. Zo’n groot project wordt in de regel aanbesteed. Dat lijkt ook in Roermond te gebeuren. Maar de gemeente kent een officiële en een inofficiële koers.

Voor het Kazernevoorterrein worden allerlei opdrachten verstrekt en contracten gesloten tussen de gemeente en bedrijven van Van Pol, waarbij aanbestedingsprocedures juist niet worden gevolgd. „Bevoordeling”, concludeert het OM.

Van Rey’s dubbelrol blijkt uit de vele geheime gesprekken die hij heeft met Van Pol. Al vanaf 1998, het jaar waarin Van Rey aantreedt als wethouder, maken beiden afspraken over het Kazernevoorterrein. Die wetenschap haalt het OM onder meer uit het vertrouwelijke mapje dat tijdens de huiszoeking wordt gevonden. Het bevat gespreksverslagen en notities.

Het rechtshulpverzoek doet de werkwijze van de liberaal uit de doeken: „Er is vastgesteld dat Van Rey heeft deelgenomen aan diverse overlegvormen met Van Pol, zonder enige ambtelijke ondersteuning, en daarbij toezeggingen heeft gedaan zonder enige wettelijke bevoegdheid of een geldig mandaat.”

Van Rey realiseert zich kennelijk dat dit niet volgens de regels is. De wethouder bergt de notulen van de geheime overleggen bij hem thuis op, niet in het stadhuis. De enige die van de contacten weet, is collega-wethouder Tilman Schreurs (Financiën, VVD). Hij is er vanaf 2002 soms bij, en wordt ook verdacht van corruptie.

Aan alle tafels

Vanaf 1998 zit Van Rey aan alle tafels die ertoe doen. Dan weer aan de kant van B en W, dan weer – heimelijk – aan die van Van Pol. Het duo bespreekt zaken nog voordat ze in het stadhuis op tafel komen.

Van Rey treedt op als belangenbehartiger van Van Pol en later ook van bouwbedrijf VolkerWessels. Bijvoorbeeld op 29 augustus 2000, als B en W beslissen wie het Kazernevoorterrein mag ontwikkelen. Van Rey is een dag eerder teruggekeerd van een verblijf in de vakantievilla van Van Pol in Saint-Tropez. In de vergadering wordt, gestuurd door Van Rey, „volledig afgeweken van de eerder afgesproken selectieprocedure”, schrijft het OM. De opdracht gaat niet naar drie bedrijven die een bod mogen uitbrengen, maar rechtstreeks naar Van Pols bedrijf.

Een doorslaggevend argument voor het college: „De bekendheid van het bedrijf met het plangebied.” Buiten Van Rey vermoedt dan nog niemand in het college dat Van Pol zó bekend is met het gebied.

Het blijft niet bij heimelijke gesprekken. Van Rey bezorgt Van Pol ook „gedurende de hele ontwikkelingsperiode van het Kazernevoorterrein actief geheime dan wel vertrouwelijke informatie”, aldus het verzoek. „Vertrouwelijke informatie, vanuit het overleg van het college van B en W, [werd] door Van Rey gedeeld met Van Pol, waardoor deze laatste feitelijk in een voorkeurspositie werd gebracht.”

Zoals in 2003. Bij Van Pol rolt een fax binnen. Het zijn interne documenten van de gemeente over de koop van de parkeergarage die op het Kazerneterrein wordt gebouwd. Van Pol zou zelf een exploitant zoeken, maar dat lukt niet.

Ambtenaren adviseren af te zien van de koop omdat de vraagprijs van 7,2 miljoen euro te hoog is. De gemeente koopt toch. Inderdaad voor te veel geld, blijkt achteraf. De gemeente lijdt verlies op de exploitatie. Maar Van Pol is alweer geholpen.

Dik Wessels

VolkerWessels, een van de grootste bouwbedrijven in Nederland, is vanaf 2004 met Van Pol mede-eigenaar van het bedrijf Casimir Vastgoed BV, dat het kazerneterrein bebouwt. Na dit project zullen ze samen nog 13 bouwprojecten in Roermond doen.

Grootaandeelhouder van VolkerWessels is Dik Wessels, volgens Quote in 2014 de op een na rijkste man van Nederland met een geschat vermogen van 2,4 miljard euro. De bouwmagnaat zit daarnaast onder meer in glasvezelkabels en olie.

De miljardair bemoeit zich persoonlijk met de zaken in Roermond. Wessels nodigt Van Pol en Van Rey uit op zijn kasteeltje in Schotland, er zijn ‘ontbijtsessies’ en de mannen zitten samen in de skybox van voetbalclub PSV. Als de miljardair op 1 april 2011 de leeftijd van 65 jaar bereikt, zijn Van Pol en Van Rey van de partij.

Ook VolkerWessels profiteert, via Casimir Vastgoed, van de hand- en spandiensten van Van Rey. Dik Wessels wordt als getuige gehoord en het OM vordert stukken bij VolkerWessels over Casimir Vastgoed.

Het rechtshulpverzoek meldt over de rol van Dik Wessels: „Op 16 december 2003 vindt overleg plaats tussen D. Wessels en P. van Pol over een mogelijke deelname van Wessels in Casimir Vastgoed BV. De notities van dit gesprek doen vermoeden dat er tijdens het gesprek is gesproken over een winstverdeling waarbij een wethouder mogelijk een rol speelt. In 2004 is Jos van Rey zelfs een agendapunt tijdens een overleg tussen VolkerWessels en Van Pol.”

In deze periode gaan Van Pol en Van Rey vaker naar Saint-Tropez, waar „lopende projecten van Van Pol in de gemeente Roermond besproken worden”. Collega-wethouder Schreurs mag af en toe mee op uitstapjes, zoals in 2006 naar Nederland-Argentinië tijdens het WK. Van Pol betaalt het merendeel van de rekeningen.

Rode draad in het verhaal dat het OM de Amerikanen vertelt, is dat Van Rey niets nalaat om Van Pol te helpen en daarbij de rekening neerlegt bij de gemeente. De aankoop van de te dure parkeergarage blijkt slechts één voorbeeld. Een ander voorbeeld is het verlagen van de legeskosten.

Als er discussie ontstaat over de legeskosten van driekwart miljoen euro die Van Pol en VolkerWessels aan de gemeente moeten betalen voor het Kazernevoorterrein, zijn het Van Rey en Schreurs die uitkomst bieden. Door hun toedoen worden de legeskosten verminderd met 110.765 euro. Zo gaat het ook met uitgaven van de gemeente zelf: „De kosten van de ambtelijke bemoeienis in het project Kazernevoorterrein worden op voordracht van Van Rey niet doorberekend aan projectontwikkelaar Van Pol.”

De betonmolens draaien inmiddels op volle toeren. Op het Kazernevoorterrein is een groot kantoorgebouw neergezet waarvoor geen koper is te vinden. Ook dat lost Van Rey op, met hulp van Schreurs.

Vanaf 2007 spreken Van Rey en Schreurs heimelijk met Van Pol over het onderbrengen van gemeenteambtenaren in het leegstaande kantoorgebouw. „Dit terwijl binnen de gemeente Roermond hier nog niemand van op de hoogte is”, aldus het rechtshulpverzoek.

In 2009 stapt Piet van Pol naar de burgemeester met het verhaal „dat hij vernomen heeft dat de gemeente Roermond zoekende is naar een nieuwe locatie voor huisvesting van het ambtenarenapparaat en dat hij een kantoorpand op het Kazernevoorterrein in de aanbieding heeft.”

De gemeente laat het hoofd bedrijfsvoering vervolgens „verkennende gesprekken voeren met Van Pol, ondanks het feit dat Van Rey en Schreurs al jarenlang gesprekken voeren met Van Pol”.

De raadsverkiezingen van 3 maart 2010 zijn aanstaande. Twee maanden eerder zijn VolkerWessels en Van Pol al door Van Rey geïnformeerd dat hij de aankoop van het kantoorpand meeneemt in het nieuwe coalitieprogramma, zo staat in notulen.

Campagnekas

Het is belangrijk dat Van Rey’s VVD goed uit de bus komt bij de verkiezingen. Want alleen als Van Rey zijn machtspositie behoudt, kan hij doen wat hij beloofd heeft. Drie dochterbedrijven van VolkerWessels maken via Liba BV, een bedrijf op naam van de kinderen van Van Rey, geld over naar de campagnekas van de lokale VVD. Dat doen ook Casimir Vastgoed en Van Pol. Vanaf 2006 gaat het om 20.000 euro blijkt uit onderzoek. Topman Dik Wessels zei vorig jaar nog tegen Dagblad De Limburger: „Het zou mij verbazen als een van mijn bedrijven Liba heeft gesponsord.”

De liberalen boeken een groot succes: 11 van de 31 zetels. En Van Rey levert. De gemeente koopt het kantoorpand. De vraag is alleen nog: voor welk bedrag?

Terwijl de wereld worstelt met een economische crisis en de kantorenmarkt op zijn gat ligt, loopt de vraagprijs voor het kantoor snel op. In april 2009 wordt door Casimir de opbrengst begroot op bijna 11 miljoen euro, blijkt uit interne stukken. Op 20 januari 2010 is de vraagprijs opeens 15,9 miljoen euro. Dat bedrag wordt onderbouwd met een taxatierapport.

Die taxatie wordt gedaan door Frenken Makelaars uit Roermond, waar de zoon van Jos van Rey werkt. Frenken taxeert de waarde 50.000 euro boven de vraagprijs.

Ook de gemeente laat het kantoorpand taxeren. RSP Makelaars uit Den Bosch komt uit op 12 miljoen euro. Frenken Makelaars stuurt daarop een brief naar de gemeente waarin de beoordeling van RSP wordt bekritiseerd. Het rechtshulpverzoek: „Voordat deze brief verzonden wordt, dient deze brief eerst besproken te worden met Van Rey.”

Frenken en RSP moeten er samen uitkomen, vindt Van Rey, en dat lukt: de waarde wordt alsnog bepaald op 15,3 tot 15,7 miljoen euro. Gedurende deze periode hebben Van Rey en Van Pol weer overleg zonder ambtenaren en weer gaan ze samen naar de villa in Saint-Tropez. Op 6 juni 2011 besluit het college het pand te kopen voor 15,5 miljoen euro.

Roemeense prostituees

Drie dagen later logeren directeur Peet Donkers van Frenken Makelaars, Jos van Rey en zijn zoon, Piet van Pol met zijn zoon en schoonzoon, en de beveiligingsman van Van Pol in het Amsterdamse Amstel Hotel tijdens de vastgoedbeurs Provada. Van Pol betaalt de rekening.

Het rechtshulpverzoek: „Middels onderzoek werd vastgesteld dat bij het verblijf van het gezelschap ‘Van Rey-Van Pol’ in het Amstel Hotel te Amsterdam (…) leden van het gezelschap gebruik maakten van de diensten van medewerksters van een escortbureau.”

Wie de diensten afneemt van de vijf Roemeense prostituees en wie ze betaalt? Peet Donkers zegt niets te hebben geweten van het damesbezoek. De advocaten van Van Rey en Van Pol benadrukken dat hun cliënten die nacht sliepen. „En alleen”, zegt advocaat Peer Szymkowiak. „Van Pol heeft pas in het strafdossier gelezen van het damesbezoek die nacht. Betaald heeft hij het dus niet.” Advocaat Gitte Stevens van Jos van Rey: „Cliënt noch diens zoon wisten van het bestaan van deze dames, ze hebben niet om hun diensten verzocht, hebben er geen gebruik van gemaakt, hebben niet betaald en wisten in 2011 niet dat deze dames blijkbaar in het hotel zijn geweest. De hotelkosten zijn later door cliënt terugbetaald aan Van Pol”.

Inmiddels wachten Van Rey, Van Pol en Schreurs op hun rechtszaak. Van Pol heeft het zakelijk moeilijk, maar is gered door Dik Wessels die de schulden van zijn zakenvriend overnam. Wessels zelf is niet aangemerkt als verdachte. En Van Rey is bij de komende Provinciale Staten-verkiezingen weer gewoon kandidaat. Nu als lijstduwer van de Volkspartij Limburg.