De geestelijk vader van Barbapapa is overleden, maar het liedje beklijft nog

Het is al een tijdje niet meer op de buis, maar zodra je de eerste tonen van het intromuziekje hoort krijg je het niet meer uit je hoofd: Barbapapa. Vandaag werd bekend dat de geestelijk vader van de elastische tekenfilmfiguurtjes, de Amerikaan Talus Taylor, op 19 februari op 82-jarige leeftijd is overleden.

https://www.youtube.com/watch?v=NaqcNXtxnYY

De familie bestaande uit Barbapapa (roze), Barbamama (zwart) en hun zeven kinderen Barbaborre (rood), Barbabee (geel), Barbalala (groen), Barbabella (paars), Barbabientje (oranje), Barbabob (zwart) en Barbabenno (blauw) lost in alle avonturen elk probleem op dat ze tegenkomt. Dat lukt omdat ze allemaal van vorm kunnen veranderen, wat altijd wordt aangekondigd met de uitspraak: “Huub, huub, Barbatruc!”

De kreet is te zien vanaf 2:15 minuten.

Barbapapa verscheen voor het eerst in 1970 in boekvorm. Taylor, toen nog biologieleraar, verzon de kleurrijke familie samen zijn Franse vrouw Annette Tison. Ze baseerden de naam van het hoofd van het gezin, Barbapapa, op het Franse woord voor suikerspin (barbe à papa). Tison en Taylor probeerden het kinderboek aan verschillende uitgevers te slijten, maar niemand durfde het aan. Tot kinderboekenuitgever Frank Fehmers uit Amsterdam er wel brood inzag. In een interview met Ischa Meijer uit 1992 vertelt Fehmers daar over:

“Ik zat ‘s avonds om zeven uur op kantoor en ik krijg een telefoontje met een Amerikaanse stem aan de andere kant die zich voorstelt als Talus Taylor. Of ik zo vriendelijk wilde zijn om hem te ontvangen, want hij wilde iets laten zien. Zulke verzoeken kreeg ik vele malen per dag. Dat is al vervelend genoeg maar om zeven uur avonds stond ik daar niet op te wachten. Dus ik zei hem dat hij de volgende ochtend moest terugkomen. Daarop riep hij, en daar moest ik vreselijk om lachen: “Ik heb alle grote Europese uitgevers gehad, Nederland is mijn laatste land en jij bent de laatste uitgever. Want dan houd ik ermee op.” Dat vond ik zo eerlijk dat ik hem toch heb laten komen. Hij had één tekening van Barbapapa bij zich, een roze beest, en verder geen verhaal. Het verbaasde me niks dat hij overal werd weggestuurd. Ik vond Taylor een leuke man. Dat idee speelde meer mee bij mijn beslissing hem te helpen dan dat ik verwachtte dat het een wereldsucces zou worden. Bovendien kon ik het me permitteren. Ik gaf hem 500 dollar, en zei: “kom maar terug als je iets van een verhaaltje hebt”. Binnen een week stond ie voor de deur. Daar hebben we een boek van gemaakt. Ik vond het een lief leuk verhaal voor kinderen en daarmee zijn we naar de Frankfurter Buchmesse. Daar hebben we een oplage van zo’n 25.000, de minimale grens om zoiets te maken, bij elkaar gekregen.”

Meer dan 30 talen

Inmiddels zijn er meerdere boeken geschreven, is er een maandelijks tijdschrift opgericht en waren er volgens Fehmers in 1992 al “meer dan miljoenen” exemplaren verschenen. Zulke oplages waren mogelijk omdat de uitgeverij van Fehmers aan coproducties deed: ze drukten tienduizenden kleurenplaatjes maar lieten de tekstballonnen leeg. Die werden per land ingevuld. In totaal werden de boekjes in meer dan dertig talen vertaald. Het succes veranderde Taylor, zegt Fehmers in het interview. Na aantal jaar verkocht Fehmers zijn aandeel in het imperium:

“De hele leuke man van het Centraal Station, daar was na acht jaar niets meer van over. Hij was een totaal onmogelijke zakenman. De dollartekens stonden hem in zijn ogen.”

Echt bekend werd Barbapapa toen in 1973 de eerste tekenfilm, vijf minuten lang, verscheen. Het was een initiatief van Fehmers:

“De tekenfilms heb ik geëntameerd. Het allereerste is in Tsjecho-Slowakije gemaakt, en het was een beeldschoon filmpje. Misschien wel de leukste die we ooit gemaakt hebben, maar nooit hebben uitgezonden. Het was veel te duur en veel te mooi.”

Gemoderniseerd

143 afleveringen zijn er in totaal gemaakt, verdeeld over drie series. In de laatste serie, gemaakt in 2006 was het nodige gemoderniseerd, zo schrijft Wendy Schouten in 2011 in nrc.next:

“In plaats van de ouderwetse, softe pastelkleuren kregen de poppetjes lekkere knalkleuren. En de vredelievende, natuurminnende wezens waren opeens veranderd in streetwise hangjongeren die elkaar uitscholden voor sukkel en dreigend hun boze zwarte wenkbrauwen naar elkaar optrokken. Iemand zal hebben gedacht dat kinderen zichzelf daardoor vandaag de dag beter kunnen identificeren met de Barba-schepsels.”

In 2011 verdween Barbapapa van de Nederlandse televisie, nadat de TROS had besloten een aantal kinderprogramma’s niet meer uit te zenden. Nu rest er nog de website, waarop je nog altijd in dertien talen de hele familie kan leren kennen. En in al die tijd is er één ding hetzelfde gebleven: de tune die het filmpje opent. Ooit geschreven door de inmiddels overleden Nederlandse componist Joop Stokkermans, en nog altijd even beklijvend.

In het Duits:
https://www.youtube.com/watch?v=x5IXBWX_wHA

In het Chinees:
https://www.youtube.com/watch?v=Ig6iX4sX1hA

In het Frans:
https://www.youtube.com/watch?v=kU7Yiaq9PHA