Einde van Brent, maar niet van olie

Shell gaat het Brentveld in de Noordzee opruimen. De voorraden zijn op, of te duur om nog uit de grond te halen. Na bijna veertig jaar olie- en gaswinning in het veld dat de Brent-olie zijn naam gaf gaat het Nederlands-Britse energieconcern de activiteiten daar afbouwen.

Shell maakte gisteren bekend dat het een vergunning heeft aangevraagd om het eerste van vier grote platforms te mogen ontmantelen, de Brent Delta. Daarbij is een hoofdrol weggelegd voor het enorme hefschip Pieter Schelte van All Seas, waaraan op dit moment op de Tweede Maasvlakte in Rotterdam de laatste hand wordt gelegd.

Het wordt een spectaculaire operatie, die naar verwachting volgend jaar wordt uitgevoerd. De Pieter Schelte zal op volle zee in één keer de hele bovenkant van het productieplatform lichten en het vervolgens naar de kust transporteren. Daar wordt de 23.500 ton staal tot schroot verwerkt en voor zover mogelijk opnieuw gebruikt.

Brent Spar

Hoe Shell de gigantische betonnen poten – de zee is hier 140 meter diep – en de opslagtank onder water denkt op te ruimen, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat Shell verplicht is om het productieplatform na gebruik helemaal op te ruimen én dat het bedrijf een confrontatie zoals in 1995 met Greenpeace zal willen voorkomen. Na heftige protesten van de milieuorganisatie moest Shell toen afzien van plannen om delen van het platform Brent Spar in zee te dumpen. Kort daarna werden de richtlijnen voor het opruimen van de platforms in de Noordzee en de Atlantische Oceaan verscherpt.

Om deze keer ophef te vermijden liggen de plannen voor het verwijderen van de bovenkant van het productieplatform vanaf midden februari een maand lang voor het publiek ter inzage. Ook volgende stappen worden aan het publiek voorgelegd.

Het Brent-veld ligt in het Britse deel van de Noordzee, 200 kilometer ten oosten van Shetland, vlak tegen het Noorse deel aan. Shell heeft daar met vier grote productieplatforms sinds 1976 olie en gas gewonnen. Het platform Brent Delta is sinds 2011 niet meer in bedrijf. Brent Alpha en Bravo zijn een paar maanden geleden buiten werking gesteld. Alleen Brent Charlie blijft nog even actief.

Aanvankelijk werd in het Brent-veld alleen olie gewonnen. Het hoogtepunt was in 1982, toen er per dag ruim 500.00 vaten per dag werden geproduceerd.

In de jaren negentig werd de levensduur van het veld verlengd met nieuwe technieken die zich vooral richtten op de winning van gas.

Shell benadrukt in een persbericht over de ontmanteling dat de olie- en gaswinning hier de Britse overheid sinds 1976 meer dan 20 miljard pond (26 miljard euro) hebben opgeleverd.

Honderden platforms

De opruimingsoperatie van het Brentveld gaat naar schatting een jaar of tien duren. In totaal staan er nog 470 platforms in de Noordzee (waarvan 30 van Shell), zijn er zo’n 5000 boorputten en ligt er 10.000 kilometer aan pijpleidingen. Over een jaar of dertig zullen die naar verwachting allemaal zijn opgeruimd.

De aankondiging van Shell komt op een symbolisch moment. De lage olieprijs zet de oliewereld op zijn kop. Hoewel er geen direct verband is tussen het sluiten van het uitgeputte Brent-veld en de lage olieprijs, had Shell bij een veel hogere prijs de activiteiten daar mogelijk nog wel even willen voortzetten.

Toekomst fossiele brandstoffen

De jaarcijfers die de grote oliemaatschappijen de afgelopen dagen hebben gepresenteerd maken duidelijk dat de bedrijven op het moment fors snijden in kosten en investeringen. Zij waren 2014 ingegaan met een olieprijs van rond de 110 dollar en moesten aan het eind van het jaar genoegen nemen met een prijs van nauwelijks 50 dollar.

De meeste analisten verwachten op termijn een herstel van de olieprijs, maar BP-topman Bo Duddley stelde gisteren dat dat nog wel enige tijd kan duren. Voorlopig komt er alleen maar meer olie op de markt. De organisatie van olieproducerende landen OPEC slaagt er niet in om de rijen te sluiten en de productie te beperken teneinde de prijs op te jagen. Hoezeer landen als Venezuela en Nigeria daar ook op aandringen.

De fossiele brandstofindustrie draait dus op volle toeren. Volgens Shell-topman Van Beurden zal dat ook tot in lengte van jaren zo blijven. Duurzame energie zal op de middellange termijn hoogstens 20 procent van de energievoorziening kunnen verzorgen, meent hij.

Wat dat betreft is het sluiten van het Brent-veld dus geen teken aan de wand. Het is het logisch gevolg van het feit dat het veld uitgeput is, niet van het einde van fossiele brandstoffen. Integendeel: Shell wil nog dit jaar proefboringen gaan verrichten in het Noordpoolgebied van Alaska.