De Kamer praat over terreurdreiging. En dit willen de belangrijkste partijen

Wat doet Nederland na de aanslagen in Parijs van vorige week? En welke maatregelen treft het kabinet? Daarover gaat het vanavond in de Tweede Kamer tijdens een debat over terroristisch geweld. Aanwezig: onder meer premier Rutte, minister Opstelten (Veiligheid en Justitie), minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) en minister Asscher (Sociale Zaken).

Internationaal gaan stemmen op voor een databank waarin reisgegevens van passagiers verzameld zijn. Dat maakt het makkelijker om potentiële jihadgangers op te sporen. Als het aan de Tweede Kamer ligt, komt dat reisregister er niet (€). Uit NRC Handelsblad:

De vraag volgens de meeste partijen is of een register de aanslagen in Frankrijk had voorkomen. Van links tot rechts is het antwoord: nee, zeer waarschijnlijk niet. Dus willen ze de privacy van miljoenen burgers niet schenden met een databank waarvan de toegevoegde waarde niet vaststaat.

Wat willen de belangrijkste partijen wél? We praten je bij.

VVD
De VVD legt dit keer niet alléén de nadruk op repressieve maatregelen. VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra zegt in een interview (€) met NRC Handelsblad dat goed naar de achtergrond van radicaliserende jongeren gekeken moet worden.

“We moeten kijken: komt het voort uit de sociale achtergrond van mensen of de wijze waarop de islam functioneert?”

De VVD is tegen een algemene database met vluchtgegevens, maar voor een lijst met reisdata van mogelijke jihadisten. Voor een Europese database vindt de partij de impact op de privacy van burgers te groot.

PvdA
De PvdA dringt aan op meer internationale samenwerking tussen Europese landen, vooral als het gaat om deradicalisering en het wegnemen van maatschappelijke spanningen. Nu ligt dat overleg slechts bij een klein groepje landen in West-Europa, en dat moet EU-breed gebeuren, vindt de PvdA.

Voor de coalitiepartij ligt de nadruk vanavond meer op deradicalisering dan op repressie. Verder wil de PvdA geen databank met reisgegevens, maar vindt de partij het wel goed om gegevens van potentiële uitreizigers bij te houden.

D66
Wie zich nog niet buitengewoon hard in het debat heeft gestort, is D66-fractievoorzitter Alexander Pechtold. Wel zal hij het kabinet vanavond kritisch bevragen. Pechtold wil verdere agressie tegen de islam voorkomen en weerwoord blijven bieden aan wat hij “onderhuidse versimpeling en verruwing” van het debat noemt.

D66 wil ook weten of de AIVD genoeg geld en mankracht heeft om teruggekeerde jihadisten in beeld te houden. Eerder regelde Pechtold samen met de andere twee ‘constructieve oppositiepartijen’ dat de bezuinigingen op de AIVD deels werden teruggedraaid.

CDA
CDA-leider Buma wil iedereen die terroristisch geweld verheerlijkt strafrechtelijk kunnen vervolgen. Zoals in Frankrijk, waar dat al veelvuldig gebeurt. Sinds de aanslag op het satirische tijdschrift Charlie Hebdo vorige week woensdag heeft justitie in Frankrijk 54 zaken geopend en vijf mensen veroordeeld. Buma:

“In Frankrijk staat de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel. Zondag zijn er nog miljoenen mensen de straat opgegaan om zich uit te spreken voor die vrijheid.”

Het CDA werkt aan een initiatiefwet om het verheerlijken van geweld strafbaar te maken. Volgens Buma kan de wet binnenkort worden ingediend. Eerder noemden D66, SP en GroenLinks en zelfs minister Opstelten dit plan een vorm van ‘gedachtepolitie’, omdat niet alleen de oproep tot geweld strafbaar wordt gesteld, maar ook alleen “de gedachte erachter”. Verder wil Buma meer budget voor inlichtingendiensten en is de partij vóór een Europees reisregister.

PVV
PVV-leider Geert Wilders vindt dat het kabinet te weinig doet om de terreur van radicale moslims te stoppen. Hij zal vanavond het hardst stelling nemen in het debat. Eerder zei hij dat premier Rutte “bloed aan zijn handen heeft” als er nu een aanslag in Nederland plaatsvindt.

Wat Wilders in de afgelopen dagen al heeft gezegd:

• Het leger moet worden ingezet om openbare drukke plekken in Nederland te beveiligen.
• Teruggekeerde jihadisten moeten worden opgesloten.
• Nederlandse grenzen moeten worden gesloten voor mensen uit islamitische landen.

SP
De SP wil dat geradicaliseerde jongeren zich meer bewust worden van “grondwettelijke wijsheden”. Volgens de partij moeten religieuze instellingen, scholen en moskeeën daarvoor beter samenwerken. SP-leider Roemer kan kritische vragen verwachten over zijn standpunt over aanvallen op Islamitische Staat; de partij stemde tegen bombardementen.

Andere maatregelen
Het kabinet heeft meer maatregelen gepland. De staat wil het Nederlanderschap kunnen afpakken van mensen die lid zijn van een terreurgroep, er moet een vergunningenstelsel komen voor het verhandelen van (grondstoffen voor) explosieven en dit jaar opent een onafhankelijk steunpunt voor familie van jihadisten.

Verder wil het kabinet bestuursrechterlijke stappen kunnen ondernemen tegen teruggekeerde jihadgangers om te voorkomen dat ze hier de fout in gaan. En in februari komt er een ‘expertisecentrum sociale stabiliteit’, een kenniscentrum over sociale spanningen en radicalisering.

Wat doet Nederland nu al?

• De uitkeringen, toelagen of studiefinanciering van jihadgangers worden stopgezet.
• Waar mogelijk worden jihadisten strafrechtelijk vervolgd.
• De capaciteit op de terroristenafdelingen van de Penitentiaire Inrichting Vught is uitgebreid.
• Bekende jihadgangers krijgen bij terugkeer te maken met de politie of het Openbaar Ministerie.
• Uitreizen wordt zo veel mogelijk voorkomen.
• De politie heeft een speciaal coördinatieteam opgezet, ter voorbereiding op een terroristische aanslag.
• Enkele gemeenten hebben extra geld gekregen voor deradicaliseringsprojecten. Hoeveel geld dat precies is, wil het ministerie niet zeggen.

Volg ook ons liveblog over het debat.