Beveiliging gebedshuizen kost tonnen

Het gevoel van onveiligheid groeit binnen islamitische en joodse gebedshuizen in Nederland na de aanslagen in Parijs, stellen koepelorganisaties. Om de mogelijke dreiging en onveiligheidsgevoelens tegen te gaan willen deze instanties beter beveiligd worden. Een taak voor de overheid, vinden ze zelf. De overheid en veel gemeenten vinden echter dat instellingen zelf verantwoordelijk zijn.

De Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland sloeg voor de Parijse aanslagen al alarm. Er zou angst heersen onder moslims on naar de moskee te gaan vanwege aanslagen. Aanleiding vormde drie brandstichtingen in Zweedse moskeeën, die door sommige Nederlanders op sociale media openlijk werden toegejuicht.

Enkele moskeeën huurden beveiliging in, of organiseerden deze met vrijwilligers. Ook Joodse koepelorganisaties signaleren angstgevoelens. Voorzitter Jaap Fransman van het Centraal Joods Overleg denkt dat de vrees toeneemt binnen de joodse gemeenschap in Nederland. „Die was er al, maar de gebeurtenis in Parijs kan een extra impuls.”

Als gevolg van die angst en de aanhoudende dreiging worden, in overleg met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, Joodse instellingen beveiligd door politie. Deze beveiliging werd opgeschroefd na de aanslag op het Joods Museum in Brussel in mei. Sindsdien houden gewapende marechaussee de wacht bij Joodse basisscholen en zijn politieposten neergezet bij instellingen.

Los van de politie-inzet maken Joodse instellingen veel beveiligingskosten. Tot voor kort wilde de overheid hier niet aan bijdragen. Er was geen concrete dreiging. Na aandringen van Arie Slob (ChristenUnie) en Joodse organisaties stelde minister Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) 1,5 miljoen euro beschikbaar voor de beveiliging van Joodse instellingen.

De Joodse gemeenschap in Amsterdam maakt tussen de 800.000 en de één miljoen euro per jaar aan kosten. Ze worden grotendeels opgebracht door de gemeenschap zelf. Op Amsterdamse Joodse scholen moeten ouders tussen de 800 en 1.200 euro per jaar aan schoolgeld betalen, vooral vanwege de beveiliging.

Een ongewenste situatie, zo oordeelde stadsdeel Amsterdam-Zuid. Het stadsdeel vond dat er wel degelijk een rol weggelegd was voor de overheid. Sinds 2011 is er daarom jaarlijks 135.000 euro beschikbaar voor alle geloofsinstellingen, ook moskeeën. De subsidieregeling wordt echter bijna alleen maar gebruikt door Joodse instellingen. Amsterdam stelt de komende vier jaar daarbovenop 2 miljoen euro beschikbaar, voor alle geloofshuizen.

Gewapend beton

Dit geld wordt gebruikt voor alarmsystemen, beveiligingscamera's, bouwtechnische beveiliging in de vorm van omheiningen en muren van gewapend beton en het inhuren van particuliere beveiligers. Ook zijn Joodse instellingen de afgelopen maanden gescreend door de gemeente en de politie en is er gekeken naar beveiligingszwaktes binnen de organisaties.

Vanaf dit jaar betaalt ook het Rijk 1,5 miljoen euro mee aan de beveiliging van Joodse instellingen. Dit bedrag wordt beschikbaar gemaakt aan gemeenten. Amsterdam krijgt de helft van dit bedrag, omdat daar de meeste van dit soort gebouwen staan. Den Haag krijgt 300.000 euro en Rotterdam krijgt 150.000 euro voor de komende vier jaar. Het restant gaat naar andere steden waar prominente Joodse instanties gevestigd zijn.

Hoewel de politiebeveiliging van Joodse instanties landelijk geregeld is, zijn moskeeën, behalve in Amsterdam, vaak op zichzelf aangewezen. Nadat er vorige week donderdag een verfbom op de Al-Heiramoskee in Vlaardingen werd gegooid, krijgt deze extra politiebewaking van de gemeente. Ook de Kubamoskee in IJmuiden, waar eerder geweldsincidenten zijn geweest, is na de aanslagen in Parijs onder politietoezicht gesteld. De Annasrmoskee in Gorinchem kreeg van de politie al eens het advies om eigen mensen in te zetten om het gebouw te bewaken.

Dat gebeurt ook in Rotterdam. De kosten voor de beveiliging betalen de moskeeën daar zelf. In Rotterdam zijn er nog geen incidenten voorgevallen. Als dat wel gebeurt, zullen deze afzonderlijk beoordeeld worden, benadrukt een woordvoerder. „We hebben korte lijntjes met de moskeeën. De wijkagent houdt de vinger aan de pols.”

Den Haag wil geen uitspraken doen over de veiligheidsmaatregelen, maar benadrukt dat de stad ‘alles’ doet om alle instellingen te beveiligen.