Dit zijn de vijf beste longreads van 2014

Het afgelopen jaar hebben we op nrc.nl in totaal 48 prachtige longreads aangeraden. Stuk voor stuk zijn ze de moeite waard om te (her)lezen, maar er zijn er vijf die the best of the best vormen. We namen alle verhalen nog een keer door om die ultieme shortlist samen te stellen. Van olifantenjacht in Botswana tot het ontbijt van Vladimir Poetin: dit waren de mooiste lange verhalen van 2014.

Inmiddels is de term longread al behoorlijk ingeburgerd, maar voor de goede orde herhalen we nog even de criteria van nrc.nl. Een longread is een wat – het woord zegt het al – langer journalistiek verhaal. Het telt ten minste 2.000 woorden, is online te lezen en bovenal goed geschreven. Het kan overal over gaan; van het effect van de tepel van Janet Jackson die tien jaar geleden op tv te zien was tot undercover gaan bij een sekte, het maakt niet uit. Als het maar een speciaal verhaal is.

Op nrc.nl/longreads wijzen we je regelmatig op een dergelijk mooi verhaal. De moeite waard om even rustig voor te gaan zitten. In willekeurige volgorde presenteert nrc.nl: de vijf beste longreads van 2014.

Who wants to shoot an elephant?

Wat voor persoon kijkt naar het grootste op land levende dier ter wereld – een dier dat rouwt om de doden, een dier dat stemmen van zijn vijanden kan onderscheiden – en zegt dan niet “Wauw!”, maar “Waar is mijn pistool?”

Die mensen bestaan. En ze zijn niet alleen. Sterker nog, ze organiseren jachtfeestjes. Wie zijn ze? Waarom willen ze olifanten doodschieten? Waarom betalen ze daar tienduizenden dollars voor?

GQ-schrijver Wells Tower reisde met een groepje olifantenjagers door Botswana om uit te vinden wat hen beweegt. En om inzicht te verschaffen in hoe slecht het is dat er zoiets als olifantenjacht bestaat. In landen waar de jacht gereguleerd wordt, gaat het namelijk beter met de olifant dan in landen waar het niet mag, zoals in Kenia. Daarbij is een wilde olifant doodschieten ineens heel zielig, terwijl je thuis wel verwacht dat er een stukje vlees op je bord ligt – voor velen van ons afkomstig uit de bio-industrie.

Tower geeft een kleine disclaimer vooraf:

Fair warning: An elephant does get shot in this story. It gets shot pretty soon. Maybe that upsets you, as it did 100 percent of the people (hunters and nonhunters) to whom I mentioned this assignment.

Mocht je 7.500 woorden toch te veel vinden, dan is het in ieder geval de moeite waard om hoofdstuk 3 te lezen. Tower beschrijft, hoe gruwelijk het feit ook is, op meesterlijke wijze hoe een olifant wordt gedood.

He shakes his head, as if to wag away the pain of a wasp’s sting. There is a second shot that strikes him in the neck. He turns to flee, but his right foreleg has buckled. He strives to stand. The effect is of a cripple trying to pitch a broken circus tent.

Overigens stond Wells Tower vorig jaar ook al in de top vijf beste longreads, toen met een hilarisch verhaal over een vader en zoon die voor hun jaarlijkse uitje samen naar Burning Man gaan, een evenement in de woestijn van Nevada.

Lees Who wants to shoot an elephant? (ongeveer 7.598 woorden, 35 minuten leestijd) bij GQ.

Of je ‘naughty’ was: hoe Islamitische Staat zijn gijzelaars behandelt

2014 stond deels in het teken van Islamitische Staat en de vele westerlingen die ze gegijzeld houden. Die gijzelaars worden niet bepaald zachtzinnig behandeld door de jihadistische beweging, bleek uit een prachtig verhaal in The New York Times.

James Foley, een van de gegijzelde westerlingen, moest van zijn bewakers drie persoonlijke vragen beantwoorden. Wie er moest huilen tijdens het huwelijk van zijn broer, bijvoorbeeld. Foley zag eindelijk licht in de duisternis: het kon niet anders of deze vragen moesten worden gesteld van zijn familie, zodat ze zouden weten dat hij nog leefde. En dan was zijn vrijlating aanstaande, toch?

Nee. De vragen waren slechts het begin van een periode van marteling, alleen maar om de journalist uiteindelijk te onthoofden. Op camera. De beelden gingen de wereld over. Meer beelden, meer onthoofdingen volgden.

“You could see the scars on his ankles,” Jejoen Bontinck, 19, of Belgium, a teenage convert to Islam who spent three weeks in the summer of 2013 in the same cell as Mr. Foley, said of him. “He told me how they had chained his feet to a bar and then hung the bar so that he was upside down from the ceiling. Then they left him there.”

The New York Times interviewde vijf gijzelaars die hun gevangenschap overleefden. Ook sprak de krant onderhandelaars, getuigen van ontvoeringen en er werd een feitencheck gedaan bij een voormalig gevangenbewaarder van Islamitische Staat.

Wat we vreesden, wordt bevestigd: waterboarden en nep-executies behoren tot de dagelijkse gang van zaken in de gevangenissen van IS. Britten en Amerikanen moeten het daarbij het meest ontgelden, omdat de Britse en Amerikaanse overheden niet onderhandelen met IS.

“It’s part of the DNA of this group to hate America,” one said. “But they also realized that the United States and Britain were the least likely to pay.”

In de longread staat beschreven hoe buitenlandse journalisten bij checkpoints op vliegvelden gevangen worden genomen, en hoe ze bij verhoren een nogal aparte vraag krijgen: of ze naughty (ondeugend) zijn geweest.

Lees The Horror Before the Beheadings (ongeveer 5.139 woorden, 23 minuten leestijd) bij The New York Times.

Poetin achter de schermen: zijn hond, zijn ontbijt en zijn hovelingen

Een van de meest invloedrijke personen van dit jaar was, wederom, de Russische president Vladimir Poetin. Hij annexeerde de Krim, boycotte westerse groente en fruit en dronk een diplomatiek biertje met onze koning tijdens de Olympische Winterspelen in Sotsji. Maar wat doet Poetin eigenlijk als hij zich terugtrekt van het wereldpodium?

Ben Judah heeft daar een antwoord op. Drie jaar lang sprak hij mensen die dicht bij de Russische president staan, of hebben gestaan. Daar schreef hij een boek over: Fragile Empire: How Russia Fell in and Out of Love with Vladimir. Een samenvatting daarvan is gepubliceerd op de website van Newsweek. Het resultaat is een bizar inkijkje in het leven van een van de machtigste mannen ter wereld.

De president staat laat op en eet kort na het middaguur. Hij ontbijt uitgebreid en drinkt fruitsapjes. Het eten is altijd vers en komt van het land van patriarch Kirill, de religieuze leider van Rusland. Daarna krijgt hij koffie en worden zijn lakeien opgetrommeld. Maar, hij heeft ze nog niet nodig: hij zwemt eerst een uur of twee. Terwijl zijn hovelingen wachten.

Dan het middagprogramma:

Het begin van de middag besteedt hij aan briefings. Dat doet hij vaak aan zijn grote houten bureau. In zijn kantoor zijn geen schermen te vinden. De president gebruikt alleen de meest veilige technologieën: rode mapjes met papieren documenten en vaste telefoons uit het Sovjet-tijdperk.

Ook blijkt Poetin een ware dierenvriend te zijn. Labradors, tijgers, beren: Poetin houdt van ze.

The President loves animals. He smiles at the sight of creatures that refuse to obey him. The President finds solace in the company of a black Labrador, who is not afraid of him. He enjoys the hunting parties. He enjoys the helicopter rides with camera-crews over the grey-white tundra looking for tigers and bears – the beauty of Russia.

Deze longread is voornamelijk zo boeiend omdat we allemaal willen weten wat iemand als Vladimir Poetin in zijn vrije tijd doet. We willen weten wie hij is, wat hij eet, wat hij doet, juist omdat hij voor de schermen zo moeilijk te peilen is. Waarom hij doet wat hij doet wordt niet heel helder in dit stuk, maar het bevestigt wel ons gevoel: Poetin is een eenzame man, een man die in zijn eigen wereld leeft.

Lees Behind the Scenes in Putin’s Court: The Private Habits of a Latter-Day Dictator (ongeveer 2598 woorden, 13 minuten leestijd) bij Newsweek.

Het vuil, de stad en de sekspillen

Sayyid is een zabal, een vuilnisman in de Egyptische hoofdstad Kairo. Dankzij zijn werk heeft hij intieme informatie over bewoners van de 27 gebouwen in stadsdeel Zamalek, waar hij vuilnisman is. Hij weet van de moslim met een drankprobleem, van de diplomaat die pornomagazines verzamelt en van de rijke vrouw die nooit een man heeft kunnen vinden.

Wie ook in Zamalek woont, is Peter Hessler. In 2011 vertrok hij naar Egypte om over de revolutie te schrijven voor The New Yorker. Hessler weet Sayyid zo ver te krijgen om samen op pad te gaan. Sayyid voert hem mee langs de vuilniszakken op de brandtrap en vraagt Hessler en passant om gebruiksadvies over Chinese sekspillen die hij tussen het vuilnis heeft gevonden.

Sayyid woont zelf in een illegaal gebouwde sloppenwijk in het noorden van Kaïro, samen met zijn drie kinderen en zijn vrouw Wahiba. Sayyid en Wahiba liggen in scheiding. Hessler mag mee naar de advocaat van Sayyid, naar zijn familie in een dorp in Opper-Egypte en naar het belastingkantoor.

For more than two hours, he went from floor to floor, office to office, encountering clerks who spoke in phrases that were code for Pay me a bribe. “I want to drink tea,” one clerk said, and Sayyid gave him twenty pounds. “I have an itch,” the next one said, and Sayyid handed him five. “I need something to speed it up,” the third said, and Sayyid produced another bill.

Hessler leert niet alleen de details van zijn eigen buren kennen, maar komt ook steeds meer te weten over Sayyid zelf en over de Egyptische samenleving. Het levert uiteindelijk een prachtig portret op van het moderne Egypte, aan de hand van de vuilnisman in Kairo.

Sayyid en Wahiba blijven uiteindelijk toch bij elkaar. Hessler vergelijkt dit met de politieke situatie in Egypte:

Last year, after Morsi was forcibly removed from office, and the military returned to power, a friend of mine remarked that it felt like a revolution “in the circular sense of the word.” She explained, “You go back to where you started.”

Lees Tales of the Trash – A neighborhood garbageman explains modern Egypt (ongeveer 7.616 woorden, 35 minuten leestijd) bij The New Yorker.

Je bent zestien, pedofiel en je wil niemand kwaad doen. Wat doe je dan?

Doorgaans ontdekken pedofielen tussen hun elfde en zestiende levensjaar dat ze pedofiel zijn. Wat doe je dan? Kun je hulp zoeken en zo ja, waar? Luke Malone van Matter sprak een twintigjarige pedofiel die een zelfhulpgroep heeft opgezet.

De jongen in het artikel ontdekt op zijn elfde dat hij een seksuele voorkeur voor kinderen heeft. Hij kijkt kinderporno, maar walgt er tegelijkertijd van. Lange tijd loopt hij rond met zelfmoordgedachten, ten einde raad. Hij zoekt hulp op een gezondheidsforum en komt in contact met iemand die zelf als kind is misbruikt. Het leidt hem af van de kinderporno, maar hij weet ook: dit gaat mij niet ‘genezen’.

Dan: naar een therapeut. Ook die kan de jongen niet helpen. Psychologen in de VS branden zich liever niet aan pedofiele cliënten, vanwege de morele en ethische dilemma’s die samenhangen met pedofilie. Elizabeth Letourneau, directeur van het centrum voor preventie van seksueel kindermisbruik aan de Johns Hopkins University:

We say we’re really concerned about sex offending and we really don’t want children to be sexually offended and we don’t want adults to be raped, but we don’t do anything to prevent it. We put most of our energy into criminal justice, which means that the offense has already happened and often many offenses have already happened.

Adam helpt zichzelf. Ook nieuwe therapeuten bieden geen soelaas, zijn gedachten en verlangens blijven. Uiteindelijk richt hij eigenhandig een zelfhulpgroep op voor jonge pedofielen.

Lees You’re 16. You’re a Pedophile. You Don’t Want to Hurt Anyone. What Do You Do Now? (aantal woorden 7.745, 31 minuten leestijd) bij Matter.

Nog meer lezen?

Heb je de smaak te pakken gekregen? Er zijn genoeg longreads die de top vijf niet hebben gehaald, maar die het vermelden meer dan waard zijn. Bijvoorbeeld het verhaal van Monica Lewinsky, die - zestien jaar na de Lewinsky-affaire - schrijft over de publieke vernedering na haar verhouding met toenmalig president Bill Clinton. Of het verhaal over bodyscanners op het vliegveld, dat later in vertaalde vorm in nrc.next verscheen.

In maart raadden we het ongelofelijk schrijnende verhaal aan van de vader van de Newtown-schutter. Adam Lanza, twintig jaar, schoot op 14 december 2012 zijn moeder dood. Vervolgens reed hij naar Sandy Hook Elementary School in Newtown, Connecticut, waar hij zelf ook op gezeten had. Daar doodde hij twintig kinderen en zes medewerkers. Daarna pleegde hij zelfmoord. Zijn vader denkt nog vaak aan wat hij anders had kunnen doen.

Nog meer jaarlijstjes met nog meer longreads vind je (onder andere) bij longform.org en bij longreads.com. Onze selectie met de vijf beste longreads van vorig jaar vind je hier.