De groei was eruit, we werden niet beter

He Tijs! Leef je nog!?

„Pardon?”

Ik dacht dat je er niet meer was! In NRC Handelsblad van 30 augustus stond een heuse necrologie over jou en je collega Andries Knevel...

„Haha, goeie grap! Er stond die dag inderdaad ‘necrologie’ bij een artikel waarin ons programma Knevel & Van den Brink (KvdB) met veel overtuiging ten grave werd gedragen. Feit en mening liepen in dat artikel nogal door elkaar, maar ach, wie geschoren wordt moet stil zitten he...”

Ben je daar goed in?

„Eh, nee. Vind ik lastig. Hoewel ik daar in de loop der jaren wel beter in ben geworden. In het begin van KvdB wilde ik altijd op alle kritiek direct reageren, maar oudere en wijzere collega's legden me dan uit dat het beter was het gewoon te ondergaan. Snap ik nog steeds niet echt.”

Het einde van KvdB kwam als een donderslag bij heldere hemel...

„Ja, dat is het beeld, maar voor de direct betrokkenen viel dat wel mee. Wij maakten in augustus ons programma in de overtuiging dat het ons laatste seizoen was. Niet voor 100 procent zeker, maar wel voor 99 procent. Wat als een donderslag bij heldere hemel kwam, was de openbaarmaking van het einde van KvdB. Een dag voor de uitzending was de perspresentatie van de Publieke Omroep. Daar heeft de baas van de NPO, Frans Klein, desgevraagd aan De Telegraaf meegedeeld dat KvdB volgend jaar niet in z'n huidige vorm terugkomt. Daarop ontstond het beeld dat wij per direct van de buis zijn gehaald. Maar dat beeld klopt dus niet.”

Wanneer hoorde je dat het einde in zicht was?

„Tijdens onze mei-uitzendingen had ik zelf het gevoel dat de groei eruit was. We werden niet beter meer, een gevoel dat ik tot het jaar daarvoor wel had. Het heeft ongetwijfeld ook met de komst van Humberto Tan te maken gehad. Die heeft flink wat kijkers bij Pauw & Witteman en ons weggesnoept en dat zorgde voor een andere sfeer rond ons programma. We werden ineens vergeleken met een programma waarin entertainment de boventoon voerde. Ik weet nog dat ik in die meiperiode bij mijn directeuren ben langsgegaan met de boodschap: volgens mij is de groei eruit, als je iemand ziet die het beter kan in mijn plaats: voel je vrij. In die tijd zijn allerlei gesprekken gevoerd tussen NPO en EO die hebben geleid tot de conclusie: dit wordt ons laatste seizoen.”

Wat vind je daar eigenlijk van?

„Het is nooit leuk als een programma waar je met plezier en overtuiging aan werkt ophoudt. Maar ik het snap het wel. ‘De kiezer geeft, de kiezer neemt, soeverein als de zee’, zei Jozias van Aartsen toen hij opstapte als leider van de VVD. De kijker heeft wel wat weg van de kiezer. Die gaan beide hun eigen gang, of je het met ze eens bent of niet. Conclusie: na acht jaar blijkt het tijd te zijn voor iets nieuws in plaats van KvdB. Prima toch?”

Dat klinkt nogal rationeel.

„Dat is wel een beetje hoe ik in elkaar zit, al heb ik natuurlijk wel moeten wennen aan de gedachte dat het ophoudt. Dat deed ik vooral tijdens het wielrennen. Vragen stellen aan mijzelf: bepaalt dit werk mijn identiteit? Val ik samen met dit programma? Of blijf ik een gelukkig mens zonder KvdB? Het duurde even voor ik tegen mezelf kon zeggen: mijn identiteit ligt niet in mijn werk, ook niet in KvdB. God en de mensen in mijn directe omgeving kijken echt niet anders naar mij als ik KvdB niet meer maak. Zij houden gewoon van me. Bevrijdende gedachte.”

Mag ik een tandenborstel?

„Huh?”

Wat een zoetigheid, bedoel ik.

„Ah, de scepticus in jou is niet met KvdB overleden. Noem het zoals je wilt, zo is het gegaan.”

En nu?

„Ehm wat zal ik zeggen? Die vraag kwam stevig binnen, temeer omdat het er lange tijd naar uit zag dat ook een ander programma dat ik presenteer, het discussieprogramma Arena (NPO2), zou stoppen. Gelukkig is onlangs besloten dat dat programma volgend seizoen doorgaat. Daarnaast mogen we waarschijnlijk ook een nieuw programma voor NPO2 ontwikkelen. AdieuGod?, een programma waarin ik bekende Nederlanders interview die de kerk verlieten, blijft ook bestaan. En vergeet mijn eerste liefde niet: radio. De eerste werkdag na het overlijden van KvdB zat ik om zes uur ’s avonds gewoon achter de microfoon om Dit is de dag te presenteren. Heel fijn.”

Hoe kijk je terug op KvdB? Echt onomstreden is het nooit geweest.

„Zuurpruim. Ben ik niet met je eens. We begonnen onder moeilijke omstandigheden, veel mensen gunden ons het programma niet. Man, hoeveel moeite de al die jaren voortreffelijke redactie heeft moeten doen om überhaupt gasten te vinden voor de eerste uitzending... Niemand wilde komen. Maar dat was gauw over. Ik kijk uiteindelijk heel trots terug. We hebben twee verkiezingscampagnes meegemaakt. Die vielen ‘toevallig’ steeds in ‘onze’ periode. Dat verleidde Paul Witteman overigens tot de verzuchting: zou God dan toch bestaan?

„Daarnaast hebben we regelmatig een belangrijke bijdrage geleverd aan debatten over onderwerpen die ons na aan het hart liggen: embryoselectie, rituele slacht of zoals afgelopen zomer christenvervolging. Vind ik zinnig. Uiteindelijk hebben we acht jaar lang gedurende ruim acht weken per jaar zo’n 800.000 kijkers per dag aan ons weten te binden. Ik ben daar heel...”

Hoor ik het woord dankbaar aankomen?

„O, dan wil jij zeker weer een tandenborstel. Ik zeg niks.”

’t Is trouwens wel een slag voor sommige recensenten dat jullie stoppen. Wat moeten ze nu in de zomer?

„Haha, tja, recensenten. Die heb ik wel leren kennen in de afgelopen jaren. Een doorgaans gewaardeerd tv-criticus die je gewoon ‘giftig onkruid’ noemt in een kwaliteitskrant. Hoor je ook weer niks van te zeggen. Vind ik moeilijk.”

Wat vinden ze er thuis van dat KvdB stopt?

„Eerlijk antwoord? Groot enthousiasme. Ze hebben meteen een flinke zomervakantie geclaimd. Vind ik een goed idee.”

Zijn er eigenlijk nog pogingen gedaan voor een doorstart van KvdB?

„Daar zijn wel gesprekken over gevoerd, maar op dit moment zit dat er niet in.”

Wat ga je het meest missen aan Andries Knevel?

„Zijn parate voetbalkennis. Noem een mooie wedstrijd uit de geschiedenis van Feyenoord en hij weet de opstelling, inclusief de wissels. En zijn bereidheid ruimte voor me te maken op momenten dat het erop aan kwam. Die ruimhartigheid is niet heel dik gezaaid in Hilversum.”

En af en toe een ongepaste vraag?

„Aha, ik dacht al, hij zal de MH17-kwestie toch niet onaangeroerd laten? Nee, ongepaste vragen ga ik niet missen. Maar weet je, iedereen die veel live televisie maakt, stelt wel eens een ongepaste vraag. Dit was een echte. Andries is de eerste die dat toegaf en heeft snel excuus gemaakt, eerst aan de nabestaanden en daarna op Twitter. Dan is voor mij de kous af. Nee, het heeft geen rol gespeeld in het einde van KvdB.”

Is het je trouwens wel eens opgevallen dat jouw favoriete voetbalclub, PSV, geen titel meer heeft gehaald sinds jullie KvdB maken?

„Echt? Nee, dat klopt niet helemaal. In 2007, toen wij begonnen werd PSV nog net kampioen. Sindsdien is het inderdaad flink misgegaan. Ik neem aan dat dat lijden nu ten einde is. Ze hebben ook werkelijk een heerlijk elftal. Wijnaldum, Depay, Willems, dat zijn jongens waarvoor je naar het stadion gaat. Dit seizoen gaat het gebeuren. Alle vertrouwen.”