Hoe is die panda in een blok ijs terechtgekomen, en waarom?

De Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) waarop 22.176 bedreigde diersoorten staan, inspireerde Erik Hijweege tot het samenstellen van het boek en de expositie Endangered. Hiervoor vereeuwigde de fotograaf bedreigde dieren – diepgevroren in ijs. Ik mocht de inleidende teksten schrijven. De fotografische techniek die Hijweege gebruikte, is het Natte Collodion Procedé uit 1851 waarbij lichtgevoelig zilvernitraat dankzij een stroperig hechtmiddel (collodion) op een glasplaat blijft plakken. Het beeld ontstaat in enkele seconden via een lens zonder sluiter: dop eraf, dop erop.

Deze techniek zorgt bij elke opname voor unieke imperfecties. Het resultaat is een serie glasfoto’s van tot de verbeelding sprekende dieren. Ze staan model voor het dreigende, wereldwijde uitsterven van een zorgwekkend aantal gewervelde diersoorten: tijger, ijsbeer, neushoorn, keizerspinguïn, condor, tapir, komodovaraan, karetschildpad, walvishaai, orang-oetan, reuzenpanda.

Door deze en andere bedreigde diersoorten in ijs te vatten en te fotograferen, schept Hijweege verwarring. Eerst rijst de vraag hoe een panda in een blok ijs terechtkomt, en waarom. Zijn deze ingevroren beesten misschien de laatste exemplaren van hun soort, wachtend op betere tijden? Mij geven de foto’s het comfortabele gevoel dat uitsterven in ijs nog een ontsnappingsmogelijkheid biedt. Cryonisten moeten dat geloof ook hebben wanneer zij zich na hun dood in vloeibare stikstof laten zakken, in de hoop dat wetenschappers de dood – ooit – met een slimme stroomstoot of een toverdrankje kunnen verjagen.

Verbeelden de foto’s een laatste poging van een waanzinnige geleerde om bijna-uitgestorven dieren te redden van het definitieve einde? Voeg daar nog bij dat de fotograaf ook een uitgestorven techniek heeft gebruikt om zijn onderwerpen mee vast te leggen, dan is duidelijk dat we hier te maken hebben met een fotoproject dat de noodzaak van natuurbescherming geraffineerd en met humor in beeld brengt.