‘Gewoon Onno’ zijn kon niet

Na de aankondiging van het vertrek van burgemeester Onno Hoes wekten veel Maastrichtse politici de indruk dat het voor hen niet had gehoeven. Dat mogen ze dan ook zichzelf aanrekenen. Na de publicatie van WhatsApp-gesprekken met een twintigjarige man en de vertoning van verborgen-camerabeelden van een date met hem bij PowNews liet de raad een week lang in het midden of deze affaire consequenties zou hebben. Hoes bungelde en trok in een schriftelijke verklaring gistermiddag de onvermijdelijke conclusie: „De stad worstelt enorm met de gevolgen van een zeer omstreden perspublicatie, en die worsteling kan ik de stad, zijn bestuur en mijzelf niet langer aandoen.”

Hoes blijft aan tot zijn definitieve opvolger aantreedt, naar verwachting aan het begin van de zomer.

De in 2010 aangetreden Onno Hoes was een burgemeester die in alles leek af te wijken van zijn voorgangers in Maastricht: VVD’er in plaats van KVP’er of CDA’er, joods, niet afkomstig uit Limburg en (toen nog) getrouwd met een man, tv-presentator en musicalproducent Albert Verlinde. Na het werk wilde hij ook „gewoon Onno” kunnen zijn.

Hoes gedroeg zich als burgemeester soms ook als iemand uit de wereld van RTL Boulevard. De tweet „Ai, nog twee Donald Ducks achter, morgen komt de nieuwe weer” werd in Maastricht niet heel erg magistratelijk gevonden. In een interview uitgebreid spreken over je strakke overhemden, je dieet en je personal trainer was op zijn minst onconventioneel. Een uitspraak als „Ik zie veel mensen op mijn werk van wie ik denk: jongens, jongens, er zitten zo veel kilo’s aan bij jullie, dat is zo ongezond!” werd niet door iedereen gewaardeerd.

Harde aanpak coffeeshops

Hoes voldeed aan de profielschets voor de nieuwe burgemeester. Het tijdperk-Leers was voor velen te veel een onemanshow geweest. De VVD’er Hoes gaf volop ruimte aan zijn wethouders en de gemeenteraad. Het in de ogen van de nabije omgeving enigszins arrogante Maastricht investeerde weer contacten met de regio. Hoes kon het prima vinden met de burgemeesters van Heerlen en Sittard-Geleen en herstelde de contacten met zijn collega’s in België. De nieuwe burgemeester zocht minder dan Leers de dialoog met de coffeeshops. Tegen de zin van een meerderheid van de raad volgde Hoes de lijn-Ivo Opstelten: confrontatie en een harde aanpak van overlast en overtredingen.

Een burgemeester van Maastricht, ook al komt hij van buiten de stad, hoort na verloop van tijd „eine vaan us” (een van ons) te worden. Dat is Hoes eigenlijk nooit gelukt.

Het werd hem kwalijk genomen dat hij in een uitzending van Nieuwsuur over Zuid-Limburg sprak als een cultureel antropoloog over een primitieve stam. Gevraagd naar een GGD-onderzoek waaruit bleek dat in Zuid-Limburg meer mensen onveilig vrijen en dat er meer geslachtsziektes voorkomen, antwoordde hij dat de streek „op sociaal-economisch gebied helaas nog steeds achterloopt. Het gaat van generatie op generatie. Er is een diep onderliggend probleem.”

De Maastrichtse politiek was boos. CDA-fractievoorzitter Vivianne Heijnen: „Wij zijn geen stelletje hillbillies die van generatie op generatie kommer en kwel doorgeven”.

Toen begin 2013 twee kinderen omkwamen bij een brand in de wijk Heugemerveld, liet Hoes zich daar pas na dagen zien. Dat werd hem lang nagedragen. In een interview met Dagblad De Limburger zei hij dat hij zich pas na dik drie jaar burgemeesterschap realiseerde dat hij vooral druk was met officiële plichtplegingen. „Daar trof ik ook wel de Maastrichtenaren, maar ik kwam veel te weinig in hun wijken. Op de plekken waar zij thuis zijn, waar zij de verhalen kennen.”

Hij nam zich voor voortaan meer de buurten in te gaan.

‘Onno gaank nao Hoes’

Al vrij snel na het aantreden van Hoes hingen in de stad op lantaarnpalen en verkeerslichten affiches met de tekst „Onno gaank nao Hoes” (Maastrichts voor: Onno ga naar huis). De weerstand leek nog veel groter te worden, nadat Hoes dit jaar had aangekondigd dat hij in november 2016 graag aan een tweede termijn wilde beginnen. D66 hield op straat een peiling met de stelling „Burgemeester Hoes moet blijven”. Soortgelijke stemmingen trekken normaal honderd deelnemers. Nu waren het er op een zaterdag plots twaalfhonderd. Elfhonderd waren het niet eens met de stelling. Ook op internetfora sloegen ‘reaguurders’ opeens een fellere toon aan tegen Hoes. Die vermoedde dat de lobby van coffeeshops erachter zat.

De VVD’er had toen al zijn eerste grote affaire achter de rug. Hij was betrapt door een fotograaf terwijl hij in een Maastrichtse hotellobby een 25-jarige man zoende. Er ontstond discussie over de vraag of zijn gedrag wel past bij het ambt van burgemeester. De raad was ook niet gelukkig met zijn ontblote torso, waarmee Hoes zichzelf aanprees op homodatingsite Grindr. Hij beloofde beterschap. De val, opgezet door PowNews in samenwerking met een twintigjarige man, maakte dat het draagvlak voor Hoes verder erodeerde. De aankondiging van het boek van de 25-jarige hoofdrolspeler uit de eerste affaire hielp ook niet. Dat verschijnt nu waarschijnlijk in het wat mistige half jaar dat Maastricht te wachten staat: een stad met een burgemeester die al een beetje weg is.