Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Politie, recht en criminaliteit

Rellen in Ferguson na uitspraak volksjury: politieagent niet vervolgd

De provinciale politie van Missouri in oproeruitrusting in Ferguson, 24 november 2014.
De provinciale politie van Missouri in oproeruitrusting in Ferguson, 24 november 2014. Foto Reuters / Adrees Latif

Politieagent Darren Wilson wordt niet vervolgd voor het doodschieten van de achttienjarige Michael Brown op 9 augustus in Ferguson. Dat heeft een twaalfkoppige volksjury na lang beraad beslist. De uitspraak zorgde voor onrust en geweld het Amerikaanse stadje.

In een live uitgezonden zitting in een rechtbank in het nabijgelegen Clayton (onderdeel van de gemeente van St. Louis) maakte Robert McCulloch vannacht de uitspraak bekend. Volgens de aanklager van de gemeente St. Louis ondersteunt het bewijs - verschillende autopsies, forensisch onderzoek en getuigenverklaringen - deze beslissing. McCulloch zei dat verschillende ooggetuigen hun verklaringen gedurende het onderzoek van de grand jury aanpasten. Daarnaast hekelde de aanklager de druk van sociale media om Wilson voor de uitspraak te veroordelen.

Aanklager van de gemeente St. Louis, Bob McCulloch, maakte vannacht bekend dat politieagent Darren Wilson niet vervolgd wordt voor de dood van Michael Brown. Foto Reuters / Cristina Fletes-Boutte

Nabestaanden Brown ‘teleurgesteld’

McCulloch wilde tijdens de persconferentie die volgde op de uitspraak niet zeggen of deze unaniem was. In de grand jury namen twaalf burgers zitting, er waren minstens negen stemmen nodig - voor of tegen - om tot een beslissing te komen.

Twitter avatar juliebosman Julie Bosman “This is a horrible tragedy,” Prosecutor McCulloch says before ending press conference. One reporter shouts, “Will you rest well tonight?”

Hoewel de volksjury zich heeft uitgesproken over de vervolging van Wilson, liet McCulloch weten dat een federaal onderzoek nog niet is afgerond. Het Amerikaanse ministerie van Justitie zoekt naar systematische burgerrechtenschendingen van de politiemacht van Ferguson.

In een verklaring maakte de familie van Michael Brown bekend “teleurgesteld” te zijn met de uitspraak van de grand jury in Clayton. Tegelijkertijd roepen de nabestaanden op tot kalmte en geweldloos protest:

“Wij begrijpen dat anderen onze pijn delen. Wij vragen hen om hun frustratie om te vormen tot iets positiefs. We moeten met elkaar werken om het gebroken systeem te maken dat de dood van onze zoon mogelijk maakte.”

Uitspraak leidt tot onrust en plunderingen

In en rond Ferguson zijn rellen uitgebroken na het nieuws dat Wilson niet wordt vervolgd. Volgens de politie zijn ten minste twaalf gebouwen in brand gestoken. Journalisten ter plekke spreken van een gespannen sfeer. Er zijn meldingen van incidenten van vandalisme, geweld en plunderingen. Ook zouden geweerschoten zijn afgevuurd in delen van de stad: de hoofdcommissaris van de politie zegt 150 schoten te hebben gehoord, maar volgens hem is niemand gewond geraakt.

Onze correspondent Guus Valk:

Twitter avatar apjvalk Guus Valk Protesten in #Ferguson en omringende plaatsen gaan door. De politie schiet nu op meerdere plekken traangas af.
Twitter avatar apjvalk Guus Valk Waar je ook bent in Ferguson, overal hangt de dikke geur van rook en traangas.
Twitter avatar apjvalk Guus Valk Voorman protestbeweging RT @AntonioFrench Arsonists, looters, criminals are damaging the last 100 days of hard work of organized protestors

Ook journalist Arjen van Veelen is in Ferguson:

Twitter avatar arjenvanveelen Arjen van Veelen You can’t stop the revolution, scanderen demonstranten - terwijl winkeliers even verder gebroken ruiten opruimen
Twitter avatar arjenvanveelen Arjen van Veelen Vreemd om winkels en autos in je eigen wijk gesloopt te zien worden http://t.co/bL6MTFTRPx

Meer tweets:

Twitter avatar MicahGrimes Micah Grimes #Ferguson protestors starting to destroy property: http://t.co/azGiFRn6MN
Twitter avatar KoranAddo Koran Addo Police crouch behind car after apparent gunshots fired near #Ferguson PD. http://t.co/iEIFRm2SR8
Twitter avatar MicahGrimes Micah Grimes Protesters moving north, smashing windows of businesses north of the Ferguson police station. I’m moving out of the whole area now.
Twitter avatar AntonioFrench Antonio French AutoZone on W. Florissant being looted.

Obama roept op tot vreedzaam protest

In een speciale persconferentie riep Barack Obama de demonstranten in Ferguson en andere Amerikaanse steden op om vreedzaam te demonstreren in protest tegen de uitspraak van de grand jury. De president benadrukte de legitimiteit van het wettelijke proces in Missouri, maar ook dat Afro-Amerikaanse burgers in sommige plekken in het land worstelen met fundamentele problemen zoals discriminatie.

Twitter avatar WhiteHouse The White House “We need to recognize that the situation in #Ferguson speaks to broader challenges that we still face as a nation.” —President Obama
Twitter avatar WhiteHouse The White House “In too many parts of this country, a deep distrust exists between law enforcement and communities of color.” —President Obama #Ferguson
Twitter avatar WhiteHouse The White House “We need to recognize that this is not just an issue for #Ferguson. This is an issue for America.” —President Obama

Noodtoestand uitgeroepen en protestgroepen met draaiboeken

In afwachting van de uitspraak van de zogeheten grand jury, die enkel bepaalde of Wilson vervolgd moest worden, kondigde gouverneur Jay Nixon vorige week maandag al de noodtoestand in Missouri af. Hiermee riep hij zo’n vierhonderd troepen van de National Guard op, onderdeel van de reservestrijdkrachten, om op te kunnen treden tegen eventuele onrust. Protestgroepen in Ferguson hadden zich al weken voorbereid op de uitspraak van de grand jury.

Twitter avatar Charlieleduff Charlie LeDuff Prosecutor will announce #Ferguson grand jury decision in 3 hrs. People here adjusting gas masks. Others locking up and going home.

Demonstraties in heel Amerika

Enkele uren voor de uitspraak van de grand jury riep gouverneur Nixon in een persconferentie de inwoners van Ferguson en de daar verzamelde demonstranten op tot kalmte, “respect en terughoudendheid”.

In meer dan honderd steden in de Verenigde Staten waren vannacht Ferguson-demonstraties gepland. Bijvoorbeeld in New York.

Politieagenten in New York zetten dranghekken neer voor een Ferguson-demonstratie. Foto Reuters / Eduardo Munoz

Twitter avatar kystokes Kyle Stokes “If indictment is not brought down tonight, this country needs to be brought to a halt.” -Seattle #ferguson protestor http://t.co/tJCyoFUEgZ

Wat er vooraf ging aan deze uitspraak

De dood van Michael Brown zorgde in de zomer voor rellen en wekenlange - veelal vreedzame - demonstraties in Ferguson. Vanwege de rellen in het eerste weekend na de dood van Brown rukten politie en nationale reservetroepen uit. Buitenproportioneel volgens critici, waaronder voormalige militairen. De beelden van politieagenten die, met materieel gekocht van het leger ongewapende demonstranten, in het vizier namen gingen de wereld rond.

Brown werd op 9 augustus door politieagent Darren Wilson aangehouden omdat hij samen met een vriend midden op straat liep. Er zou een worsteling hebben plaatsgevonden waarna Brown getroffen werd door zes kogels. Volgens ooggetuigen zou Brown zijn handen in de lucht hebben gehad bij de laatste schoten. Anderen verklaren dat hij afstormde op de politieagent. Volgens Wilson greep Brown naar zijn pistool en schoot hij de jongen dood uit zelfverdediging. De tiener zou voor de dodelijke confrontatie een doos sigaren gestolen hebben.

Video van Michael Brown waarin hij een doos sigaren zou stelen:

Lees deze uitgebreide reconstructie van The New York Times voor meer achtergrond.

De dood van Brown legde spanningen bloot tussen de Afro-Amerikaanse inwoners en de blanke autoriteiten. Van de 21.000 inwoners van Ferguson is zo’n tweederde niet-blank. Een kwart leeft onder de armoedegrens, terwijl het landelijke gemiddelde op 15 procent ligt. Het nabijgelegen St. Louis is de op vijf na meest gesegregeerde stad in de Verenigde Staten.

In het zwaar gepolariseerde Ferguson leidde het incident tot grote onrust.