Het nieuws van 1 november 2014

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft vandaag parlementariërs opgeroepen hun verantwoordelijkheid te tonen en zich terughoudend op te stellen over de situatie rond de Tempelberg. Hij probeert zo te voorkomen dat de al gespannen situatie in Jeruzalem nog verder uit de hand loopt.

John Halvemaan is een icoon uit de vaderlandse haute cuisine van de afgelopen vier decennia. Niet alleen omdat hij erin geslaagd is om samen met zijn vrouw Esther vijfentwintig jaar lang als patron cuisinier een eigen zaak draaiend te houden, maar ook omdat hij een van de grote vernieuwers van de Nederlandse (restaurant)keuken is. Hij

President Blaise Compaoré mag dan wel zijn afgezet tot grote tevredenheid van de oppositie, de machtsovername van het leger wijst ze echter resoluut af. Een coalitie van oppositiepartijen heeft nu opgeroepen tot nieuwe protesten morgen, schrijft persbureau Reuters.

“Ik denk dat chilipepers een prima ingrediënt zijn om te hebben in veel aspecten van je leven, ook in de muziek.” Aldus de violist, chilifanaat en blijkbaar huisfilosoof van het Deense Nationaal Kamerorkest. Dus eet hij, en de rest van het orkest met hem, een bijzonder hete peper voordat ze een prachtig Deens klassiek stuk spelen. Het levert mooie beelden op.

Op de tweede dag van de NK afstanden in Heerenveen waren er titels voor Margot Boer (500 meter), Ireen Wüst (3.000 meter) en Sven Kramer (1.500 meter). Een overzicht.

Acht Egyptische mannen zijn vandaag door een rechtbank in Kairo veroordeeld tot drie jaar celstraf, omdat ze in een video verschenen waarin zogenaamd het eerste homohuwelijk in het land te zien was. Ze kregen de straf vanwege het verspreiden van onfatsoenlijke beelden en het aanzetten tot losbandigheid.

Luitenant-kolonel Issaac Zida is door het leger aangewezen om Burkina Faso gedurende een ‘transitieperiode’ te leiden. Dat hebben legerleiders in het land vandaag besloten. De gisteren afgetreden president Blaise Compaoré is inmiddels het land uit.

In de afgelopen drie dagen zijn meer dan honderd strijders van Islamitische Staat in Kobani tijdens gevechten met Koerdische milities gedood. Ondertussen zijn versterkingen uit Turkije in de stad gearriveerd.

Marokkaanse organisaties beklagen zich over gebrek aan contact met het stadsbestuur van Amsterdam. Zij wijzen daarbij op het grote verschil tussen burgemeester Job Cohen, die na de moord op cineast Theo van Gogh, de Marokkaanse gemeenschap en de moskeeën nadrukkelijk betrok bij zijn beleid, en de huidige burgemeester Eberhard van der Laan.

Boekenredacteur Toef Jaeger vliegt vandaag samen met schrijver Maarten ’t Hart in een helikopter over Nederland ter opening van de CPNB-boekpromotieactie ‘Nederland leest’. Hun verrichtingen zijn via Twitter te volgen. Maarten ’t Hart staat centraal tijdens de jaarlijkse promotieactie, die sinds 2006 door stichting CPNB georganiseerd wordt, omdat zijn roman Een vlucht regenwulpen (1978) gedurende

Uit acht finalisten is Marlene Dumas als Nederlands kunstenaar van het jaar gekozen. De jury roemde het ‘grote talent tot deconstructie en reconstructie’ van de in Zuid-Afrika geboren schilderes, die momenteel een expositie in het Stedelijk Museum heeft.

Richard Branson, de baas van Virgin Galactic, heeft in een verklaring laten weten dat zijn bedrijf doorgaat met het aanbieden van ruimtereizen. Gisteren verongelukte een ruimteschip van Virgin in de Mojave-woestijn. Een piloot kwam daarbij om het leven, een ander raakte gewond.

Volgende week zondag 9 november is het precies 25 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Je hoeft maar een willekeurig lijstje Russische en Oost-Europese schrijvers te bekijken om te constateren dat de communistische dictaturen schitterende romans hebben opgeleverd. NRC geeft een aantal tips.

Bij Defensie hebben bijna negenhonderd (oud-)medewerkers zich gemeld omdat zij in het verleden werkten met kankerverwekkende chroomverf. 225 van hen hebben gezondheidsklachten die veroorzaakt kunnen zijn door de verf.

Special De val van de Muur na 25 jaar: winnaars en verliezers Reconstructie De laatste investering van Jan Peter Schmittmann Dansjongen 2.189 jongens wilden Billy Elliot zijn

In de nieuwe musical van Joop van den Ende Theaterproducties, Billy Elliot, waarvan op 6 november de eerste try-outs zijn te zien, mogen de hoofdrolspelertjes vaker optreden dan de arbeidswet voor kinderen toestaat.

De strijd om controle over Burkino Faso is losgebarsten. Afgelopen nacht claimde kolonel Yacouba Zida de macht. Daarmee is hij al de tweede militair die zegt het Afrikaanse land nu te besturen na het aftreden van president Blaise Compaoré gisteren.

Al dertig jaar heb ik op mijn eigen naam een rekening bij de ING. Sinds ik getrouwd ben, speelt zich elke vijf jaar hetzelfde ritueel af als ik het nieuwe pasje ontvang. ING zet het op eigen initiatief op mijn getrouwde naam. Dit wil ik niet en na een belletje krijg ik dan altijd alsnog

Oud-bankier Jan Peter Schmittmann, die dit jaar een einde aan zijn leven maakte, investeerde miljoenen in de bouw van zeeschepen. Na zijn traumatische vertrek bij ABN Amro in 2008 bleven hij en ‘zijn’ bank verknoopt. Reconstructie van een zakelijk debacle.

Door Hugo Logtenberg en Esther Rosenberg

In Rusland is het Sovjetverleden nooit verwerkt. Een muur door Europa willen de meeste Russen niet meer terug. Maar naar hernieuwde macht hunkert de meerderheid wel.

De val van de Muur betekende niet alleen het instorten van het Sovjetimperium. Het was ook het einde van de enclave West-Europa. En daar zijn West-Europeanen nog altijd niet aan gewend.

Hij schreef vooral over zijn vader, maar Adriaan van Dis ontdekte dat zijn moeder een grotere rol in zijn leven speelde dan hij vermoedde. „Ik merkte dat ze ook echt een boosaardige vrouw wás.”

tekst Toef Jaeger foto’s Roger Cremers

Wie Alicja Pietruszka

Waar 5 maart, Lubaczow, Polen

Wat Actrice

Hongarije leek in 1989 klaar voor een succesvolle overgang naar democratie en welvaart. Het werd een deceptie. Het armere Polen deed het veel beter. Waarom?

Wie Monica Matei

Waar 27 december, Constanta, Roemenië

Wat Journalist

Wie Boris Stoianov

Waar 16 september, Sofia, Bulgarije

Wat Stagiair bij een financieel consultancybureau

Van staatsgeleide economieën naar volwaardige leden van de EU. De Oost-Europese landen hebben het zo slecht nog niet gedaan.

Wie Emese Nagy

Waar 11 augustus, Szigetszentmiklós, Hongarije

Wat Balletdanseres

Lang aarzelde Duitsland zijn leidende rol in Europa op te eisen. De eurocrisis veranderde dat. Maar in het Oost-Duitse Templin, waar Merkel opgroeide, zijn er geen winnaars.

Welke kunst en literatuur uit Oost-Europa moet je kennen? Van voor en na de val van de Muur – maar van vóór is de oogst groter.

De Active Tourer is net zo’n muts als andere kampeer- en hondvriendelijke familiedozen, vindt Bas van Putten.

Harold Hamersma proeft een spirituele, lichtvoetige, fijnbesnaarde rode wijn.

Topmusea willen toprestaurants. In het Rijks gaat sterrenkok Joris Bijdendijk aan de slag. tekst Ivo Weyel

Mooi hoor, wandelen in de natuur. Maar al die enge beesten! Een kleine catalogus van ongewenste tegenliggers.

Van tussendoortjes word je anders dik dan van drie keer per dag te veel eten.

illustratie Leonie Bos

Pronte logo’s zijn op hun retour. Louis Vuitton geeft een nieuwe draai aan de logotas.

Ze was altijd anti-wapen en had een hekel aan bloeddorst, vertelt schrijfster Pauline de Bok bij Turks lamsgehakt. Nu is ze jager. ‘De ontlading als je schiet, is zo intens.’

Sieraden kunnen laten zien dat je in de rouw bent. Ontwerpers zoeken nieuwe vormen voor een oud ritueel. tekst Annemiek Leclaire

Wie stervende is, kan een boodschap achterlaten voor de nabestaanden – een brief, een glossy, een video.

foto’s Jinna Yang

Joyce Roodnat

Over dames en hoeren; My Private Odyssey; Psycho van Hitchcock en van Gus Van Sant.

In Nunspeet gaat op 1 november het Noord-Veluws museum open. Erik Stotijn (58) is de directeur.

Een selectie uit het cultuuraanbod

In Delft stond deze week een robot die helpt om IKEA-meubels in elkaar te zetten. Luxe toch? Maar de robot kon er nog niet veel van.

Audioversterkers vind je in stereotorens, mobiele telefoons en gehoorapparaten. Door een nieuwe techniek zijn ze nu lichter, kleiner en zuiniger.

Een springspin kan wat een baby niet kan: onthouden waar iets is wat hij niet ziet. Voor het eerst is er ín het brein van een spin gemeten.

De e-sigaret is bezig met een gestage opmars. Nu heeft de nicotinedamper dezelfde wettelijke status als brood en boerenkool. Dat moet anders. Maar hoe? Of de e-sigaret veilig is, weet niemand.

Zeilen creëert speciale behoeften. Na drie weken oceaan kan een uurtje slaap of een stuk chocola de doorslag geven, weet Carolijn Brouwer.

Borussia Dortmund wil graag wedijveren met opponent Bayern München. Maar als ook Marco Reus naar Beieren vertrekt, lijkt dat een utopie.

Hoe weet je welke sport bij jouw lichaam past? NOC*NSF gaat honderden jonge sporters screenen. En hoopt op een olympische parel.

Skimming en phishing lukken minder vaak. Maar het aantal pogingen blijft enorm. Criminelen geven niet op. En ze stelen ook weer ouderwets bankpassen.

Ik zou graag mijn resthypotheek van 15.000 euro aflossen. Ik heb er ruim voldoende spaargeld voor, maar mijn zoon vindt het een heel dom idee. Heeft hij gelijk?

Wijke Vaastra (45) en Marcel de Man (47) hebben het druk met werk en hun drie kinderen. „Als de ene zijn zwemdiploma had gehaald, was de volgende aan de beurt voor zwemles.”

Merlijn Twaalfhoven

Muriel Arts

Wat wilde je later worden? Je antwoordde vast nooit:

commercieel directeur bij PEC Zwolle

Bedrijf:

Opvallend:

Een sollicitatiegesprek zegt nooit alles. Maar wat zijn de alternatieven? Van DNA-testen tot matchingssoftware: wordt de selectie een exacte wetenschap?

Wie gaat waarheen? De belangrijkste benoemingen deze week.

De olieprijs blijft maar zakken. De lage prijs brengt de winst van oliebedrijven in gevaar, maar het zorgt ook voor groei van de wereldeconomie.

José Manuel Barroso gaf tien jaar mede leiding aan Europa. Joviaal, energiek, ambitieus – zo klonk het bij zijn aantreden. Wat heeft hij er van terechtgebracht?

Typische transfers of bonje in de boardroom, gesuikerde bonussen of verbroken beloftes? De jongste avonturen in de nieuwe firma.

Ingenieursbureau Arcadis werkt mee aan de aanleg van een snelle treinverbinding in Californië

Om cyberaanvallen af te slaan gaan Nederland en Japan meer samenwerken. Groot geld is er nog niet mee gemoeid.

Kamerlid GroenLinks pleit voor ‘echte nivellering’: hogere belasting voor de ‘hyperrijken’.

Europa moet niet bezuinigen, maar geld uitgeven, zei topeconoom Larry Summers gisteren in Amsterdam.

Er was fraude, klanten liepen weg, de schuld steeg naar 1,1 miljard. Nu is Imtech voorlopig gered. De financieel topman over de overlevingsstrijd van het bedrijf. „Een circus” dat dag en nacht doorging.

De ongelijkheid neemt toe en dat komt door de hoge belasting op arbeid, schrijft Sebastien Valkenberg.

Burenhulp, mantelzorg en buurtmoestuin; het participatiebeleid is vooral informeel. Maar laten we het vertrouwen in de grote formele instituties niet opzeggen, meent Evelien Tonkens. Want dat kan ons duur komen te staan.

Nu de Europese economie weer inzinkt, wil het Duitse bestuurslid van de Europese Centrale Bank toch tegen geldversoepeling stemmen. De Nederlander Klaas Knot moet daar niet meer aan meedoen, vindt Melvyn Krauss.

Gesubsidieerde wetenschapsatikelen zijn enkel gratis voor media, betreurt Warna Oosterbaan.

Ze propageren de slavernij en beroepen zich daarbij op de Koran. Voor volgelingen van IS staat de ongelijkwaardigheid van mensen vast. Leo Kwarten over de opkomst van een verontrustende trend.

Filosoof Eric Kaplan (1971) is schrijver van de Amerikaanse sitcom The Big Bang Theory. Onlangs schreef hij Bestaat de Kerstman?, een humoristisch boek over de grote vragen: is topmodel Bar Refaeli wel echt?

Bernard Hulsman grasduint in de stapel nieuw binnengekomen boeken en geeft zijn indruk.

In de langverwachte biografie van David Bowie gaat het vooral om drugs en orgiën. Zijn seksuele charisma is de sleutel tot zijn succes, vindt biografe Wendy Leigh. Muziek speelt geen rol.

De Vlaamse popzanger Rocco Granata is vooral de man van ‘Marina’, een liedje dat tijdens een toevallige improvisatie ontstond en een hit werd. „Ik heb nummers geschreven met tien akkoorden, terwijl Marina er maar drie heeft. Het is de simpelheid die de mensen bereikt.”

Komende week is de eerste voorstelling van de musical Billy Elliot te zien in Scheveningen. Wel 67 kinderen spelen er afwisselend in mee. Ze volgden een maandenlange training op een speciale school.

Het platteland loopt leeg, de steden groeien en verjongen. In een staat als Iowa zijn de Democraten zo op de lange termijn in het voordeel. Bij de tussentijdse verkiezingen, cruciaal voor president Obama, staan ze niettemin op achterstand.

Filmer Theo van Gogh leeft voort als icoon van de vrijheid van meningsuiting. Hoe ging hij daar zelf ook al weer mee om? „Hij vond dat híj alles moest kunnen zeggen, maar als iemand iets over hem zei zat hij in de hoogste boom.”

Op wie moet je letten om Den Haag te begrijpen? Deze week: Dijsselbloem, Rutte en de beeldvorming rond de EU-naheffing.

Ofwel: hoe je procedures gebruikt om de premier uit beeld houden.

Tekst Tom-Jan Meeus / Illustratie Ruben L. Oppenheimer

Imam

Hij sloot „tientallen” religieuze huwelijken van koppels die niet voor de wet waren getrouwd.

Steeds vaker worden Russische militaire vliegtuigen gesignaleerd langs Europese en Amerikaanse kusten.

Wellicht vormen ze de oplossing voor mondiale voedselschaarste: insecten. Ze liggen al in de schappen.

En weer is de Belastingendienst weinig positief in het nieuws: miljoenen Nederlanders krijgen een naheffing omdat loonstrookjes niet snel genoeg konden worden aangepast.

Juristen vinden de veroordeling van cartoonist Ruben L. Oppenheimer in strijd met het Europees recht.

In april doodde oud-bankier Jan Peter Schmittmann (57) zijn vrouw en jongste dochter in hun huis in Laren. Daarna pleegde hij zelfmoord. Dit is wat daaraan voorafging.

Hij was er opeens: Adje, de niet zo snuggere sidekick van Paul de Leeuw. Nog steeds denkt half Nederland dat er bij Arijan van Bavel (35) een steekje los zit. Waar is Adje gebleven?

insecten eten Ze zitten boordevol eiwitten en zijn gemakkelijk en duurzaam te kweken. In Nederland zijn er al drie kwekerijen, waar meelwormen, buffalowormen en sprinkhanen vandaan komen. En nu liggen ze in de supermarkt.

Georgina Verbaan

Elke week staat op deze plek een fictieverhaal. Deze week een fragment uit Funny Girl, de nieuwe roman van Nick Hornby, die deze week verscheen.

Frank Vermeulen in Berlijn

Over elk onderwerp – hoe klein ook – is oneindig veel te vertellen. Lex Boon koos ooit voor de ananas en neemt ons mee. Deze week: de val van de Muur.

De Inuit in Canada vonden ooit feilloos de weg. Maar de nieuwste generatie heeft GPS en is het navigeren verleerd. Hoe erg is dat eigenlijk?

Nog steeds raken er mensen besmet met ebola. Wat gebeurt er dan eigenlijk? Hoe worden die patiënten behandeld?

Vergeet de baard en de MacBook. Wie hip wil zijn, neemt een zelfvoorzienende plantenkas. Groene vingers zijn niet eens noodzakelijk. „Je ziet het langzaam groeien, dat is gewoon heerlijk.”

Selectie aan de poort? Laat aankomende studenten tentamen doen, zeggen Susan Niessen en Rob Meijer. Dan toets je intelligentie en motivatie.

– altijd leerzaam, voor verdieping van het zelfinzicht. Floor Rusman stelt 15 vragen. Lees de uitleg pas als je alle vragen hebt gemaakt.

Tussendoortjes zijn helemaal niet zo onschuldig. Van te veel extraatjes word je dik, maar anders dik dan van drie keer per dag te veel eten.

Morgen is het tien jaar geleden dat filmer Theo van Gogh werd vermoord. Hij leeft voort als icoon van de vrijheid van meningsuiting. Maar was hij dat? Vrienden schetsen een ander beeld. Ze adoreerden hem. Maar ze waren ook bang voor hem.

Dit weekeinde verschijnt het eindrapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Sceptici zitten klaar om het keihard aan te vallen.

Met jouw lichaam en genen doe je wellicht de verkeerde sport. NOC*NSF gaat zondag honderden jonge sporters daarop screenen. Wellicht levert het verrassend talent op.

de naheffing van de Belastingdienst

Ruim vijf miljoen Nederlanders krijgen een naheffing van de fiscus. Hoe kon dat gebeuren?

Dat stond woensdag op de site van Spits

De NAVO wordt steeds vaker opgeschrikt door Russische vliegtuigen. Het is een kat-en-muisspel dat doet denken aan de Koude Oorlog. Misschien oefenen de Russen met nieuwe kernraketten.