Taartenbakkers lijken het meest op onszelf

Suikerporno! Ik was jaloers toen ik las hoe Nynke de Jong in Volkskrant Magazine de kijkcijferhit Heel Holland Bakt (Omroep Max) typeerde. Die had ik zelf willen bedenken, om dan uit te weiden over de vraag of je van de aanblik van al die marsepein en botercrème nu meer gaat snoepen of dat het als surrogaat werkt.

Maar een veilig vergapen aan alles wat slecht voor ons is, dat kan niet de enige reden zijn dat het tweede seizoen van de taartenbakwedstrijd, net als het origineel The Great British Bake-Off (BBC), zulke geslaagde televisie oplevert.

Om te beginnen is het verschrikkelijk knap geproduceerd, geregisseerd, gepresenteerd en gemonteerd. Door de zondige handelingen te situeren in een partytent op het gazon van een sprookjeskasteel houden ze het midden tussen realiteit en fantasie. De naam van de regisseur (ons door omroepen als MAX en producenten als Blue Circle altijd zorgvuldig onthouden) is Armando de Boer. Hij maakte overigens ook andere fraai vormgegeven reality shows als Boer Zoekt Vrouw (KRO) en Golden Oldies (BNN).

Dan is er de factor Martine Bijl, die met zelden in die mate elders aangetroffen ironie de deelnemers quasi empathisch op de kast jaagt, als de stress het hoogst is. Haar inleiding van de finale gisteren was subliem: „U kunt niet stemmen, want er is een jury. Die oordeelt en dan maak ik bekend wie er gewonnen heeft. Daarna kunt u boos twitteren. Of blij.”

Dat de kijkers geen invloed hebben op de uitslag is een andere sterke troef. Heel Holland Bakt heeft dat gemeen met twee competitieve programma’s aan weerszijden van het spectrum: Expeditie Robinson (RTL5) en Boer Zoekt Vrouw. De middenkoers van de thuisbakkers is niet zo keihard en gemeen als die van de Robinsons en niet zo wereldvreemd en onhandig als die van de boeren. De finalisten van gisteren lijken, ook qua camera-ervaring, het meest op de gemiddelde Nederlander van nu: geen havik en geen kip, maar een D66-achtige merel of koolmees.

Als de een het verschil niet kent tussen een bagel en een pretzel, dan helpt de ander zijn concurrent toch even? Het plezier in perfectionisme en ambachtelijkheid is uiteindelijk belangrijker dan het winnen van de Glazen Gebakschaal met Inscriptie.

Dat gezegd hebbende was de uiteindelijke winnaar, hipster Menno de Koning (35) uit Den Haag, wel erg gebrand op de zege. Maar dat maakt de medewerker van een kookwinkel en liefhebber van sciencefictionstrips niet minder sympathiek. We zouden graag meer van hem willen zien, net als van docente criminologie Anouk (29) uit Leiden en business manager bij Nike, tevens oud-keeper van het Britse olympische hockeyteam, Beth (36) uit Utrecht. Aardige mensen met een passie en gevoel voor zelfspot, zoals je ze veel te weinig ziet op televisie, maar misschien wel in je eigen omgeving.

Dus als de NPO iets kan leren van het onwaarschijnlijke succes van het programma, dan is het dat het loont om aandacht te besteden aan de vormgeving en naar aardige, geestige, capabele en niet al te competitieve tijdgenoten te zoeken. Wedijver is er al genoeg om ons heen. Maar aan liefde voor een ambacht laven wij ons gaarne.