Strijdend voor een krant voor ‘gewone en andere Amsterdammers’

De aanstelling van Wouter Gortzak als hoofdredacteur van Het Parool was in 1981 nagenoeg rond. Er restten slechts nog wat kleine dingetjes zoals het uitzoeken van de auto die bij deze functie hoorde. Hem werd gezegd dat hij zich kon oriënteren op het wat hogere segment, prijsklasse rond de 30.000 gulden. Gortzak, wars van luxe, reageerde op zijn manier: „Kan ik er dan misschien twee van 15.000 gulden nemen?”

Afgelopen zaterdag is Gortzak op 83-jarige leeftijd overleden. Binnen het bestuur van de Stichting Het Parool bestonden aanvankelijk aarzelingen over Gortzak. Hij was weliswaar directeur van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid, maar had toch ook een communistisch verleden. Pas toen PvdA-leider Den Uyl de twijfelaars had laten weten dat Gortzak ‘deugde’, volgde het groene licht.

Gortzak had ambitieuze plannen met Het Parool. De voormalige verzetskrant die al jarenlang met een teruglopend abonneebestand had te maken – al was het maar omdat de potentiële Paroollezers naar buiten Amsterdam verhuisden – moest weer relevantie tonen. Geen begrippen meer als Amsterdamse krant met nationale allure of popular quality dagblad. Het Parool moest „een prikkelende krant worden voor gewone en andere Amsterdammers”, aldus Gortzak.

Bij zijn sollicitatie had de aanstaande hoofdredacteur bedongen dat hij een paar ‘spelbepalende middenvelders’ van buiten mocht aantrekken. Althans, dat dacht hij. Gortzak was nog niet begonnen of hij kreeg een forse bezuiniging opgelegd. „Ik was de weg naar de hel ingeslagen”, schreef Gortzak in 1997. Geen geld en een deel van de Parool-redactie die hem niet zag zitten en zijn plannen saboteerde. „Als Parool-redacteur kun je ook zonder talent arrogant zijn”, aldus een verbitterde Gortzak die de krant op 1 januari 1988 verliet.

De van oorsprong onderwijzer begon in 1963 in de journalistiek als redacteur bij De Groene Amsterdammer. Gortzak die tevens als commentator optrad bij de VPRO-radio bleef bij De Groene werken totdat hij in 1975 directeur werd bij het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Zijn vader Henk Gortzak, actief in het verzet, was na de oorlog een belangrijke leider van de Communistische Partij van Nederland (CPN) en lid van de Tweede Kamer. Na een conflict met partijsecretaris Paul de Groot werd Henk Gortzak geroyeerd als lid van de CPN. Over de autoritaire structuur van en verstikkende cultuur binnen de CPN schreef zoon Wouter in 1967 het onthullende boek Kluiven op een buitenbeen.

In 1998 werd de inmiddels 67-jarige Gortzak voor de PvdA in de Tweede Kamer gekozen. Suriname en de Nederlandse Antillen werden zijn onderwerp. Gortzaks ervaring in de Bijlmer kwam hier goed van pas. De inwoners van het Amsterdamse stadsdeel hadden veel waardering voor zijn niet aflatende pogingen om de Bijlmer van zijn negatieve reputatie af te helpen.